درمان بیماران دیابتی با پیوند سلولی ممکن شد

به گزارش  نیواطلس، محققان امیدوارند در آینده با کمک پیوند سلول‌های تولید کننده انسولین ذخایر هورمون‌های حیاتی را ارتقا دهند و به طور ایمن سطح قند خون را تنظیم کنند و به این ترتیب زندگی افراد مبتلا به دیابت نوع یک را بهبود بخشند.

ردشدن این سلول‌ها توسط سیستم ایمنی بدن انسان یکی از مشکلات اصلی این درمان آزمایشی است. اما اکنون موادی مهره‌ای شکل و جدید توسعه یافته اند که با خنثی سازی حملات سیستم ایمنی و از بین بردن نیاز به مصرف طولانی مدت دارو‌های سرکوب کننده سیستم ایمنی بدن که عوارض جانبی زیادی دارد، امید جدیدی برای درمان را به وجود آورده اند.

درمان اشاره شده در این تحقیق، پیوند سلول‌هایی به بدن را بررسی کرده که به سلول‌های بتا در پانکراس مشهور هستند. این سلول‌ها وظیفه تولید انسولین در بدن جهت کنترل سطح قند خون را بر عهده دارند.

در دیابت نوع یک سلول‌های مذکور قربانی حملات خود ایمنی می‌شوند که عملکرد‌های حیاتی بدن را به خطر می‌اندازند و در نتیجه بیماران باید با تزریق انسولین این شرایط را مدیریت کنند.

برداشت سلول‌های بتا از پانکراس‌های اهدایی یا مهندسی آن‌ها با کمک سلول‌های بنیادی در آزمایشگاه قبل از تحقیق یک روش نوید بخش به حساب می‌آید. اما یک مانع مهم در این زمینه تمایل سیستم ایمنی بدن بیمار به پس زدن سلول‌های خارجی است. این بدان معنا است که افراد دریافت کننده درمان مذکور تاکنون مجبور شده اند دارو‌های سرکوب کننده سیستم ایمنی را به طور مادام العمر مصرف کنند تا حملات خود ایمنی را کنترل کنند.

دارو‌های مذکور عوارض جانبی شدیدی دارند و ممکن است احتمال ابتلا به عفونت و سرطان را افزایش دهند. علاوه بر آن استفراغ، تهوع، آسیب به کلیه و کلسترول بالا از دیگر عوارض جانبی این دارو‌ها به حساب می‌آید؛ بنابراین توسعه روشی جهت پیوند تعدادی از سلول‌های جدید بتا بدون نیاز به دارو‌های سرکوب کننده سیستم ایمنی دستاورد بزرگی است.

یکی از روش‌های به کار رفته در این زمینه توسعه نانوذرات جدید به عنوان حامل دارو است. این روش شیوه واکنش دارو‌ها با سیستم ایمنی بدن را تغییر می‌دهد و در نتیجه از عوارض جانبی جدید اجتناب می‌شود. روش معمول دیگر ارسال سلول‌های بتا در کپسول‌هایی است که از موادی ساخته شده اند که از آن‌ها در برابر حملات سیستم ایمنی محافظت می‌کنند.

در همین راستا محققان بیمارستان جنرال ماساچوست، دانشکده پزشکی هاروارد، انستیتو فناوری جورجیا و دانشگاه میسوری روش نوینی را بررسی کرده اند. محققان یک ماده زیستی جدید ابداع کرده اند که به شکل دانه‌های میکروژل، پروتئینی جدید به نام SA-FasL را روی سطح خود حمل می‌کند و قابلیت تحمل سیستم ایمنی بدن را نیز دارد. این ماده با گروهی از سلول‌های پانکراسی از جمله سلول‌های بتا، ترکیب شده و در یک کیسه از بافت نزدیک شکم به نام چادرینه در موش‌های مبتلا به دیابت پیوند زده شد. چادُرینه، پرده‌ای است که احشاء را به‌هم متصل می‌کند.

به موش‌ها به جای دارو‌های سرکوب کننده سیستم ایمنی برای طولانی مدت، به مدت ۳ ماه پس از پیوند دارویی به نام راپامایسین داده شد. این روش در نهایت موفقیت آمیز بود و سلول‌ها زنده ماندند. موش‌ها نیز توانستند برای مدت طولانی تری قند خون بدن شان را کنترل کنند.

این درمان هنوز روی انسان‌ها آزمایش نشده است. تحقیق مذکور در ژورنال «ساینس ادونسز» منتشر شده است.