هفت نکته حیاتی و اساسی که باید در مورد «بیماریهای مقاربتی» بدانیم
بیماریهای مقاربتی یا آمیزشی به انواع عفونت‌هایی اطلاق می‌گردد که از طریق آمیزش جنسی (دهانی، مهبلی، مقعدی) انتقال پیدا می‌کنند. برخی از انواع آنها از راه‌های غیرآمیزشی از جمله خون آلوده و سرنگ آلوده نیز منتقل می‌شوند.
عدم آگاهی نسبت به بیماریهای مقاربتی افراد را در خطر بالای ابتلاء به آنها قرار می‌دهد. برخی از انواع بیماریهای آمیزشی با درمان‌های ساده برطرف می‌شوند اما برخی دیگر تا پایان عمر فرد بیمار را با مشکلات عدیده‌ای مواجه می‌کنند.
پژوهش‌های منتشر شده از سوی سازمان جهانی بهداشت حاکی از آن است که روزانه حدود یک میلیون فرد ۱۵ تا ۴۹ ساله در جهان به بیماریهای مقاربتی قابل درمان مبتلاء می‌شوند.
در این نوشتار به مهمترین نکاتی که هرکسی باید در مورد این بیماری‌ها بداند اشاره خواهیم کرد:
۱. بیش از ۲۵ نوع بیماری مقاربتی وجود دارد
برخی از عفونت‌ها گاهی بیش از ۱۰۰ نمونه متفاوت دارند. باکتری‌ها، ویروس‌ها، قارچ‌ها و انگل‌ها مولد بیماریهای مقاربتی هستند که به برخی از مهمترین‌های آنها در زیر اشاره می‌کنیم:
عفونت‌های باکتریایی
عفونت کلامیدیایی: این بیماری توسط باکتری باکتری کلامیدیا تراکوماتیس ایجاد می‌گردد. علائم ابتلاء به این عفونت در زنان ترشحات واژن و سوزش ادرار و در مردان ترشحات اندام جنسی، سوزش ادرار و تورم و درد در بیضه‌هاست. کلامیدیا در هنگام آمیزش مهبلی (واژینال)، مقعدی و دهانی نیز منتقل شود. این بیماری می‌تواند سبب ناباروری و حاملگی خارج‌رحمی شده و یا در هنگام زایمان به نوزاد منتقل گردد.
سوزاک (گنوک): عامل این بیماری نایسریا گونوره‌آ است. علائم آن در مردان شامل سوزش ادرار و خروج ترشحات چرکی از آلت تناسلی است. سوزاک در زنان معمولاً بدون علامت است اما ممکن است با ترشحات واژنی یا دردهای لگنی همراه گردد.
مایکوپلاسمای دستگاه تناسلی: عامل مولد این بیماری مایکوپلاسما جنیتالیوم است که بر روی سلول‌های پوستی دستگاه‌های ادراری و دستگاه تناسلی انسان زندگی می‌کند. این باکتری در زنان و مردان عوارض متفاوتی ایجاد می‌کند. آلودگی به این باکتری خطر ابتلاء به ویروس آچ‌آی‌وی را افزایش می‌دهد.
سفلیس: این بیماری مقاربتی از باکتری ترپونما پالیدوم ناشی می‌شود. راه اصلی انتقال سفلیس آمیزش جنسی است اما از طریق تماس ترشحات بدن با زخم‌های سرباز نیز منتقل می‌گردد. همچنین در دوران بارداری و زایمان نیز ممکن است به جنین یا نوزاد منتقل گردد. این بیماری چهار مرحله اولیه، ثانویه، نهفته، و ثالثیه دارد و در تمامی این مراحل منتقل می‌گردد.
عفونت‌های ویروسی
هپاتیت بی: یک بیماری ویروسی است که راه انتقال آن از طریق خون، آمیزش جنسی و از مادر به جنین است. آلودگی به این ویروس می‌تواند به سیروز (التهاب شدید کبد) و سرطان سلول‌های کبدی منجر گردد. هپاتیت انواع دیگری از جمله اِی، سی، دی، ای نیز دارد که برخی از آنها نیز از طریق روابط جنسی منتقل می‌گردند اما نحوه اصلی انتقال آنها خون و سایر ترشحات بدن است.
