اقتصاد هنر در مشهد از بین رفته است

جواد براتی با اشاره به این‌که «رسالت نگارخانه فرهنگ‌سازی و ارتقاء فرهنگ، هنرپروری و هنرمندی در شهر و آشتی دادن هنر و مردم است»، اظهار کرد: اگر اقتصادی هنر رونق پیدا کند، دیگر وضعیتی تعطیلی نگارخانه‌ها اهمیتی ندارد، چراکه هنگامی که نگارخانه مشتری‌ خود را داشته باشد، می‌تواند واسطه میان هنرمند و خریدار باشد و خود این مسئله می‌تواند موجب رونق فعالیت هنرمندان شود.

وی ادامه داد: متأسفانه اقتصاد هنر در مشهد کاملاً از بین رفته است، اما امیدوارم با همکاری سازمان‌های متولی و پیگیری رسانه‌ها، ارتقاء فرهنگ هنرمندی و هنرپروری مشهد و به تبع آن آشنایی مردم با ارزش آثار هنری حاصل شود. هنگامی که مردم به ارزش آثار هنری پی‌ببرند، قطعاً از آن استقبال می‌کنند. برای نمونه زمانی طلا فقط یک فلز بود، اما زمانی‌که مردم به ارزش آن پی‌بردند، حتی به‌خاطر آن خیلی ارزش‌ها را زیر پا گذاشتند. در حالی که اگر شما طلا بخرید ممکن است به مرور زمان ارزش خودش را از دست بدهد، اما هیچ‌وقت در طول تاریخ، یک اثر هنری با گذشت زمان بی‌ارزش نشده، بلکه ارزش آن بیش‌تر هم شده است.

براتی تصریح کرد: با جایگاه و رسالتی که اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی دارد، انتظار می‌رود که یک تیم متشکل از ارگان‌های شهری مثل شهرداری و آستان قدس رضوی و سایر نهادها تشکیل دهند، چراکه جزیره‌ای عمل کردن تأثیری ندارد. با این حال استقبالی که سالانه از سوی مسافران نسبت به شهر مشهد صورت می‌گیرد، واقعاً نیازمند ارتقاء شور و شعور هنری این شهر است. به اعتقاد من، مشهد در این زمینه باید به‌ شدت فعال‌تر شود و این امر بدون اتحاد و هماهنگی سازمان‌های مربوطه، امکان‌پذیر نیست.

مدیر نگارخانه رضوان خاطرنشان کرد: آستان قدس رضوی یک نهاد مذهبی است. نه متولی هنر است و نه مسئولیتی در قبال آن دارد و به ‌همین ‌خاطر، امکان ورود مستقیم به این مسئله برای آستان قدس وجود ندارد. با این حال در حاشیه می‌توانیم با استفاده از درآمدهای جانبی یا اعتبار آستان قدس رضوی در این بخش ورود کنیم. برای نمونه می‌توانیم از یک واقف بخواهیم که وقفش را در راه حمایت از هنرمندان آسیب دیده از شرایط کرونا، انجام دهد. ما آمادگی همکاری در این بخش را داریم و سایر ارگان‌ها هم می‌توانند در بخش‌های مربوط به خودشان موثر باشند.

براتی با اشاره به ظرفیت‌های نهفته در شهر مشهد، بیان کرد: طبق مصوبه مجلس ‌شورای ‌اسلامی ۰.۱ درصد از بودجه دولتی هر سازمانی باید صرف خرید و حمایت از آثار هنری شود. ما در آستان قدس رضوی نمی‌توانیم به این مسئله ورود کنیم، اما استاندار به ‌عنوان نماینده رئیس‌جمهور می‌تواند با استفاده از راهکارهای مدیریتی، مصوبه مجلس را به جریان بیاندازد. مثلا در حال حاضر بیش از ۶۰ درصد هتل‌های کشور در شهر مشهد قرار دارد و این یک ظرفیت نهفته بزرگ برای حمایت از هنر شهر است.

با این حال اگر وارد هرکدام از این هتل‌ها شوید به‌ ندرت آثار هنری را در دکوراسیون آن‌ها مشاهده می‌کنید. در حالی ‌که بسیاری از هنرمندان به‌ خاطر شرایط پیش آمده از کرونا شرایط سختی را تجربه می‌کنند استانداری می‌تواند با پیگیری مصوبه مجلس شورای اسلامی، همه این مراکز را مکلف به حمایت از هنر کند.

