یک نوآوری از هر ۱۷۰ هزار مقاله در کشور

دکتر علی خیر الدین در رویداد سالانه روز پژوهش در دانشگاه علم و صنعت، با بیان اقدامات انجام شده در هفته پژوهش امسال، به قرار دادن روزی برای توسعه مرجعیت و دیپلماسی علمی اشاره کرد و گفت: هدف از قرار دادن این روز در هفته پژوهش این بود تا بتوانیم در دنیا پیشتاز باشیم.

وی به برگزاری نمایشگاه‌های تستا، نمایشگاه دستاوردهای علم وفناوری وزارت علوم و نمایشگاه فناوری‌های نوپدید و آینده‌نگر اشاره کرد و گفت: نمایشگاه تستا بستر خوبی برای ارائه محصولات پارک‌های علم وفناوری است و در این نمایشگاه محصولات آزمایشگاهی ساخت ایران ارائه می‌شود که برای خرید آن‌ها، تسهیلات خوبی در نظر گرفته شده است.

معاون فناوری و نوآوری وزیر  علوم ضمن تقدیر از جایگاه علمی جمهوری اسلامی و تولیدات علمی، از نامناسب بودن جایگاه فناوری ایران در جهان انتقاد کرد و افزود: ما در منطقه رتبه اول و در دنیا رتبه ۱۶ را داریم؛ ولی در فناوری رتبه ۷۱ را در جهان داریم و نتوانستیم به جایگاه مناسبی برسیم. حدود ۸۰۰ هزار دانشجوی ارشد و دکترا و تعداد قابل توجهی رساله و پایان نامه داریم، ولی نتوانستیم از این پتانسیل استفاده کنیم.

وی ادامه داد: در آمریکا از هر ۵۰۰ پژوهش یک نوآوری با ارزش ایجاد می‌شود. من در مورد این موضوع از پایگاه ISC پرسیدم؛ در ایران ما از هر ۱۷۰ هزار مقاله، توانستیم یک نوآوری با ارزش ایجاد کنیم! این نشان می‌دهد که در این بخش آنطور که باید و شاید موفق نبودیم.

خیرالدین یکی از دلایل این موضوع را سهم اعتبار پژوهش و فناوری از تولید ناخالص داخلی دانست و گفت: قرار بود این سهم از GDP سه درصد باشد، ولی در حال حاضر ۰.۴ درصد است و هنوز به نیم درصد هم نرسیده و در سال‌های مختلف، نزولی هم بوده است.

وی به بحث درآمدزایی دانشگاه‌ها اشاره کرد و گفت: سال ۲۰۱۴ بودجه دانشگاه استنفورد حدود ۱۲ میلیارد دلار بود و شرکت‌هایی که زایش کرده‌اند از این دانشگاه، حدود ۱۸ میلیارد دلار به دانشگاه کمک می‌کردند. وابستگی دانشگاه‌های ما به بودجه، وحشتناک بالاست. دانشگاه‌های ما در حدود ۹۰ درصد وابسته به بودجه هستند و نتوانستیم تحقیقاتمان را به فروش برسانیم و علم را تجاری‌سازی کنیم. باید ریل‌گذاری جدیدی صورت بگیرد و با قانون همسان سازی، امور مالی دانشگاه‌ها تعطیل شده؛ چون می‌گویند تمام پول‌ها را باید برای حقوق استفاده کنیم! دانشگاه‌ها کار خاصی نمی‌توانند، انجام دهند با این ریل‌گذاری پیش برویم، دانشگاه به انزوا کشیده می‌شود، چون نمی‌توانند کاری انجام دهند.

خیرالدین با اشاره به نسل‌های مختلف دانشگاه‌ها گفت: نسل چهارم دانشگاه به این معنا است که اگر قرار است کارآفرینی کنیم، باید به مسئولیت اجتماعی نیز توجه کنیم. دانشگاه باید جامعه محور باشد. یعنی نمی‌تواند دانشگاهی وجود داشته باشد مثل دانشگاه علم و صنعت با ۹۲ سال سابقه و کنار آن هزاران مشکل وجود داشته باشد. دانشگاه چه نقشی را توانسته در جامعه ایفا کند؟

معاون فناوری و نوآوری وزیر علوم با بیان اهمیت توجه به انواع پژوهش‌ها گفت: گفته می‌شود باید تحقیقات بنیادی حدود ۲۵ درصد از کل تحقیقات باشد، تحقیقات کاربردی حدود ۵۰ درصد و تحقیقات توسعه‌ای نیز حدود ۲۵ درصد از کل تحقیقات باشد. یعنی از هر چهار کار پژوهشی، سه تا از آن‌ها باید به قرارداد منجر شود. در صورتی که اکثر فعالیت‌های ما به صورت تحقیقات بنیادی است و همین طور که می‌بینیم در قفسه باقی می‌ماند.

