کشف عنصر سازنده حیات در جهان فرازمینی/ دانشمندان فسفر را در قمر زحل شناسایی کردند

این برای اولین بار است که ترکیب شیمیایی حاوی فسفر در اقیانوسی غیر از اقیانوس‌های روی زمین یافت می‌شود.

کشف جدید بر اساس بررسی داده‌های جمع‌آوری شده توسط مدارگرد کاسینی ناسا بوده است. کاسینی در سال ۲۰۰۴ شروع به کاوش در زحل و حلقه‌ها و قمرهای دور آن کرد و سرانجام در سال ۲۰۱۷ در اتمسفر این غول گازی سوخت.

کریستوفر گلین از مؤسسه تحقیقاتی ساوت‌ وست آمریکا و یکی از نویسندگان مقاله، در این باره می‌گوید: «این یک کشف خیره‌کننده برای اختر زیست‌شناسی است.»

آبفشان‌های قطب جنوبی قمر انسلادوس، ذرات یخی را از طریق شکاف‌های سطحی به فضا پرتاب می‌کنند و به این وسیله یک حلقه ضعیف خارج از حلقه‌های اصلی و درخشان‌تر زحل، به نام حلقه «ای» (E) را تغذیه می‌کنند.

دانشمندان قبلاً مواد معدنی و ترکیبات آلی دیگری را در ذرات یخ پرتاب‌شده یافته بودند، اما تا کنون نتوانسته بودند فسفر را که یک عنصر اساسی برای دی‌ان‌ای و آر‌ان‌ای است و در استخوان‌ها و دندان‌های انسان‌ها، حیوانات و حتی پلانکتون‌های اقیانوس‌ها وجود دارد بیابند.

به زبان ساده، حیات آنگونه که می‌شناسیم، بدون فسفر امکان‌پذیر نخواهد بود و کشف جدید دریچه‌ای تازه به حیات فرازمینی در منظومه شمسی باز کرده است.

دکتر گلین می‌گوید: «در حالی که مدل‌سازی ژئوشیمیایی قبلاً نشان داده بود احتمالاً فسفر در این ذرات یخی وجود خواهد داشت، و این پیش‌بینی در مقاله قبلی منتشر شده بود، با این حال باید گفت پیش‌بینی یک چیز است و تأیید آن چیز دیگری».

فرانک پستبرگ، دانشمند علوم سیاره‌ای در دانشگاه فرای برلین، نیز در این باره گفت: «این برای اولین بار است که این عنصر حیاتی در اقیانوسی فرازمینی کشف می‌شود.»

پوسته یخی در قطب جنوبی انسلادوس شکاف‌های بزرگی را نشان می‌دهد که آب اقیانوس زیرسطحی از طریق آن‌ها به فضا فوران می‌کند

برای این کشف جدید، نویسندگان داده‌های جمع‌آوری‌شده توسط دستگاه تحلیلگر غبار کیهانی کاسینی را مورد مطالعه قرار دادند و و با انجام تست‌های آزمایشگاهی توانستند تایید کنند که اقیانوس انسلادوس دارای فسفر در اشکال مختلف محلول در آب است.

سنجش‌های آنان نشان داد که فسفر نه تنها به شکل یون‌های اُرتوفسفات در این قمر وجود دارد، بلکه غلظت آن نیز دستکم ۱۰۰ برابر بیشتر از غلظت اقیانوس‌های زمین است.

در ۲۵ سال گذشته، دانشمندان سیاره‌شناسی متوجه شده‌اند که در منظومه شمسی، جهان‌هایی اقیانوسی در زیر لایه یخی شماری از اجرام آسمانی وجود دارند. اینها جهان‌ها شامل اروپا (قمر مشتری)، تیتان (بزرگترین قمر زحل) و حتی در فواصلی دورتر یعنی پلوتون می‌شود.

در حال حاضر فضاپیمای «اروپا کلیپر» در مدار اروپا (قمر مشتری) می‌چرخد و اطلاعات جمع می‌کند تا دانشمندان بفهمند آیا اقیانوس‌های زیرسطحی این قمر می‌تواند میزبان حیات بیگانه باشد یا نه.

سیاراتی مانند زمین که دارای اقیانوس‌های سطحی هستند باید در فاصله معینی از ستاره میزبان خود قرار بگیرند تا دمای مناسب را برای حیات حفظ کنند. این در حالی است که کشف جهان‌هایی با اقیانوس‌های زیرسطحی، تعداد اجرام فضایی را که احتمال حیات در آن‌ها وجود دارد افزایش می‌دهد.

دکتر گلین می‌گوید: «با این یافته می‌توان گفت اقیانوس انسلادوس از آنچه معمولا سخت‌ترین عنصر برای حیات خوانده می‌شود، برخوردار است.»

اخترشناسان می‌گویند تحقیقات در مرحله بعد شامل بازگشت به انسلادوس خواهد بود تا دریابند آیا حیات واقعا در اقیانوس زیرسطحی آنجا وجود دارد یا نه.

نتایج مطالعات تازه در نشریه علمی «نیچر» منتشر شده است.