آلودگی نوری؛ کاهش چشمگیر ستاره‌هایی که می‌توان با چشم غیر مسلح دید
در دهه گذشته تعداد ستاره‌هایی که می‌توان با چشم غیرمسلح دید به‌شدت کم شده است. دلیل آن وجود یک گنبد نوری در آسمان است که در نتیجه تعداد زیاد منابع نور مصنوعی ایجادشده است و به آن اسکای گلو میگویند. درخشش این گنبد نورانی از سال ۲۰۱۱، هرسال رو به افزایش بوده است.
دکتر کریستوفر کیبا، یکی از دانشمندان مرکز مطالعات ژئو ساینس در پوتسدام به بی‌بی‌سی گفت: «منظره ستارگان کم‌کم دارد ناپدید می‌شود.»
او و همکارانش مقاله‌ای درباره این اکتشاف در مجله ساینس منتشر کردند.
این مقاله حاصل تحقیقات ۱۲ ساله ستاره‌شناس‌های آماتور و شهروند دانشمندانی است که شب‌ها بیرون می‌روند و ستارگان را می‌شمارند.
آن‌ها تغییراتی که در امکان دیدن ستارگان متوجه شده‌اند را در پروژه اینترنتی به نام کره زمین در شب ثبت کرده‌اند. طبق داده‌های آن‌ها میزان محو شدن ستارگان به معنی سالانه ۱۰ درصد افزایش نور در آسمان است.
دانشمندان میگویند این یعنی اگر کودکی در منطقه‌ای به دنیا بیاید که ۲۵۰ ستاره در آن قابل‌مشاهده‌اند، با به ۱۸ سالگی رسیدن او، کمتر از ۱۰۰ ستاره در آسمان قابل دیدن خواهد بود.
آلودگی درخشان
فابیو فالچی و سالوادور بارا که محققان آلودگی نوری هستند در مقاله خود که ضمیمه تحقیق منتشر کرده‌اند، توضیح می‌دهند: «مردم اغلب با دیدن عکس‌ها و ویدئوهایی که ایستگاه فضایی از کره زمین در شب تهیه‌کرده است، از زیبایی نور شهرها شگفت‌زده می‌شوند. انگار چراغ‌های روی درخت کریسمس هستند.»
شهرهای درخشان در شب- عکسی که از ایستگاه بین‌المللی فضایی گرفته‌شده است بسیار زیبا است اما درواقع نشان‌دهنده میزان آلودگی نوری و گواهی بر هدر دادن انرژی است
شهرهای درخشان در شب- عکسی که از ایستگاه بین‌المللی فضایی گرفته‌شده است بسیار زیبا است اما درواقع نشان‌دهنده میزان آلودگی نوری و گواهی بر هدر دادن انرژی است
«آن‌ها متوجه نیستند که این تصاویر درواقع تصاویر آلودگی نوری کره زمین هستند. مثل این است که از رنگ‌های رنگین‌کمان مانندی که روی نفت و گازوییل شناور برآب‌دیده می‌شود تعریف کنید اما متوجه نباشید که این یعنی آب با مواد شیمیایی آلوده‌شده است.»
دکتر کیبا می‌گوید امیدوار بوده است در سال‌های اخیر کمی بهبود در وضعیت آلودگی نوری ایجاد شود چون در بسیاری از شهرها، خصوصاً در کشورهای پیشرفته، سیاست‌های استفاده بهینه از انرژی اجرا می‌شوند. در بسیاری از این شهرها چراغ‌های قدیمی با چراغ‌های ال ای دی جایگزین شده‌اند. این لامپ‌ها مستقیماً به پایین می‌تابند تا فقط محدوده‌ای که لازم است را روشن کنند.
او می‌گوید: «امیدوار بودیم با بهبود جهت تابیدن نور چراغ‌ها مشکل آلودگی نوری بهتر شود.»
«اما انقدر چراغ‌ها انواع مختلفی دارند – چراغ خیابان‌ها، چراغ‌های تزئینی، تبلیغاتی – که همه آن‌ها در کنار هم به‌اضافه نورهای دیگر، در عمل مشکل پرنور بودن آسمان شب را بدتر کرده‌اند.»
طبق مطالعه‌ای که آژانس فضایی اروپا در سال ۲۰۲۲ انجام داد، چراغ‌های کم‌مصرف ال ای دی خود بخشی از مشکل هستند.
نمایی از شب نورانی یک شهر
آلودگی نوری می‌تواند الگوی خواب ما را تغییر بدهد
آژانس این مسئله را «پارادوکس روشنایی» می‌نامد و توضیح می‌دهد: «بااینکه ظهور چراغ‌های ال‌ای‌دی نوید کاهش مصرف انرژی و بهبود دید آسمان شب را داده بود، اما درمجموع میزان نور افزایش داشته است و همراه آن اعتیاد مردم به نور هم بیشتر شده است.»
آلودگی نوری فقط دیدن آسمان شب و ستاره‌ها را مشکل‌تر نمی‌کند. این آلودگی می‌تواند بر سلامت انسان و الگوی خواب ما هم تأثیر منفی داشته باشد. همچنین می‌تواند الگوی رفتاری بعضی از حیوانات شب‌زنده‌دار هم را تغییر بدهد. یک تحقیق نشان داده آلودگی نوری ممکن است با کاهش جمعیت حشرات ارتباط داشته باشد.
دکتر کیبا می‌گوید: «وضعیت نباید این‌طور باشد. راه‌های زیادی برای بهبود این شرایط وجود دارد. اگر در نورپردازی فضاها بیشتر دقت کنیم، حتماً می‌توانیم اسکای گلو را کم کنیم وهم زمان نور کافی روی زمین داشته باشیم.»
تصویر هوایی از زمین که شهرهای نورانی در شب می‌درخشند
تحقیقات قدیمی‌تر نشان داده‌اند روشن‌ترین مناطق بریتانیا به‌مرورزمان روشن‌تر شده‌اند
او ادامه می‌دهد: «و به یاد داشته باشید آلودگی نوری، هدر دادن انرژی است. ما همچنان داریم انرژی نور را به اتمسفر می‌فرستیم و شاید این کاری است که نباید انجام بدهیم.»
