در دریای میدان‌های مغناطیسی غوطه‌وریم / دریافت پرتو از "کتری برقی" تا "دکل‌های فشار قوی"

کتر احمد چلداوی در همایش "بیوالکترومغناطیس" که در دانشگاه علم و صنعت ایران برگزار شد، با بیان اینکه ما بدون آنکه منازل را به فناوری اینترنت اشیا مجهز کنیم، با تجهیزات خانگی فعلی و آنتن‌های BTS در دریایی از میدان‌های مغناطیسی غوطه‌ور هستیم، گفت: علاوه بر آنکه این امواج احتمال بروز بیماری‌هایی چون سرطان را افزایش می‌دهند، گزارش‌هایی نیز از بی‌حس شدن پاها و دست‌ها و سردرد و داغ شدن گوش و مغز به ما ارسال شده است.

وی با تاکید بر اینکه ما در دریایی از میدان‌های مغناطیسی غوطه‌ور هستیم، افزود: ماهیت امواج الکترومغناطیسی مجهول است و از این امواجی که دیده نمی‌شود، ابزارهای ارتباطی ساخته‌ایم و این امواج دارای اثرات حرارتی و غیر حرارتی است.

وی به اثرات میدان مغناطیسی لوازم خانگی اشاره کرد و یادآور شد: میزان تشعشعات میدان مغناطیسی کامپیوتر ۶۲.۵ ولت بر متر، یخچال ۲۴.۳ ولت بر متر، کتری برقی ۲۲ ولت بر متر و ماکروویو ۲۸.۵ ولت بر متر است.

چلداوی با بیان اینکه لامپ‌های کم مصرف نیز دارای تشعشعات ضعیفی هستند، اظهار کرد: فرکانس مرکزی اسپکتروم روی ۵۲.۱۷ کیلوهرتز تنظیم شده است. هر خانه اسپکتروم در محور افقی برای ۱۰ کیلوهرتز روی محور عمومی و ۱۰ دی‌بی است. همانگونه که دیده می‌شود، دامنه طیف مزاحم از حالت قبل کمی ضعیف‌تر حدود ۶۷ دی‌بی در فرکانس مرکزی اسپکتروم تولید شده است.

به گفته این استاد دانشگاه علم و صنعت، میدان‌های مغناطیسی حتی در محافظ وسایل برقی مورد استفاده در منازل نیز اندازه‌گیری شده است.

چلداوی تاکید کرد: این میزان میدان مغناطیسی در حالی در خانه‌ها وجود دارد که هنوز منازل مسکونی به فناوری اینترنت اشیا (IOT) مجهز نشده‌اند.

این محقق حوزه مهندسی برق، خطوط انتقال فشار قوی با اشاره به احداث برخی از شهرک‌ها در زیر خط انتقال نیرو، تاکید کرد: در زیر خط انتقال، شدت میدان تا ۳ برابر حد استاندارد است و کمی که از خط انتقال دور شویم، شدت میدان سریعا افت می‌کند تا جایی که اگر فاصله بیش از ۳ تا ۴ متر باشد، شدت میدان به کمتر از ۱۰ تا ۲۰ درصد حد استاندارد کاهش می‌یابد.

وی ادامه داد: ولی با توجه به اینکه خطوط انتقال دارای قوس هستند، در بین دو دکل که کمترین فاصله با زمین وجود دارد، بیشترین مقدار (حدود ۳ برابر حد استاندارد) به دست می‌آید و هر چه به دکل‌ها نزدیک شویم شدت میدان‌ کاهش یافته و به کمتر از ۵۰ درصد نزدیکی دکل‌ها می‌رسد.

چلداوی با انتقاد نسبت به صدور استانداردها برای تجهیزات مخابراتی، گفت: استانداردهایی برای تجهیزات مخابراتی تدوین و تا حدودی برای تشعشع ایمن مشخص شده است، ولی این حدود تعیین شده تا چه میزان دقیق هستند؟

وی بیشترین مضراتی که از میدان‌های مغناطیسی متوجه انسان است را ناشی از تلفن‌های همراه دانست و دامه داد: علاوه بر منازل، در سطح شهر نسل‌های مختلف مخابرات سیار با فرکانس‌های بالا نصب شده، در حالی که بر روی آنها تحقیقات حوزه سلامت کم انجام شده است.

