توانایی جنین‌های انسانی در "ریست کردن" ساعت زیستی بدن خود!
جنین‌ها از زمان لقاح تا اتصال به رحم مادر، یک رویداد جوان شدن مجدد و ریست شدن ساعت بیولوژیکی را تجربه می‌کنند که درک آن می‌تواند به درمان بیماری‌های ناشی از افزایش سن و پیری مانند پارکینسون کمک شایانی کند.
با افزایش سن، همه سلول‌ها در بدن ما پیر می‌شوند و آسیب می‌بینند. اما عدم وجود این آسیب سلولی در جنین‌های انسان، چندین دهه است که دانشمندان را گیج کرده است و حالا ممکن است به پاسخ این راز رسیده باشیم.
بر اساس یک مطالعه تازه منتشر شده در مجله Science Advances تیمی از دانشمندان شواهدی را در مورد ایده جوان سازی مجدد سلولی به ویژه با مشاهده سلول‌های جنینی انسان و موش پیدا کرده‌اند که به نظر می‌رسد سن بیولوژیکی آنها در مراحل اولیه رشد جنین "ریست"(reset) می‌شود.
مرحله جوانسازی مجدد که اندکی پس از اتصال جنین به رحم اتفاق می‌افتد و سلول‌ها را به جوان‌ترین سن بیولوژیکی خود سوق می‌دهد، "زمین صفر" نامیده می‌شود.
"ویتوریو سباستینو" زیست شناس دانشکده پزشکی دانشگاه "استنفورد" که در این مطالعه جدید دخیل نبوده است، می‌گوید درک روش جوانسازی مجدد این سلول‌ها و معکوس کردن روند پیری، محققان را قادر می‌سازد به درمان‌های جدیدی برای بیماری‌های مرتبط با افزایش سن مانند پارکینسون یا آرتروز دست یابند. وقتی بیماری‌هایی از این قبیل اتفاق می‌افتند، ممکن است برخی سلول‌ها در اثر تجمع آسیب ناتوان شوند. اگر ما به نوعی بتوانیم سن سلول‌ها را ریست کنیم، ممکن است بتوانیم باعث جلوگیری از آسیب بیشتر آنها شویم.
از ساعت‌های مولکولی برای پیش‌بینی سن تقریبی جنین‌های موش در مراحل اولیه استفاده شد. این ساعت‌ها می‌توانند تغییرات اپی‌ژنتیکی را که نشانگرهای شیمیایی دی‌ان‌ای هستند و در طول روند پیری طولانی سلول‌ها یا در صورت آلودگی سلول‌ها جمع می‌شوند، کنترل کنند. این برچسب‌های ژنتیکی می‌توانند به طور بنیادی رفتار ژن را تغییر دهند، اما اطلاعات حامل را تغییر نمی‌دهند.
این تیم علمی که شامل "وادیم گلادیشف" یک زیست‌شیمیدان و ژنتیک شناس از دانشکده پزشکی "هاروارد" و بیمارستان‌های بریگام و بیمارستان زنان در بوستون و همکارانش بود، سن‌های مختلف بیولوژیکی یک جنین را مطالعه کردند.
سن بیولوژیکی جنین، برخلاف سن تقویمی، سلامت و عملکرد سلول‌ها را نشان می‌دهد. دانشمندان در مطالعه این تغییرات اپی‌ژنتیکی دریافتند که سن جنین موش در تمام مراحل اولیه تقسیم سلولی، زمانی که لقاح تازه رخ داده بود، ثابت مانده است. اما وقتی ۶.۵ تا ۷.۵ روز گذشت و بعد از اینکه جنین به پوشش داخلی رحم متصل شد، میانگین سن بیولوژیکی جنین معکوس شد. این بدان معنی است که سلول‌های داخلی نوعی رویداد جوانسازی مجدد را تجربه می‌کنند.
محققان در گزارش خود گفتند: برای موش، این "زمین صفر" می‌تواند بین ۴.۵ تا ۱۰.۵ روز پس از لقاح باشد و ما هنوز مطمئن نیستیم که چه زمانی سن بیولوژیکی جنین موش دوباره شروع به حرکت می‌کند.
در حال حاضر مطالعه رویان‌های انسانی در مراحل اولیه رشد ممنوع است، به این معنی که دانشمندان نمی‌توانند داده‌های مشابهی را از جنین انسان بدست آورند. اما مطالعه برخی از جنین‌هایی که از نظر رشد کمی بالاتر از جنین موش بودند، هیچ علامت فوری پیری را نشان نداد. این بدان معناست که این رویداد "زمین صفر" نیز ممکن است در جنین‌های انسان رخ دهد.
"سباستینو" گفت که این مطالعه بیشتر سوال به وجود آورده است تا جواب، که البته عالی است. چنین سوالاتی حول کشف مکانیزمی است که سلول‌ها سن بیولوژیکی خود را مجددا تنظیم یا ریست می‌کنند، ژن‌هایی که ممکن است مسئول این فرآیند باشند و اینکه آیا همه اشکال زندگی دچار یک رویداد "زمین صفر" می‌شوند یا نه.
در حالی که تغییرات اپی‌ژنتیکی ممکن است فقط بخشی از واقعه "زمین صفر" باشد، در این صورت دانشمندان باید اطمینان حاصل کنند که همه عوامل را در نظر می‌گیرند. این کار می‌تواند به یک پیشرفت بسیار امیدوار کننده تبدیل شود.
بدیهی است که برای گسترش این یافته‌های اولیه و جستجوی سایر علل مرتبط، تحقیقات بیشتری مورد نیاز است. اما در هر حال ما اکنون می‌توانیم شاهد آغاز تحقیقات در مورد درمان‌های بالقوه بیماری‌های وابسته به افزایش سن و پیری باشیم.
منبع: ایسنا
4167
