چرا مسکن مهر به اهداف خود نرسید؟
قدرت الله کاظمی- مهندس پایه یک و کارشناس حوزه ساختمان
مسکن مهر که از طرح‌های رییس دولت نهم و دهم آقای محمود احمدی‌نژاد می باشد، می توانست یکی از طرح های ملی بزرگ مسکن کشور باشد که بعد از انقلاب کلید خورده و کمک بزرگی برای خانه دار شدن اقشار ضعیف جامعه باشد ولی متاسفانه بدون شک از طرح های بازمانده و پرهزینه و چالش‌برانگیز وی محسوب می‌شود.
پروژه عظیم اقتصادی کشور که فاقد کارشناسی مناسب و دقیق و اجرای نادرست و غیرکارشناسی آن مشکلات زیادی را موجب شده است که تاکنون بعد ازگذشت 15 سال هنوز ترکش های آن ادامه دارد.
مسکن مهر در دولت نهم با هدف صاحب خانه کردن اقشار ضعیف و زوج‌های جوان که بضاعت خرید خانه ندارند، کلید خورد.
هدف از این طرح خانه‌دار کردن اقشار کم درآمد بود که طبق آن دولت با واگذاری قطعه زمین رایگان و بکار گیری ظرفیت اداری - نظارتی - انبوه سازان و پیمانکاران شهرک های جدید اطراف استان ها و شهر های بزرگ مقرر که طرح عملیاتی گردد. ولی متاسفانه طرح ملی با هزینه‌های گزاف تبدیل شد به معضل بزرگی که رییس دولت یازدهم و دوازدهم و وزیر مربوطه در حوزه راه و شهر سازی طرح مذکور را مزخرف خواند و متوقف کرد.
به تعدای از مشکلات پروژه های مسکن مهر آن زمان می‌توان بدین شرح اشاره کرد:
- فاقد آسانسور بودن 70 درصدآپارتمان های مسکن مهر
- فاقد امکانات فرهنگی و ورزشی و مراکز خرید در شعاع چند کیومتری این شهرک ها
- عدم رعایت مقررات ملی ساختمان در طراحی و ساخت اپارتمان های مسکن مهر
- استفاده از مصالح با کیفیت پایین برای ساخت خانه های طرح فوق الذکر
- استفاده از اکیپ و تیم های اجرایی و پیمانکاران و سازنده های فاقد صلاحیت و در نهایت خروجی غیر استاندارد ساختمان های ساخته شده
- عدم طراحی و اجرای زیرساخت های لازک شهرک سازی قبل از شروع واگذاریزمین ها و اجرای ساخت و ساز. از قبیل زهکشی - فاضلاب - جدول کشی - آب آشامیدنی - برق و آسفالت
متاسفانه دولتمردان نتوانستند طرح ملی به این بزرگی و وسعت را به درستی طراحی و اجرا نمایند و به وعده خود در این زمینه عمل کنند. اگر این طرح درست اجرا می شد و خانه ها درست ساخته می شد و خانه‌ها واقعا به اقشار ضعیف داده می‌شد و مصالح به کار رفته از کیقیت درست و استاندارد بود، امروز شاهد انتشار آگهی های متعدد فروش آپارتمان های مسکن مهر و تأثیر آن در کاهش تنش در بازار مسکن بودیم، ولی متاسفانه نشد.!
وقتی محله یا شهرکی ایجاد می‌شود قطعاً باید ابتدا امکانات شهرسازی و محوطه سازی مدرسه، درمانگاه، آتش‌نشانی و مراکز خرید و ... برای آن در گرفته شود که نبود این امکانات در مساکن مهر از جمله معایب این طرح بوده است.