تبخال تناسلی: این بیماری در اثر آلودگی با ویروس هرپس سیمپلکس نوع ۲ ایجاد می‌شود. تبخال تناسلی یکی از مسری‌ترین و شایع‌ترین بیماریهای تناسلی است که در اثر انواع روابط جنسی (دهانی، مهبلی، مقعدی) و تماس پوستی در نواحی تناسلی ایجاد می‌گردد. این ویروس سلول‌های عصبی را آلوده و به حالت خفته زندگی می‌کند و ممکن است بر اثر عوامل گوناگون به حالت فعال در آید. انواع دیگر تبخال نیز وجود دارند که در اثر آلودگی‌های با ویروس‌های هم‌خانواده هرپس ایجاد می‌شوند اما با تبخال تناسلی متفاوت هستند.
ویروس نقص ایمنی انسانی (اچ‌آی‌وی): این ویروس عمدتاً از طریق آمیزش جنسی، سوزن مشترک و خون آلوده منتقل می‌شود. همچنین در دوران بارداری، زایمان و شیردهی از طریق مادر به جنین یا نوزاد منتقل می‌گردد. این ویروس در سلول‌های دستگاه ایمنی زندگی و تکثیر شده و آنها را نابود می‌کند. افراد آلوده به اچ‌آی‌وی می‌توانند در عرض ۶ ماه تا ۱۰ سال به بیماری ایدز مبتلاء گردند. اگر فرد به این مرحله برسد بدن او مقاومتش را در برابر بیماریهای گوناگون از دست داده و در نهایت به دلیل ابتلاء به انواع بیماریهای عفونی یا سرطان‌ها جان می‌بازد. تاکنون هیچ درمانی برای اچ‌آی‌وی یافت نشده است اما داروهایی برای کنترل و به تعویق انداختن ابتلاء به ایدز وجود دارند.
ویروس پاپیلوم انسانی (اچ‌پی‌وی): این ویروس در اثر آمیزش جنسی منتقل می‌شود و بیش از ۱۵۰ نوع مختلف دارد. اکثر زنان و مردانی که به این بیماری مبتلاء می‌شوند از وجود آن بی‌اطلاع هستند چرا که در اغلب موارد علائم یا مشکلات بهداشتی ایجاد نمی‌شود. انواع خاصی از اچ‌پی‌وی می‌توانند زگیل تناسلی ایجاد کنند. همچنین برخی از انواع آن می‌تواند انواع سرطان‌های دستگاه تناسلی را ایجاد کند.
عفونت‌های انگلی
عفونت تریکومونایی: این بیماری در اثر آلودگی به انگل تریکوموناس واجینالیس ایجاد می‌شود. این بیماری در ۷۰ درصد از زنان و مردان علائمی ایجاد نمی‌کند. خارش در ناحیه دستگاه تناسلی، ترشحات بدبوی واژن، سوزش ادرار و درد در هنگام برقراری رابطه جنسی از علائم این بیماری است. آلودگی به این انگل خطر ابتلاء به ویروس آچ‌آی‌وی را افزایش می‌دهد.
جَرَب (گال): این بیماری از شایع‌ترین بیماریهای پوستی خارش‌دار و عامل آن بندپایی به نام هیره خارشی است. خارش به دلیل تراوش‌های بدن انگل است که تونل‌های متعددی در داخل پوست حفر می‌نماید و در آنها زندگی و تخم‌گذاری می‌کند. آمیزش جنسی، استفاده از لباس، حوله و وسایل شخصی مشترک نیز می‌تواند سبب ایجاد این بیماری گردد. اگر یکی از اعضای خانواده به آن مبتلاء گردد باقی افراد نیز در خطر بالای ابتلاء به آن هستند.
شپش عانه: این نوع شپش که در موهای ناحیه دستگاه تناسلی انسان زندگی می‌کند از شپش بدن کوچکتر است. این انگل عموما از طریق آمیزش جنسی منتقل می‌شود اما از طریق تماس نزدیک با فرد مبتلاء یا تماس با کالاهایی مانند لباس، ملافه تختخواب و حوله‌هایی که توسط شخص آلوده استفاده شده نیز قابل انتقال است.
عفونت‌های قارچی
کاندیدیازیس: عامل مولد این بیماری قارچ کاندیدا (گونه‌ای مخمر) به نام کاندیداآلبیکانس است. علائم و نشانه‌های این عفونت خارش دستگاه تناسلی، سوزش، و ترشحات سفیدرنگ است. این قارچ می‌تواند در دیگر نقاط بدن از جمله زبان و پوست نیز بیماری ایجاد کند. بیش از بیست نوع متفاوت از این عفونت شناخته شده و حدود سه چهارم زنان در زندگی خود حداقل یکبار به یکی از انواع آن مبتلاء می‌شوند.
