کشف سیاره غول‌پیکری با حدود ۱۰۰ برابر بزرگتر از مدار مشتری به دور خورشید
محققان دانشگاه استکهلم روز چهارشنبه هشت دسامبر، گفتند سیاره عظیمی را کشف کرده‌اند که نگرش ثابت درباره چگونگی و مکان تشکیل سیارات را تغییر می‌دهد.
این سیاره که بی‌قنطورس‌بی (b Centauri b) نام دارد، در فاصله ۳۲۵ سال نوری از زمین قرار گرفته است. این غول گازی ظاهرا از نظر ترکیبی شبیه مشتری است، اما حدود ۱۱ برابر جرم دارد و متعلق به طبقه سیاره‌ای با نام «ابر مشتری» است که از جرم بزرگترین سیاره منظومه شمسی بیشتر است.
این سیاره به دور یک جفت ستاره می‌چرخد که از نظر گرانشی به یکدیگر متصل شده‌اند و سیستم دوتایی [منظومه دوتایی]نامیده می‌شود.
این سیاره ممکن است وسیع‌ترین مدار را در بین سیاره‌های شناخته شده، داشته باشد به طوری که حدود ۱۰۰ برابر بزرگتر از مدار مشتری به دور خورشید و حدود ۵۶۰ برابر گسترده‌تر از مدار زمین است.
دو ستاره تشکیل دهنده منظومه بی قنطورس، روی همدیگر جرمی بین شش تا ده برابر خورشید دارند.
تاکنون هیچ سیاره‌ای کشف نشده بود که به دور ستاره‌ای بیش از سه برابر جرم خورشید بچرخد. ستارگان بزرگتر از این جرم، به قدری تشعشع ساطع می‌کنند که تاکنون این تصور وجود داشت که فرایند تشکیل سیاره را به آتش می‌کشند، اما این کشف باعث تغییر این نگرش می‌شود.
مارکوس جانسون، ستاره‌شناس از دانشگاه استکهلم سوئد، نویسنده اصلی این تحقیق که در مجله نیچر منتشر شده است، می‌گوید: «پیدا کردن سیاره‌ای در اطراف [صورت فلکی]قنطورس، بسیار هیجان‌انگیز بود، زیرا به طور کامل تصویر ستاره‌های عظیم به‌عنوان میزبان سیاره را تغییر می‌دهد.»
وی افزود: «به‌نظر می‌رسد شکل‌گیری سیاره یک فرآیند فوق‌العاده متنوع باشد. در گذشته بار‌ها از تصورات ما فراتر رفته است و احتمالا در آینده نیز این روند ادامه خواهد داشت.»
از زمان کشف نخستین سیارات فراتر از منظومه شمسی در دهه ۱۹۹۰ که به اصطلاح سیارات فراخورشیدی نامیده می‌شوند، دانشمند به دنبال یافتن پاسخ به این سوال بوده‌اند که آیا منظومه شمسی ما، یک «معماری» استاندارد را نشان می‌دهد؟
گایاتری ویشونات، یکی دیگر از نویسندگان این مطالعه که دانشجوی دکترای نجوم در دانشگاه استکهلم است، گفت: «با روندی که تاکنون مشاهده شده است، منظومه شمسی ما، رایج‌ترین نوع معماری منظومه سیاره‌ای را ندارد.»
وی افزود: «به‌عنوان مثال منظومه‌های سیاره‌ای یا به اصلاح "مشتری داغ" وجود دارند که در آن سیارات عظیم به اندازه مشتری در فاصله بسیار نزدیک به دور ستاره‌های میزبان خود می‌چرخند.»
ستاره دوتایی نوع بی در صورت فلکی قنطورس بسیار پرجرم و داغ است یعنی حدود پنج تا شش برابر خورشید جرم دارد و بیش از سه برابر داغ‌تر است و مقادیر زیادی از اشعه ماورا بنفش و پرتو ایکس پرانرژی آزاد می‌کند که تاثیر زیادی بر محیط گازی شکل اطراف خود می‌گذارد.
ستاره نوع بی، دسته‌ای از ستاره‌های آبی بسیار درخشان است که از نظر کیهانی بسیار جوان ارزیابی می‌شود و حدود ۱۵ میلیون سال سن دارد. این دو ستاره نسبتا نزدیک به یکدیگر در فاصله‌ای معادل فاصله زمین از خورشید می‌چرخند. آن‌ها را می‌توان با چشم غیرمسلح از زمین در صورت فلکی قنطورس دید.
تلسکوپ بسیار بزرگ رصدخانه جنوبی اروپا در شیلی تصویری از این سیاره جدید را ثبت کرد. اعتقاد بر این است که این سیاره مانند مشتری بیشتر از هیدروژن و هلیوم تشکیل شده است.
