تشخیص عفونت تنفسی در دایناسور ۱۵۰ میلیون ساله؛ «دالی تب داشت و سرفه می‌کرد»
محققان برای اولین بار به شواهد وجود عفونت تنفسی دست در دایناسوری دست یافته‌اند که حدود ۱۵۰ میلیون سال پیش در پایان عصر ژوراسیک می‌زیسته است.
دیرینه‌شناسان زمانی متوجه این موضوع شدند که مشغول تحقیق بر روی استخوان‌های فسیل‌شده گردن یک «دیپلودوکوس» (Diplodocidae)، یک دایناسور علفخوار بزرگ و گردن‌دراز، بودند.
دکتر کری وودراف، مدیر دیرینه‌شناسی موزه دایناسورها در مونتانای آمریکا، می‌گوید: «در حال بررسی بقایای دایناسوری به نام «دالی» بودم که از کشف آن در این ایالت بیش از ۳۰ سال می‌گذرد. در میانه مشاهدات ناگهان متوجه زائد‌ه‌هایی به شکل کلم بروکلی در استخوان‌های ناحیه گردن حیوان شدم.»
وی اضافه کرد: «من به مهره‌های دایناسورهای زیادی نگاه کرده‌ام و چیزهای عجیب و غریبی دیده‌ام، اما هرگز چیزی شبیه این ساختارها ندیده بودم.»
با درخواست او شماری از دانشمندان به این تحقیق پیوستند و سرانجام مشخص شد که رشد استخوانی عجیب در این دایناسور، شبیه برجستگی‌هایی است که می‌تواند در اثر عفونت‌های تنفسی در پرندگان مدرن ایجاد شود. عکسبرداری سی‌تی‌اسکن مفصل از استخوان‌های گردن، این ظن را تایید کرد و نشان داد رشد غیرمعمول در قسمت‌هایی از گردن حادث شده که به کیسه‌های هوایی متصل هستند و بخشی از دستگاه تنفسی دایناسور را تشکیل می‌دادند.
پژوهشگران می‌گویند این ناهنجاری‌ها ممکن است در اثر عفونتی شبیه به «آسپرژیلوزیس»، یک عفونت قارچی دستگاه تنفسی، شکل گرفته باشد.
دکتر وودراف می‌گوید: «من تصور می‌کنم که دالی بسیار شبیه یک فرد بیمار بوده است؛ با سرفه، عطسه و تب. همه ما علائم مشابهی را داشته‌ایم و احتمالاً مانند دالی احساس بدی داشته‌ایم. من شخصاً هیچ فسیلی را نمی‌شناسم که بتوانم بیشتر از این با دلسوزی با آن ارتباط برقرار کنم.»
برای پرندگانی که امروزه وجود دارند، بیماری آسپرژیلوزیس اگر درمان نشود کشنده است. محققان اطمینان ندارند که آیا این عامل به تنهایی سبب مرگ حیوان بوده یا اینکه دالی به سبب ضعیف شدن شکار دیگر دایناسورها شده است، با این حال حدس می‌زنند که ابتلا به این بیماری در مرگ او موثر بوده باشد.
مایکل بنتون، استاد دیرینه‌شناسی مهره‌داران در دانشگاه بریستول انگلیس، می‌گوید: «کشف جدید آسیب به یکی از مهره‌ها را نشان می‌دهد. این آسیب مطابقت دارد با آسیبی که امروزه در پرندگانی که از التهاب کیسه‌های هوایی رنج می‌سلام برند می‌بینیم. از علائم این بیماری گردن متورم، بی‌حالی عمومی، ترشحات بینی و سرفه هستند. تصور کنید یک دایناسور ۵۰ تنی در حال سرفه کردن با لکه‌های خلط است.»
دانشمندان عموما درباره بیماری‌های دایناسورها از اطلاعات کمی برخوردارند، چرا که تنها به فسیل این موجودات دسترسی دارند. در واقع تشخیص بیماری دایناسورها امکان‌پذیر نیست، مگر آن‌که آن بیماری تاثیری روی استخون حیوان از خود به جا گذاشته باشد و دانشمندان از این طریق بتوانند متوجه منشأ بیماری بشوند.
استیو بروسات، استاد دیرینه‌شناسی و تکامل در دانشگاه ادینبورای اسکاتلند، می‌گوید: «در اینجا ما شواهدی داریم که نشان می‌دهد دایناسور بزرگ گردن‌دراز همان نوع عفونت تنفسی را دارد که امروزه بسیاری از پرندگان دارند. این مطلب از آن رو استنباط می‌شود که کیسه‌های هوایی پرندگان در واقع آثاری روی استخوان‌ها باقی می‌گذارند. این بسیار جالب توجه است وقتی تصور کنید دایناسوری به اندازه یک هواپیمای جت امروزی که سرفه می‌کند، از عفونت تنفسی مشابه کبوتر یا مرغ دریایی امروزی رنج می‌برده است.»
نتایج تحقیقات تازه در نشریه علمی «Scientific Reports» منتشر شده است.