۲. زنان بیشتر از مردان در خطر ابتلاء به بیماریهای مقاربتی هستند
دلیل این تفاوت میان زنان و مردان نوع آناتومی آنهاست. از آنجایی که اندام‌های تناسلی زنان درونی و مرطوب هستند، امکان آلودگی و گسترش بیماری در زنان بالاتر از مردان است. همچنین بسیاری از این عفونت‌ها ممکن است به لوله‌های رحمی و تخمدانها نیز سرایت کنند. برخی از این بیماری‌ها از طریق مادر به جنین و نوزاد در زمان بارداری، زایمان و شیردهی منتقل می‌گردند.
۳. بیماریهای مقاربتی از طریق روابط جنسی دهانی و مقعدی منتقل می‌شود
بسیاری بر این باورند که داشتن رابطه جنسی از طریق دهان و مقعد سبب انتقال بیماریهای آمیزشی نمی‌شود. اما بسیاری از آنها اگر رابطه جنسی بدون استفاده از کاندوم صورت گیرد، می‌توانند به راحتی منتقل شوند.
۴. بیشتر بیماریهای مقاربتی قابل درمان یا کنترل هستند
اکثر بیماری‌هایی که در اثر باکتری‌ها، انگل‌ها و قارچ‌ها ایجاد می‌گردند قابل درمان هستند. در مقابل، اغلب بیماریهای مقاربتی ویروسی قابل درمان نیستند اما با کمک روش‌های مختلفی قابل کنترل هستند.
مراجعه به پزشک در مراحل اولیه بیماری بهترین و موثرترین راه درمان و کنترل آنهاست. برخی از بیماریهای تناسلی می‌توانند به دیگر اعضای بدن سرایت کرده و مشکلات بزرگ‌تری بوجود آورند. به عنوان مثال عفونت کلامیدیایی اگر درمان نشود می‌تواند به چشم سرایت کرده و بیماری تراخُم را ایجاد کند. این عفونت موجب سفت شدن سطح داخلی پلک می‌شود که با درد چشم، شکنندگی سطح بیرونی یا قرنیه چشم‌ها همره است و در نهایت ممکن است فرد مبتلاء بینایی خود را از دست بدهد.
۵. بعضی از بیماریهای آمیزشی علائم مشخصی ندارند
برخی از عفونت‌های مقاربتی دارای علائم قابل توجهی نیستند و ممکن است فرد مبتلاء متوجه آن نشود. برخی از این بیماری‌ها ممکن است ۱۰ سال پیش از آنکه فرد متوجه آن شود، به صورت نهفته در بدن او حضور داشته باشند. اکنون برخی از نهادهای بهداشتی از جمله مرکز کنترل و پیشگیری بیماری ایالات متحده پیشنهاد کرده است که تست غربالگری برخی بیماریهای مقاربتی در گروه‌های در معرض خطر صورت گیرد. این مساله در مورد مادران باردار باید جدی‌تر گرفته شوند چرا که بسیاری از آنها از مادر به جنین و نوزاد منتقل می‌گردد.
۶. همجنس‌گرایان بیشتر در معرض خطر هستند
زنان و مردان همجنس‌گرا بیشتر از افراد دگرجنس‌گرا در معرض ابتلاء به بیماریهای مقاربتی هستند چرا که برخی عفونت‌ها به لحاظ شیوه انتقال بین دو همجنس راحت‌تر منتقل می‌شوند. به عنوان مثال بیماری سفلیس در میان مردان همجنس‌گرا بالاتر است دیگر گروههاست و حدود ۷۰ درصد از موارد شناخته شده این بیماری در ایالات متحده در میان این گروه دیده می‌شود. از این رو پزشکان به همجنس‌گرایان توصیه می‌کنند که نکات محافظتی را با دقت بیشتری رعایت کنند و در صورت دیدن علائم بیماری سریعا به پزشک مراجعه کنند.
۷. کاندوم محافظت کامل ایجاد نمی‌کند
کاندوم بهترین راه شناخته شده برای جلوگیری از بیماریهای مقاربتی است. با این حال حتی استفاده از کاندوم نیز عدم ابتلاء به این بیماری‌ها را تضمین نمی‌کند. بهترین راه برای استفاده از کاندوم و کاهش خطر بیماری تعویض مرتب آن است. به عنوان مثال حتی اگر با یک فرد خاص آمیزش می‌کنید در زمان تغییر موقعیت رابطه جنسی از مهبلی به دهانی یا مقعدی کاندم را تعویض کنید. همچنین از انواعی استفاده کنید که امکان پارگی آنها در زمان برقراری رابطه در کمترین حد ممکن است.
منبع: یورونیوز
24