وی تاکید کرد: ما نمی‌گوییم که نباید تحقیقات بنیادی انجام شود؛ ولی باید بین آن‌ها تعادل برقرار باشد. متاسفانه نتوانستیم آن طور که باید و شاید پژوهش را کاربردی کنیم و تولید ثروت داشته باشیم تا به نوعی استقلال مالی دانشگاه رقم بخورد.

خیرالدین با اشاره به یکی از گزارش‌های مرکز پژوهش‌های مجلس گفت: ما مقاله محور شدیم، اساتید مقاله تولید می‌کنند و آن‌طور که باید و شاید به بحث‌های فناوری و  شرکت‌های دانش بنیان و تحقیقات کاربردی پرداخته نشده است.

وی سیاست‌های مدنظر وزارت علوم را مرجعیت علمی و فناوری، قطب‌های علمی، قطب‌های فناوری، علوم پایه و علوم انسانی عنوان و تصریح کرد: مهندسان امروز و فردا را می‌سازند، ولی دانشمندان علوم پایه و علوم انسانی، آینده ما را خواهند ساخت. بنابراین باید برای آن‌ها سرمایه‌گذاری شود.

معاون فناوری و نوآوری وزیر علوم به شکل‌گیری معاونت فناوری و نوآوری در وزارت علوم اشاره کرد و گفت: جای این معاونت در وزارت علوم خالی بود. عنوان این وزات‌خانه، وزارت علوم، تحقیقات و فناوری بوده ولی اصلاً روی فناوری و نوآوری سرمایه‌گذاری نشده بود. امیدواریم با وجود این معاونت فناوری را در کشور گسترش دهیم.

وی به بحث سطوح آمادگی فناوری یا TRL اشاره کرد و گفت: ما آنطور که باید و شاید به رسیدن به مرحله تولید انبوه، سرمایه‌گذاری انجام ندادیم و امیدواریم بشود این بخش را تقویت کرد.

خیرالدین افزود: در کنار این موضوع، افراد نباید بازار را فراموش کنند. نمی‌شود فناوری انجام داد، ولی کاری به بازار، کیفیت محصول و ... نداشت. شرکت‌هایی موفق هستند که بتوانند محصولات تولیدی خود را با کیفیت بالا به فروش برسانند.

معاون فناوری و نوآوری وزیر علوم به ارائه آماری از پارک‌های علم و فناوری و مراکز رشد پرداخت و با اشاره به مشکل اشتغال دانشجویان، گفت: واقعیت این است که انگیزه‌ها از بین رفته و همه به دنبال مهاجرت هستند. ما اشتغال برای دانشجویان فراهم نکردیم.

وی با بیان این موضوع که «نتوانستیم دانشجویان را برای بازار کار آماده کنیم»، به خاطره‌ای از یکی از صنعتگران اشاره کرد و گفت: این صنعتگر سال ۸۹ می‌خواست سه نفر را استخدام کند، ۱۳ نفر را آورد که از بین آن‌ها سه نفر را استخدام کند. سال ۹۹، با آوردن ۱۰۲ نفر، نتوانست سه نفر از بین آن‌ها انتخاب کند!  

خیرالدین یکی از راه‌حل‌های این موضوع را «تمرکز بر روی کارآفرینی و فرهنگ‌سازی برای دانشجویان» دانست تا دانشجویان از این طریق وارد حوزه‌های کاری شوند و مهارت‌آموزی کنند.

وی افزود: بیش از ۴۰ درصد بیکاران ما، فارغ التحصیلان دانشگاهی هستند. از طرف دیگر ۵۰ هزار فارغ‌التحصیل دانشگاهی ما در شرکت‌های دانش‌بنیان مشغول به کار هستند. نشان می‌دهد که فناوری می‌تواند جایگاه خوبی برای اشتغال ایجاد کند.

معاون فناوری و نوآوری وزیر علوم، راه‌اندازی مدرسه اشتغال در تمام دانشگاه‌ها را پیشنهاد داد و گفت: خوشبختانه در دانشگاه شریف این مدرسه برقرار شده و خیلی موفق بوده است. یک مرکز هدایت شغلی در دانشگاه‌ها ایجاد شود که دانشجو آرام‌آرام بعد از ورود به دانشگاه، آینده شغلی درخشانی نیز داشته باشد.

وی ضمن  اشاره به راه‌اندازی اتاق‌های فکر سیاست‌گذاری علم، سیاست‌گذاری فناوری و دیپلماسی و مرجعیت علمی، به تشریح نظام ایده‌ها و نیازها (نان) پرداخت و گفت: این نظام پیشنهاد دکتر زلفی‌گل بوده است تا پلتفرمی ایجاد شود که همه ۸۰ میلیون ایرانی، نیازهای خود را مطرح کنند و ایده‌ها و راه‌حل‌ها را نیز بتوانند مطرح کنند و همچنین سرمایه‌گذار هم وارد شود.

خیرالدین در این برنامه از نبود پارک علم و فناوری در دانشگاه علم و صنعت انتقاد کرد که معاون پژوهش و فناوری دانشگاه علم و صنعت عنوان کرد که گام‌های ابتدایی برای راه‌اندازی این پارک برداشته شده است.