با وجود تمام نقدها و معایبی که همواره کارشناسان و البته مدیران اقتصادی دولت یازدهم و دوازدهم نسبت به عملکرد طرح مسکن مهر داشته‌اند و شعار آغاز طرح ملی را جایگزین نمودند ولی هیچگاه در طول مدت عمر دولت آقای روحانی و وزیر مربوطه طرح ملی کلید نخورد و بازمانده های طرح مسکن مهر را کامل نموده و به اسم طرح ملی معرفی نمودند.
متاسفانه اکنون در جریان مناظرات انتخاباتی دولت سیزدهم مشاهده می کنیم که در جریان انتخابات ریاست جمهوری طرح مسکن برای اقشار کم در آمد به ابزاری برای تبلیغات نامزدها تبدیل شده و بیان می کنند که سالی یک میلیون مسکن را ساخته و تحویل می دهند!
علل اصلی شکست طرح مسکن مهرو همه این صحبت های غیر کارشناسی بیانگر آن است که متاسفانه دولتمردان ما در اکثر حوزه ها از کارشناسان آگاه و مطلع آن حوزه استفاده نمی کنند و حتی کاندیداهای ریاست جمهوری فعلی نیز برای شعارهای تبلیغاتی خود از صحبت های غیر کارشناسانه عده ای استفاده می کنند ! و این‌جای تاسف دارد که مردم نجیب ما باید تاوان اینگونه طرح های غیر کارشناسی را پرداخت نمایند!
همه این صحبت ها در حالی است که رونق ساخت‌وساز و معاملات مسکن حدود ۳۰۰ صنعت را در کشور به تحرک وا می دارد و در نهایت رونق صنایع در حوزه های مختلف را با افزایش ساخت و ساز شاهدیم؛ این موضوعات بیانگر آن است که ساخت و ساز صنعتی است که با توجه و با استفاده از کارشناسان زبده در آن می توان شاهد گردش مالی بین صنایع مختلف و در نهایت رشد اقتصادی در صنایع متعدد بود.
استفاده از نظرات کارشناسان انجمن صنفی انبوه سازان و یا کارشناسانی از انجمن صنفی سازندگان مسکن و ساختمان می تواند از بسیاری مشکلات در این حوزه جلوگیری کند و در نهایت به اعتقاد بنده و بسیاری کارشناسان دیگر همچنان باید توجه و تمرکز بیشتری به احیای بافت های فرسوده داشت .
بر اساس این‌گزارش ، تبصره(۶) قانون بودجه ۱۳۸۶ آغازگر رسمی طرح عظیم مسکن مهر بود. این پروژه در دولت نهم و همزمان با جهش شدید قیمت‌ها در بازار مسکن و با رویکرد خانه‌دار کردن اقشار کم درآمد کلید خورد؛ طرحی که البته بر پایه واگذاری زمین رایگان از سوی دولت استوار بود. در حالی قرار شد سالیانه ۱.۵ میلیون واحد مسکونی ساخته و به متقاضیان واگذار شود که به دلایلی از جمله ناتوانی در تامین مالی، در پایان دولت دهم فقط ۱.۲ میلیون واحد مسکونی تحویل متقاضیان شد و بقیه طرح ها نیمه تمام باقی ماند .
مسکن مهر که به دولت یازدهم منتقل شده بود با توجه به چالش‌هایی که در مسیر آن قرار داشت به دفعات مورد انتقاد به ویژه از سوی وزیر راه و شهرسازی قرار گرفت. آخوندی از آن تعابیر مختلفی داشت و معتقد بود که طرحی مزخرف و شلخته است و نتوانسته دردی از مردم دوا کند.
گرچه وجود ایراداتی در اصول معماری و شهرسازی از معایب بزرگ پروژه مسکن مهر به شمار می‌رود اما به طور حتم شیوه تامین مالی، مهمترین معضل آن بود چراکه هزینه و منابع مورد نیاز آن از محلی تامین می‌شد که در نهایت به توزیع پول پرقدرت، رشد پایه پولی و تورم منتهی شد که همه اینها به شعله های این آتش دامن زده است.
70
