خاطرات تلخ را مرور نكنید

همه انسان‌ها در زندگی خود اتفاقات مختلف را تجربه می‌كنند. برخی وقایع خوشایند است و برخی دیگر ناخوشایند. حافظه انسان می‌تواند بیشتر حوادث را در خود ذخیره‌سازی كند اما مرور اتفاقات می‌تواند به صورت خودخواسته و آگاهانه صورت بگیرد.

افرادی كه خوشبین و مثبت‌نگر هستند و از پذیرش بالاتری برخوردارند و كمتر اقدام به خودسرزنشی می‌كنند، می‌توانند سازگارانه‌تر و كامیاب‌تر زندگی كنند. این افراد به جای خودسرزنشی، تلاش می‌كنند اقداماتی را انجام دهند كه سازنده باشد و به جای خودتخریبی، انگیزه بیشتری از شكست‌های گذشته خود می‌گیرند یا پذیرش بهتری دارند.چنانچه نگهداری و مرور اتفاقات ناكام‌كننده و به‌خصوص مسائلی كه مربوط به گذشته است، آگاهانه صورت بگیرد، می‌توان گفت فرد به‌صورت عمدی دست به خودآزاری روانی می‌زند.

این افراد ممکن است به اتفاقات مثبت و سازنده و خاطرات خوشایند فكر كنند، اما از جایگزین كردن افكار مثبت با افكار منفی پرهیز می‌كنند.فكر كردن به اتفاقات ناراحت‌كننده باعث می‌شود تا علاوه‌بر این‌كه فرد احساس افسردگی می‌كند، دچار خشم هم بشود. نهایتا از زندگی شادمانه فاصله می‌گیرد و بیشتر مواقع احساس بی‌حوصلگی می‌كند. در این مواقع فرد ممكن است دست به خودسرزنشی نیز بزند و مدام با خود گفت‌وگو كند كه چرا جلوی آن اتفاق را نگرفته بود یا چرا مثلا پاسخ افراد را در گذشته نداده است.

این نوع رفتار ممكن است به دلیل وسواس فكری صورت بگیرد یا این‌كه فرد علائم بالینی اختلال وسواس فكری را ندارد اما خودش دست به مرور و تكرار می‌زند.باید توجه داشته باشیم اگر افكار تكراری تحت كنترل فرد نباشد، با این‌كه فرد این افكار را مزاحم، ناخواسته و غیرعاقلانه می‌داند و با احساسات ناراحت‌كننده‌ای از قبیل ترس و نفرت ظاهر می‌شود و مزاحم فعالیت‌های عادی و روزمره فرد می‌شود؛ اما نمی‌تواند آن را متوقف كند.

چنین فردی ممكن است دچار وسواس فكری باشد و نیاز است تا مصاحبه بالینی صورت بگیرد و علاوه بر دارودرمانی از روان‌درمانی استفاده شود. اما در مورد سایر افراد با تمرین زندگی كردن در زمان حال، استفاده از تمرین‌های تمركز حواس و ایجاد مشغله‌های مختلف، می‌توان سبك زندگی و نگرش فرد را تغییر داد.

منبع: روزنامه جام جم

70