شرکت سهامی عام پروژه کلید توسعه زیرساخت های ترانزیتی ایران

چند سالی است که کسری بودجه ناشی از کاهش فروش نفت و تحریم های اقتصادی و به تبع آن کاهش میزان سهم بودجه عمرانی از بودجه کل کشور درکنار میزان تحقق پایین بودجه های عمرانی، بر تکمیل پروژه های زیربنایی مهم، خصوصا پروژه هایی که می تواند به شکوفایی ظرفیت های اقتصادی کشور کمک کند، سایه افکنده است. در شرایطی که کشور با جنگ اقتصادی دست به گریبان است، کاهش میزان سهم بودجه عمرانی از بودجه کل، سبب عدم تکمیل بعضی از پروژه های مهم زیربنایی، خصوصا پروژه های مربوط به ترانزیت شده است.

*130 هزار میلیارد تومان برای تکمیل پروژه های ریلی

مجتبی یوسفی، عضو کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی معتقد است: در بودجه سال 1400 برای احداث خطوط ریلی در کشور 130 هزار میلیارد تومان پیش بینی شده است، باید قبول کنیم که ایجاد کریدورهای جدید برای حمل و نقل‌های درون و بیرون کشور جهت مبادلات تجاری با 15 کشور همسایه که جمعیتی بالغ بر 700 میلیون نفر دارند برای کشورمان بسیار مهم است.

وی ادامه داد: موقعیت استراتژیکی ایران به دلیل دسترسی به آب‌های آزاد و کشورهای شرقی و غربی و همچنین نزدیکی به کشور‌های بزرگ اقتصادی مانند چین و نیز وجود مرز مشترک با کشورهای در حال توسعه بهترین فضا برای ایجاد کریدورهای جدید ایمن با هزینه حمل‌ونقل بسیار پایین و سرعت بالا ایجاد کرده است.

*حذف ایران از بازار ترانزیتی منطقه با تاخیر در راه‌اندازی کریدورهای ترانزیتی

عضو کمیسیون عمران مجلس، تصریح کرد: اگر کشورهای همسایه جلوتر از ایران مسیرهای جذابی برای ترانزیت بین المللی ایجاد کنند، فرصت‌ها را از دست خواهیم داد. متاسفانه سوء مدیریت در اجرای طرح مطالعات جامع حمل و نقل کشور موجب شده هر از چند گاهی شاهد تصمیم‌هایی بدون در نظر گفتن برگشت سرمایه و اولویت بندی کریدورهای جدید هستیم. در حال حاضر تقریبا نیمی از جمعیت کشور در شهرهای جنوبی و شرقی کشور زندگی می‌کنند که به دلیل نبود مسیر ریلی مناسب هزینه حمل و نقل آنها افزایش چشمگیری پیدا کرده است.

وی ادامه داد: به عنوان مثال، احداث خط ریلی در جنوب و شرق کشور موجب می‌شود، حمل سنگ‌های معدنی در شرایط بهتر و با هزینه کمتری انجام شود، ضمن اینکه خطرات حمل در جاده‌ها نیز کاشه پیدا می‌کند. درحال حاضر 54 پروژه نیمه تمام خطوط ریلی داریم که بسیاری از آنها با هزینه بسیار کم قابل بهره‌برداری است، بی تردید این محل بهترین جا برای سرمایه‌گذاری فاینانس بوده چرا که خطوط راه آهن باری سود بسیار خوبی را نسبت به خطوط ریلی مسافری برای سرمایه‌گذار به همراه دارد.

*بودجه عمرانی اولین قربانی دولت ها در شرایط بد اقتصادی

در همین رابطه محمدجواد شاهجویی، کارشتاس اقتصادی به تسنیم می گوید: نبود منبع پایدار تامین مالی برای پروژه های عمرانی باعث شده است تا دولت ها در شرایط سخت اقتصادی، تکمیل این دست از پروژه ها را قربانی سایر مسائل کشور کنند. حل این مساله به مراتب اهمیتی بیشتر از بررسی اولویت های تخصیص بودجه به پروژه ها دارد. باید قبول کنیم که کشوری با ظرفیت ایران، باید پیشرو در احداث و بهره برداری از زیربناهای اقتصادی خصوصا زیرساخت های حمل و نقلی باشد تا بتواند از موقعیت ممتاز جغرافیایی خود برای دستیابی به بازار کشور های همسایه و ایجاد ارزش افزوده از طریق ارائه خدمت ترانزیت، به نحو احسن استفاده کند.

شاهجویی ادامه داد: بنابراین چالش اصلی پیش روی کشور اولویت بندی تخصیص بودجه به پروژه های عمرانی نیست، بلکه باید مساله اصلی دولت و حاکمیت، تامین مالی گسترده، متنوع و پایدار برای اجرای پروژه های عمرانی در سطح وسیع باشد. به بیان دیگر باید کاری کرد که کشور به واسطه شیوه های نوین تامین مالی، به یک کارگاه عمرانی بزرگ با ظرفیت اشتغال بالا تبدیل شود و نهایتا توسعه این زیرساخت ها به ارائه خدمات با ارزش افزوده بالا به سایر کشورها و ایجاد یک منبع درآمدزایی ارزی بیانجامد.

*استقراض و جذب فاینانسور خارجی؛ پیشنهاد اول، راه حل آخر

وی تصریح کرد: برای این منظور شاید یکی از پیشنهادات اولیه‌ای که داده می‌شود، استقراض بین المللی و یا جذب فاینانس خارجی باشد. اما باید توجه داشت تا زمانی که از تمامی ظرفیت های داخلی که محدود هم نیست، استفاده نشده است، استقراض از خارج یا جذب فاینانسور خارجی، آن هم در شرایط حال حاضر اقتصادی به نفع کشور نخواهد بود و ایران را در جهت وابسته شدن به سایر کشورها سوق خواهد داد.

کارشناس اقتصادی افزود: وقتی در کشور منبع بزرگی از نقدینگی سرگردان به مبلغ 3000 هزار میلیارد تومان وجود دارد که با هدایت درست تنها 3 درصد از آن می توان تمامی پروژه های فعال و یا مورد نیاز ریلی کشور را تکمیل کرد، چرا باید به دنبال جذب فاینانسور خارجی رفت؟ آن هم در شرایطی که مردم کشور، برای حفظ ارزش سرمایه خود، به سرمایه گذاری در بازارهای کاذب و غیر مولد طلا و ارز و سکه روی آورده اند. بنابراین، اگر بستر مناسبی برای سرمایه گذاری مردم در پروژه های زیربنایی کشور فراهم شود، بدون شک می توان امید داشت که به راحتی یک منبع پایدار و تقریبا نامحدود برای اجرای این دست از پروژه ها به وجود آمده است.

شاهجویی گفت: یکی از شیوه های نوین تامین مالی که می تواند این مهم را تحقق بخشد، تاسیس شرکت های سرمایه گذاری پروژه محور است که هم می تواند چالش تکمیل پروژه های زیربنایی را مرتفع کند و هم می تواند به هدایت بخشی از نقدینگی سرگردان موجود در اقتصاد کشور کمک کند.

منبع: تسنیم

25