پیشگیری از زوال عقل با شناسایی ۳۸ پروتئین کلیدی
دانشمندان دانشگاه جانز هاپکینز، با شناسایی ۳۸ پروتئین مهم، چراغ امید را در پیشگیری از زوال عقل و آلزایمر در سالمندان روشن کردند.
ساینس دیلی نوشت: بر اساس مطالعه جدیدی که توسط محققان دانشکده بهداشت عمومی دانشگاه جانز هاپکینز انجام شد، بیماری آلزایمر در اواخر زندگی با سطح غیر طبیعی ده‌ها پروتئین در خون همراه است. این اولین بار است که محققان درباره ارتباط پروتئین‌ها با بروز عارضه زوال عقل می‌گویند. این کشف اهداف جدیدی را برای پیشگیری از این بیماری نشان می‌دهد.
یافته‌ها بر اساس تجزیه و تحلیل جدید از نمونه خون بیش از ده هزار نفر از افراد میانسال و مسن است، نمونه‌هایی که طی مطالعات گسترده در دهه‌های گذشته به عنوان بخشی از یک مطالعه در حال انجام، گرفته و ذخیره شده است. محققان سطح غیر طبیعی ۳۸ پروتئین در خون را از عوامل بسیار مهم در بروز بیماری آلزایمر دانسته‌اند.
اگرچه بیشتر این مارکر‌های خطر ممکن است فقط محصولات جانبی فرآیند آهسته بیماری باشد که منجر به آلزایمر می‌شود، اما تجزیه و تحلیل به سطح بالای پروتئینی به نام SVEP۱، به عنوان یک عامل احتمالی در روند بیماری اشاره دارد. این مطالعه در تاریخ ۱۴ مه در مجله نیچر منتشر شد.
یوزف کورش، نویسنده ارشد این مطالعه می‌گوید: برخی از این پروتئین‌های کشف شده تنها شاخص‌هایی هستند که ممکن است منجر به بیماری آلزایمر شود. این کشف می‌تواند هیجان انگیز باشد، زیرا می‌توان در آینده با هدف قرار دادن این پروتئین‌ها، تاثیر چشمگیری در پیشگیری از بروز آلزایمر داشت.
آلزایمر، رایج‌ترین نوع زوال عقل بوده که یک بیماری کشنده غیر قابل برگشت است که منجر به از دست دادن عملکرد شناختی و جسمی می‌شود. با وجود دهه‌ها مطالعه فشرده، هیچ درمانی وجود ندارد که بتواند روند بیماری را کند کند، چه رسد به آن که آن را متوقف یا معکوس کند. دانشمندان به طور گسترده تصور می‌کنند بهترین زمان برای درمان آلزایمر قبل از بروز علائم است.
تلاش‌ها برای اندازه گیری خطر ابتلا به آلزایمر در افراد قبل از بروز زوال عقل بیشتر بر روی دو ویژگی بارز مغز متمرکز شده است: انبوه پروتئین بتا آمیلوئید معروف به پلاک و گره خوردن پروتئین تاو. دانشمندان نشان داده‌اند که تصویربرداری از مغز پلاک‌ها و میزان مایع مغزی نخاعی آمیلوئید بتا یا تاو، در پیش بینی بروز آلزایمر سال‌ها قبل از آن بسیار باارزش است.
اما انسان ده‌ها هزار پروتئین متمایز دیگر در سلول‌ها و خون خود دارد و روش‌های اندازه گیری بسیاری از این‌ها از یک نمونه خون کوچک در سال‌های اخیر پیشرفت کرده است. آیا تجزیه و تحلیل جامع‌تری با استفاده از چنین تکنیک‌هایی می‌تواند منادی دیگر آلزایمر باشد؟ این سوالی است که دانشمندان تلاش کردند در این مطالعه به آن پاسخ دهند.
تجزیه و تحلیل اولیه محققان، نمونه‌های خون گرفته شده از بیش از ۴۸۰۰ شرکت کننده در میانسالی در معرض خطر تصلب شرایین در جوامع را (ARIC) نشان داد، سطح غیرطبیعی ۳۸ پروتئین به میزان قابل توجهی با خطر ابتلا به آلزایمر مرتبط بود.
دانشمندان برای تایید این یافته‌ها در جمعیت متفاوتی از بیماران، نتایج یک نمونه خون قبلی را که در سال ۲۰۰۲-۲۰۰۶ طی یک مطالعه ایسلندی گرفته شده بود، بررسی کردند. این مطالعه سنجش پروتئین‌ها از جمله ۱۳ مورد از ۱۶ پروتئین شناسایی شده در آنالیز‌های ARIC را انجام داد. از این ۱۳ پروتئین، شش مورد دیگر با خطر ابتلا به آلزایمر در یک دوره پیگیری ۱۰ ساله مرتبط بودند.
در تجزیه و تحلیل آماری بیشتر، محققان پروتئین‌های شناسایی شده را با داده‌های مطالعات گذشته در مورد پیوند‌های ژنتیکی با آلزایمر مقایسه کردند. این مقایسه حاکی از آن است که یکی از پروتئین‌های شناسایی شده، SVEP۱، تنها یک نشانگر تصادفی خطر آلزایمر نیست بلکه در تحریک یا پیشروی بیماری نقش دارد.
SVEP۱ پروتئینی است که عملکرد‌های طبیعی آن تا حدودی مرموز باقی مانده است، اگرچه در مطالعه‌ای که اوایل سال جاری منتشر شد، این بیماری با ضخیم شدن شریان آترواسکلروز که زمینه ساز حملات قلبی و مغزی است، ارتباط داشت.
پروتئین‌های دیگر مرتبط با خطر آلزایمر در مطالعه جدید شامل چندین پروتئین ایمنی کلیدی بود که با یافته‌های مرتبط بودن آلزایمر با فعالیت ایمنی غیر طبیعی شدید در مغز در دهه‌های گذشته مطابقت دارد.
محققان قصد دارند با استفاده از تکنیک‌هایی مانند SomaScan برای تجزیه و تحلیل پروتئین‌ها در نمونه‌های خون برای شناسایی مسیر‌های احتمالی ایجاد کننده آلزایمر، یک استراتژی بالقوه برای پیشنهاد روش‌های جدید درمان آلزایمر ارائه دهند.
دانشمندان همچنین در حال مطالعه چگونگی ارتباط سطح پروتئین در نمونه‌های ARIC با بیماری‌های دیگر مانند بیماری عروقی (مرتبط با رگ‌های خونی) در مغز، قلب و کلیه هستند.
منبع: باشگاه خبرنگاران جوان
46
