تمرین راهپیمایی فضایی در زیر آب
استخر عظیم ناسا شرایط ماه را برای فضانوردان شبیه سازی میکند
در نزدیک مرکز شهر هیوستون آمریکا بزرگترین استخر سرپوشیده جهان با بیش از ۶۰ متر طول، ۳۰ متر عرض و ۱۲ متر عمق قرار دارد. مالک این استخر اما نه یک نهاد ورزشی، بلکه سازمان فضایی آمریکا ناسا است.
«آزمایشگاه شناوری خنثی» (NBL) در مرکز فضایی جانسون ناسا از سال ۱۹۹۲ بدینسو صدها فضانورد را آموزش داده است. حالا با نزدیک شدن به زمان ماموریت اعزام دوباره انسان به فضا، در کف این استخر محیط ماه به صورت یک آزمایشگاه شناور در زیر آب بازسازی شده است.
پیش از این خدمه ایستگاه فضایی بینالمللی ساعات زیادی را در زیر آب با ماژولهای فضایی شبیهسازی شده گذرانده و در آنجا با چرخاندن پیچها، نصب سختافزار و سایر فعالیتها تمرین داده شدهاند. اکنون در زیر آب جهانی مشابه سطح ماه بازسازی شده و ماسه و تختهسنگهای طبیعی و مصنوعی، نظیر آنچه روی ماه یافت میشود، قرار داده شدهاند.
از موارد دیگری که در این استخر شبیهسازی شده وضعیت نوری کره ماه است. نحوه تابش خورشید با زاویه کم در آنجا و وجود تفاوتهای شدید سایه و روشن نوری در قطب جنوب ماه باعث میشود فضانوردان در تخمین فواصل با مشکل مواجه شوند و از این رو در زیر آب شرایط یکسان بازسازی شده تا خدمه فضاپیماها بتوانند به آن عادت کنند.
استخر فضایی ناساناسا
فضانوردان در طول این تمرینات همچنین با استفاده از هدستهای «واقعیت مجازی» میتوانند به راهپیمایی در شرایط تاریک در قطب جنوب ماه، جایی که فضاپیما روی آن فرود میآید، عادت کنند.
شرکت وی۲ایکس (V2X) که سازنده این تجهیزات است قصد دارد بخشی از تاسیسات دیگر را نیز در این محل مستقر کند. نیروی گرانش در کره ماه یکششم سطح زمین است و درون این استخر، فضانوردان میتوانند احساسی نزدیک به آن بیوزنی را تجربه کنند. تیم دانشمندان از داخل اتاقی در بالای استخر فضانوردان را از راه دور و با تاخیر ارتباطی چهار ثانیهای، مشابه با ماه، هدایت میکنند.
در دهه ۶۰ و ۷۰ میلادی زمانی که در چارچوب برنامه آپولو انسان به ماه رفت، چنین امکاناتی در دسترس فضانوردان نبود. اما اکنون با استفاده از وزنهها و تجهیزات مختلف، غواصان با لباس فضایی در زیر آب نگه داشته میشوند تا شرایطی مشابه روی ماه را تجربه کنند.
مقامات شرکت وی۲ایکس که علاوه بر ناسا به مشتریان تجاری نیز خدمات ارائه میدهد گفتهاند تجهیزات جدید با رعایت نکات ایمنی تولید و نصب خواهد شد. کلی تاملینسون، مدیر برنامه وی۲ایکس، در این باره میگوید: «این یک کار بسیار بسیار مهم است که ما برای فضانوردانی که در حال آموزش هستند اکسیژن تنفسی، آب خنککن تجهیزات و همینطور فیلمهای مرتبط را تامین میکنیم.»
در آمادهسازیهای جدید از تجربیات قبلی و دیگر برنامههای متعلق به سازمان فضایی آمریکا استفاده میشود. به عنوان مثال ناسا سالهاست که در طول «ماموریتهای محیطی سخت ناسا» (NEEMO) گردشهای زیر آب را تمرین میکند که از جمله آنها میتوان به «راهپیمایی فضایی» شبیهسازی شده در نزدیکی منطقه آکواریوس در سواحل فلوریدا اشاره کرد.
استخر فضایی ناساناسا
با این حال، استخر جدید از یک محیط کنترلشدهتر بهره میبرد. ماسه مهندسیشده که روی کف استخر قرار دارد، به گونهای طراحی شده که سطح سنگی ماه را به هنگام قدم گذاشتن فضانوردان روی آن تقلید کند. تختههایی هم در پایین مخزن برای ایجاد شیب و سرازیری تعبیه شدهاند تا به فضانوردان برای آماده شدن جهت قدم زدن روی شیبهای شنی کمک کنند.
تا کنون از کل نفرات تیم اعزامی، شش فضانورد آموزشهای لازم را گذراندهاند و قرار است آموزش شش نفر دیگر نیز تا پایان سپتامبر تکمیل شود. در ماموریت سفر به ماه که در دهه هفتاد میلادی انجام شد ۴۰۰ جلسه آموزشی با فضانوردان با لباسهای فضایی کامل برگزار شد، در حالی که امروز این مرحله آموزشی به ۱۵۰ جلسه محدود شده است.
اعزام انسان به ماه برای اولین بار در ۲۰ ژوئیه ۱۹۶۹ ( ۲۹ تیر ۱۳۴۸) در پروژهای تحت نام «آپولو» امکانپذیر شد. آپولو نام یکی از خدایان در اساطیر یونان است. پروژه این بار اعزام فضانورد به ماه به نام «آرتمیس» نامگذاری شده است. آرتمیس الههای در اساطیر یونان باستان است و خواهر آپولو به شمار میرود.
بر اساس برنامه ناسا، در پرتابی که در سال ۲۰۲۴ میلادی انجام خواهد شد ۴ فضانورد به مدار ماه فرستاده میشوند و در ماموریت «آرتمیس۳» که برای سال ۲۰۲۵ برنامهریزی شده است فضانوردان در ماه فرود خواهند آمد.