چلداوی اظهار کرد: ما در دریایی از امواج از ۵۰ هرتز تا توان‌های بالا که با نصب نسل پنجم تلفن همراه که به‌زودی اجرایی می‌شود، مواجه هستیم.

وی با اشاره به وجود میلیون‌ها کاربر و آنتن‌های BTS‌ در دنیا، خاطر نشان کرد: برای ایجاد ارتباط کاربران نیاز به افزایش آنتن‌های BTS‌ است که این امر بروز برخی بیماری‌ها را به دنبال دارد.

چلداوی از ارائه گزارش‌های بروز سردرد، بی‌حس شدن پاها، گرم شدن لاله گوش، بروز عصبانیت‌های شدید و گرم شدن مغز ناشی از استفاده موبایل خبر داد و یادآور شد: در این زمینه چندین سوال وجود داد که از آن جمله می‌توان به "آیا سطح تشعشع از BTS ها باید برای ما مهم باشد"، "آیا کودکان بیشتر از بزرگسالان در معرض خطر قرار دارند"، "ارتباطی بین بروز سرطان یا دیگر مرض‌های سخت و تشعشعات امواج RF‌ وجود دارد"، "آیا BTS ها مورد تست استاندارد قرار می‌گیرند"، اشاره کرد. در این باره باید حقایق گفته شود و لازم است تا NGO‌ها وارد شوند.

وی با بیان اینکه پاسخ سوال در خصوص تست آنتن‌های BTS مثبت است، گفت: اینکه آیا این تست‌ها برای ارزیابی این آنتن‌ها کافی است یا خیر، باید بگویم خیر؛ چون از هر مدل آنتن تنها یک نمونه آن مورد تست قرار می‌گیرند.

چلداوی به عوارض ناشی از قرار گرفتن انسان در میدان‌های مغناطیسی اشاره کرد و گفت: به دلیل اندازه کوچکتر مغز، پوست ظریف‌تر،‌ استخوان‌های جمجمه باریک‌تر و حجم کمتر سلول خونی و قابلیت هدایت بیشتر سلول‌های عصبی کودکان و نوجوانان، میزان انرژی جذب شده از امواج تلفن همراه در آنها نسبت به افراد بالغ بیشتر است و از آنجایی که تکثیر سلول‌ها در کودکان سریع‌تر صورت می‌گیرد، امکان بروز سرطان‌های مهلک‌تری را در آنها ایجاد می‌کند.

استاد دانشکده مهندسی برق دانشگاه علم و صنعت به بیان اثرات امواج الکترومغناطیس بر روی موجودات زنده پرداخت و یادآور شد: یکی از پروژه‌های مطالعاتی ما بر روی موش بوده است و نتایج نشان داد که با قرار دادن موش‌ها در معرض میدان‌های الکترومغناطیسی دچار استرس شدند. این نتیجه روی حشرات (سوسک) نیز به دست آمد.

وی ادامه داد: روش تحقیق در این پروژه به این صورت است که به منظور بررسی تاثیر امواج الکترومغناطیسی بر اضطراب و رفتارهای حرکتی، ساختارهایی طراحی شد که می‌توان اضطراب را با حرکت موش در این ساختارها به صورت پارامتری تعریف کرد. بر این اساس به منظور بررسی اضطراب و رفتارهای حرکتی از ساختارهای ماز مرتفع بعلاوه شکل و آزمایش محیط باز استفاده کردیم.

چلداوی خاطرنشان کرد: رفتار احساسی و جستجوگری موش نیز به وسیله آزمایش محیط باز مورد بررسی قرار گرفت. محیط آزمایشی از یک سطح مربعی چوبی است که با دیواره‌هایی احاطه شده‌اند. کف آن از شیشه سخت ساخته شد تا حرکت به سادگی صورت گیرد. این سطح توسط خط‌های سیاه نازکی به چند قسمت با اندازه‌های مساوی تقسیم و به صورت مربع با اندازه یکسان رنگ‌آمیزی شدند، ضمن آنکه در این ساختار یک دوربین فیلمبرداری قرار داده شد تا رفتار حرکتی موش مشاهده و ضبط شود. در این محیط موش‌ اجازه دارد آزادانه حرکت کند، ولی در بخش‌هایی از این ساختار به موش تشعشعی وارد می‌شد.

17