وی با انتقاد از وضعیت اقتصاد هنر در مشهد، گفت: اقتصاد هنر در شهر ما به‌ شدت مورد غفلت واقع شده است. ما در سال حدود ۳۰ میلیون زائر داریم که از این شهر بازدید می‌کنند، اما باید بپرسیم سهم اقتصاد هنر از این ظرفیت بزرگ چیست؟ یکی از راه‌های رونق بخشیدن به اقتصاد هنر، بخش گردشگری شهر است و دومین عامل، مسئله فرهنگ‌سازی است که مدیران می‌توانند عملکرد بهتری در این بخش داشته باشند.

مثلا ما هر روز در سطح شهر شاهد بنرهای اطلاع‌رسانی نمایشگاه‌های مختلفی مثل نمایشگاه گل‌وگیاه، چرم و بسیاری از نمایشگاه‌های دیگر هستیم. با این حال چرا در محل نمایشگاه بین‌المللی، نمایشگاه‌هایی با هدف حمایت از هنرمندان، افتتاح نمی‌کنیم تا به این وسیله خانواده‌ها را بیش‌تر با هنر آشنا کنیم تا خانواده‌ها باید بیایند و هنر را از نزدیک لمس کنند. وقتی ‌که مردم با اصول زیبایی شناسی آشنا شوند به ‌تدریج درک و نگاه هنری‌شان ارتقاء پیدا می‌کند.

براتی با بیان این‌که «هنر، سفیر فرهنگ است»، خاطرنشان کرد: هنگامی که ما در موضوع شهرسازی گفته می‌شود، برج‌های بزرگ شهری بر ناخودآگاه مردم اثر می‌گذارد، باید بدانیم که در موضوع هنر هم همین مسئله صادق است. یعنی زمانی ‌که نگاه زیبایی‌شناسی مردم ارتقا پیدا کند، روی اخلاق و رفتار مردم هم تاثیرگذار است. بنابراین لازم است که در این زمینه به یک وفاق و همدلی برسیم.

مدیر نگارخانه رضوان با بیان پیشنهاداتی برای بهبود اوضاع هنرمندان، عنوان کرد: در این زمینه پیشنهاد می‌کنم که رسانه‌های تصویری مانند صداوسیما خراسان رضوی در برنامه‌های روزانه خود بخشی را به معرفی فعالیت‌های نمایشگاه‌های شهر اختصاص دهد و آثار حاضر در آن نمایشگاه را از این طریق به دورترین نقاط استان هم معرفی کند. این کار را می‌توانیم از طریق فضای مجازی هم انجام دهیم، اما واقعیت این است که عمومیت صداوسیما در فضای مجازی وجود ندارد و این اقدام صداوسیما می‌تواند یک دعوت عمومی برای آشنایی حتی افراد کم سواد و ساکن روستاها هم با هنر باشد. البته این مسئله از حضور فیزیکی مردم و احتمال انتقال بیماری از طریق تجمعات هم جلوگیری می‌کند.

براتی با بیان این‌که «زمانی‌که ما چنین انسان‌های خوش سلیقه‌ای و چنین امکاناتی را در اختیار داریم، می‌توانیم از این ظرفیت‌ها بیشتر و بهتر استفاده کنیم»، ادامه داد: مشهد خاستگاه هنرمندان بزرگی در رشته‌های مختلف است که حتی افرادی مثل مرحوم استاد محمدرضا شجریان، در سطح بین‌المللی هم شناخته شده هستند. وقتی مردم ما این هنرمندان و آثارشان را بشناسند، قطعاً اقبال بهتری از هنر خواهند داشت که موجب رشد اقتصاد هنری در شهر می‌شود و این باعث تحول بزرگی می‌شود که می‌تواند مشهد را به جایگاهی که لیاقتش را دارد برساند.

زمانی‌که فضای اقتصاد هنر ایجاد شود هم هنرمندان، هم نگارخانه‌ها و سایر فعالان هنری شهر و هم مردم، از این فرصت بهره می‌برند. در سال‌های اخیر با عملکرد شهرداری، اقدامات مثبتی در این زمینه صورت گرفته، اما هنوز هم جای کار بیشتری دارد، برای نمونه شهرداری می‌تواند آثار هنرمندان را در بیلبوردهای سطح شهر به نمایش بگذارد.

منبع: ایسنا

68