رصد یک سوسو در مرکز کهکشان راه شیری

به قل از تک اکسپلوریست، کمان ای* در طول موج میلی متری شعله ور می‌شود. اکنون، برای اولین بار ستاره شناسان با استفاده از آرایه میلی‌متری بزرگ آتاکاما داده‌های باکیفیتی از تغییر شدت موج رادیویی کمان ای به دست آوردند. آنها دو موضوع را شناسایی کردند: تغییرات شبه دوره متناوب با مقیاس زمانی معمولی ۳۰ دقیقه و تغییرات آهسته یک ساعته.

دانشمندان می‌گویند این سوسو زدن‌های شبه دوره‌ای از مرکز کهکشان راه شیری کمان ای* ممکن است نتیجه چرخش لکه‌های رادیویی در حال چرخش در سیاهچاله کلان جرم با شعاع مدار کوچکتر از عطارد باشد. به گفته دانشمندان ، این یک سرنخ هیجان انگیز برای بررسی فضا-زمان با گرانش شدید است. ستاره شناسان فکر می‌کنند یک سیاه چاله کلان جرم با جرم چهار میلیون برابر خورشید وجود دارد که در مرکز کمان ای واقع شده است. شعله‌های کمان ای در طول موج-میلی متر، نور مادون قرمز و اشعه ایکس مشاهده شده است. تغییرات تشخیص داده شده با آرایه میلی‌متری بزرگ آتاکاما بسیار کوچک‌تر از مواردی است که قبلاً مشاهده شده بود و این سطوح تغییرات جزئی ممکن است همیشه در کمان ای رخ دهد. سیاه چاله به خودی خود هیچ گونه آلاینده‌ای ایجاد نمی‌کند. این دیسک/قرص گاز سوزنده اطراف سیاه چاله است که آلاینده تولید می‌کند. گاز اطراف سیاه چاله مستقیم به چاه گرانشی نمی‌رود، اما در اطراف سیاه چاله می‌چرخد تا یک قرص برافزایشی تشکیل دهد.

یک قرص برافزایشی(accretion disc) یک ساختار دیسک مانند از ماده است که به شکل حلقوی به دور یک جسم خاص می‌چرخد. این جسم می‌تواند یک ستاره جوان، یک کوتوله سفید، یک ستاره نوترونی یا یک سیاهچاله باشد.

طی این مطالعه ستاره شناسان بر تغییرات متغیر زمانی کوتاه متمرکز شده بودند. آنها دریافتند که مدت زمان تغییرات ۳۰ دقیقه قابل مقایسه با دوره مداری درونی ترین لبه قرص برافزایشی با شعاع ۰.۲ واحد نجومی است (۱ واحد نجومی برابر با فاصله میان زمین و خورشید است: ۱۵۰ میلیون کیلومتر). برای مقایسه، عطارد ، داخلی ترین سیاره منظومه شمسی با فاصله ۰.۴ واحد نجومی به دور خورشید می‌چرخد. با در نظر گرفتن توده بزرگ در مرکز سیاهچاله، اثر گرانش آن در قرص برافزایشی نیز افزایش یافته است.

"توموهارو اوکا"(Tomoharu Oka)، استاد دانشگاه کیئو توکیو گفت: انتشار آلاینده می‌تواند مربوط به برخی از پدیده‌های عجیب و غریبی باشد که در مجاورت سیاهچاله کلان جرم رخ می‌دهند.

نقاط داغ به صورت پراکنده در دیسک/قرص شکل می‌گیرند و در اطراف سیاهچاله می‌چرخند و امواج میلی متر قوی را ساطع می‌کنند. مطابق نظریه نسبیت خاص اینشتین، عملیات انتشار هنگامی که منبع با سرعتی قابل مقایسه با سرعت نور حرکت می‌کند، بسیار زیاد می‌شود. سرعت چرخش لبه داخلی قرص برافزایشی بسیار زیاد است، بنابراین این اثر خارق العاده بوجود می‌آید. اخترشناسان بر این باورند که این سرچشمه تغییرات کوتاه مدت انتشار میلی متری کمان ای است.
اوکا گفت: این تغییر ممکن است در تلاش محققان برای ایجاد تصویری از سیاهچاله کلان جرم با تلسکوپ افق رویداد تأثیرگذار بوده باشد. به طور کلی، هر چه سرعت حرکت بیشتر باشد، گرفتن عکس از جسم دشوارتر است. در عوض، تغییرات انتشار بینش جدیدی برای حرکت گاز فراهم می‌کند.

منبع: ایسنا

66