افزایش خطر ابتلا به بیماری قلبی با مصرف غلات تصفیه شده

محققان در یکی از اولین مطالعات از این دست به بررسی رابطه میان انواع مختلف مصرف غلات و ابتلا به بیماری "عروق کرونر زودرس"(PCAD) در خاورمیانه پرداختند و دریافتند که مصرف زیاد غلات تصفیه شده با افزایش خطر ابتلا به بیماری عروق کرونر در یک جمعیت ایرانی مرتبط است. این در حالی است که خوردن غلات کامل با کاهش خطر ابتلا به این عارضه مرتبط بود. این مطالعه در کنفرانس خاورمیانه ۲۰۲۲ کالج آمریکایی قلب و عروق(ACC) با همراهی سیزدهمین کنگره انجمن قلب امارات، که در دبی از تاریخ هفتم تا نهم اکتبر سال ۲۰۲۲ برگزار می‌شود، ارائه خواهد شد.

به گفته محققان، مطالعات همه‌گیرشناسی(اِپیدمیولوژیک) قبلی ارتباط بین انواع مختلف مصرف غلات با خطر ابتلا به بیماری عروق کرونر را گزارش کرده بود و اکنون این مطالعه ارتباط میان مصرف غلات تصفیه شده و غلات کامل و خطر ابتلا به بیماری عروق کرونر زودرس(PCAD) را در یک جمعیت ایرانی ارزیابی کرده است.

بیماری عروق کرونر زودرس(PCAD) به باریک و سخت شدن عروق کرونر در مردان زیر ۵۵ سال یا زنان زیر ۶۵ سال می‌انجامد. این بیماری اغلب در آغاز بدون علامت است، اما ممکن است به درد قفسه سینه یا حمله قلبی همراه با باریک شدن پیش‌رونده یا پارگی پلاک‌های دیواره شریان منجر شود. عواملی که خطر ابتلا به این بیماری را افزایش می‌دهند شامل سیگار کشیدن، کلسترول بالا، فشار خون بالا و دیابت می‌شود.

دکتر محمد امین خواجوی در مرکز تحقیقات قلب و عروق اصفهان و پژوهشکده قلب و عروق دانشگاه علوم پزشکی اصفهان و نویسنده اصلی این مقاله می‌گوید: اینکه چرا مردم غلات تصفیه شده بیشتری نسبت به غلات کامل مصرف کنند، عوامل زیادی دارد و این موارد بین افراد گوناگون، متفاوت است، اما برخی از مهم‌ترین عواملی که باید در نظر گرفته شوند عبارتند از: اقتصاد و درآمد، شغل، تحصیلات، فرهنگ، سن و سایر عوامل مشابه. رژیمی که شامل مصرف مقدار زیادی غلات ناسالم و تصفیه شده باشد را می‌توان مشابه رژیم غذایی حاوی مقدار زیادی قند و روغن ناسالم در نظر گرفت.

غلات کامل به غلاتی گفته می‌شود که حاوی دانه کامل غلات هستند، در حالی که دانه‌های تصفیه‌شده، آسیاب می‌شوند و به آرد تبدیل می‌شوند تا ماندگاری بهتری داشته باشند، اما در این فرآیند مواد مغذی مهمی از دست می‌رود. راهنمای انجمن قلب آمریکا در مورد پیشگیری اولیه از ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی توصیه می‌کند که افراد به مصرف سبزیجات، میوه‌ها، حبوبات، غلات کامل و ماهی برای کاهش عوامل خطر ابتلا به بیماری قلبی بپردازند.

در این مطالعه ۲۰۹۹ فرد مبتلا به بیماری عروق کرونر زودرس در شهرها و از میان قومیت‌های مختلف در سراسر ایران که تحت آنژیوگرافی عروق کرونر قرار گرفته بودند، مورد مطالعه قرار گرفتند. سن زنان در این مطالعه ۷۰ سال یا کمتر و سن مردان ۶۰ سال یا کمتر بوده است.

در مجموع، ۱۱۶۸ بیمار با عروق کرونر طبیعی در گروه کنترل و ۱۳۶۹ بیمار مبتلا به بیماری عروق کرونر با دستکم ۷۵ درصد یا بیشتر انسداد در یکی از عروق کرونری مورد مطالعه قرار گرفتند.  

به شرکت کنندگان یک پرسشنامه برای ارزیابی رژیم غذایی، رفتارهای غذایی و ارتباط بین مصرف غلات کامل و غلات تصفیه شده و خطر ابتلا به بیماری عروق کرونر داده شد. پس از تنظیم عوامل مخدوش کننده، مشاهده شد که مصرف بیشتر غلات تصفیه شده با افزایش خطر ابتلا به بیماری عروق کرونر زودرس همراه است، در حالی که مصرف غلات کامل با کاهش خطر ابتلا به این بیماری ارتباط دارد.

دکتر خواجوی می‌گوید: از آنجایی که مطالعات، افزایش مصرف غلات تصفیه شده در سطح جهان و همچنین تأثیر آن بر سلامت کلی افراد را نشان می‌دهد، کشف راه‌هایی برای تشویق و آموزش مردم در مورد مزایای مصرف غلات کامل اهمیت دارد. روش‌هایی که باید در نظر گرفته شوند شامل آموزش انتخاب‌های غذایی بهبود یافته در مدارس و سایر مکان‌های عمومی و همچنین برنامه‌های تلویزیونی به زبان ساده‌ای است که عموم مردم می‌توانند آن را درک کنند و در کنار آن تحقیقات سطح بالا که در کنفرانس‌های پزشکی ارائه و در مجلات پزشکی منتشر می‌شوند نیز باید انجام شود. پزشکان نیز باید در این مورد با یکدیگر و با بیماران‌شان گفتگو کنند.