چرا دهانمان طعم فلز می‌گیرد؟
پس از لمس سکه‌ها یا دیگر اشیای فلزی ممکن است متوجه بویی فلزی روی انگشتان خود شده و تصور کنید که رد فلز روی دست‌های شما باقی مانده است. با این وجود، پژوهش‌ها نشان می‌دهند که این شرایط می‌تواند پیچیده باشد.
هلث لاین نوشت: احساس بوی فلز در عرق یا طعم فلز در دهان نشان‌دهنده یک نمونه جالب از کارکرد شیمی بدن است.
در شرایطی که این بوها یا طعم‌ها به طور معمول یک نگرانی موقتی هستند، آگاهی از اینکه چه عواملی ممکن است موجب شکل‌گیری آنها شوند از میزان مرموز بودن چنین رویدادهایی می‌کاهد.
بوی فلز روی انگشتان دست
اگر با سکه‌های فلزی در تماس بوده باشید، ممکن است متوجه باقی ماندن بوی فلز روی انگشتان دست خود شوید. شرایطی مشابه می‌تواند به واسطه لمس نرده‌ها یا دیگر سطوح فلزی رخ دهد.
احتمالا نخستین چیزی که در ذهن شما نقش می‌بندد این است که چنین بویی به واسطه لمس فلز روی دست‌های شما باقی مانده است. با این وجود، مطالعه‌ای که در سال ۲۰۰۶ در نشریه‌ای از انجمن شیمی آلمان منتشر شد، نشان داد که بوی فلز در واقع نوعی بوی بدن است و به واسطه تجزیه برخی چربی‌ها در پوست پس از تماس با اشیای فلزی یا مواد شیمیایی فلزی رخ می‌دهد.
افرادی با حس بویایی قوی‌تر ممکن است حتی رایحه فلزی از خون روی پوست را نیز احساس کنند زیرا خون حاوی آهن و دیگر مواد معدنی است. شست‌وشوی دست‌ها با آب و صابون اغلب برای از بین بردن بوی فلز کفایت می‌کند. اگر این روش کارساز نبود، مالش دست‌ها با خمیری که از جوش شیرین و سرکه آماده شده است و سپس شست‌وشوی دست‌ها با آب و صابون را می‌توانید امتحان کنید.
اگر می‌دانید که باید با سکه‌ها یا دیگر اشیای فلزی کار کنید، پوشیدن دستکش می‌تواند از فعال‌شدن غدد چربی در پوست به واسطه تماس با فلز جلوگیری کند.
عرق با بوی فلز
تغییرات در بوی بدن در طول زندگی انسان رخ می‌دهند. این شرایط می‌تواند به واسطه تغییرات هورمونی مانند بلوغ یا عوامل دیگر از جمله موارد زیر رخ دهد:
- محیط زیست
- بهداشت شخصی
- داروها
- وضعیت سلامت
هنگام تعریق، ممکن است سرنخ‌هایی درباره رژیم غذایی شما با بوی عرق آشکار شوند. به عنوان مثال، اگر بتازگی پیاز یا غذاهای تند مصرف کرده باشید، عرق شما ممکن است بوی تندتری داشته باشد.
اما اگر متوجه بوی فلز یا شبه آمونیاکی در عرق خود شده‌اید، این شرایط ممکن است با رژیم غذایی شما در ارتباط نباشد. زمانی که دوندگان مسافت‌های طولانی و دیگر ورزشکاران متوجه بوی فلز حین یا پس از ورزش می‌شوند، ممکن است به این مساله اشاره داشته باشد که بدن آنها برای تامین سوخت مورد نیاز خود به جای گلوکز در حال سوزاندن پروتئین است. زمانی که این اتفاق رخ می‌دهد، بدن آمونیاک را به اوره تجزیه می‌کند که از طریق ادرار دفع می‌شود. با این وجود، سطوح آمونیاک می‌تواند افزایش یافته و بدن میزان اضافه آن را که ماده‌ای سمی است از طریق تعریق دفع کند. با توجه به شرایط هر فرد، تعریق سرشار از آمونیاک ممکن است بویی شبیه آمونیاک یا فلز داشته باشد. اگر یک رژیم غذایی سرشار از پروتئین و کم‌کربوهیدرات را دنبال می‌کنید نیز ممکن است این شرایط را پس از یک تمرین ورزشی سنگین تجربه کنید.
بو یا طعم فلز در دهان
اگر طعم فلز را در دهان یا بوی فلز را در نفس خود احساس می‌کنید، این شرایط می‌تواند به واسطه دلایل مختلفی شکل گرفته باشد. برخی از رایج‌ترین آنها شامل موارد زیر می‌شوند:
- بیماری لثه
پریودنتیت (بیماری لثه)، جینجیویت (نوعی پریودنتیت که موجب التهاب لثه می‌شود) و عفونت دندان همگی می‌توانند موجب احساس بوی فلز در نفس شما شوند. بهبود بهداشت دهان و دندان و درمان بیماری لثه یا دیگر مشکلات دندان باید به از بین رفتن طعم فلز در دهان منجر شود.
- داروها
برخی داروهای تجویزی می‌توانند محرکی برای تغییرات در بویایی و چشایی باشند که از آن جمله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- آنتی‌بیوتیک‌ها
- فنوپروفن (یک داروی ضد التهاب غیر استروئیدی)
- شل‌کننده‌های عضلات
- داروهای ضد میکروب و ضد ویروس
- آنتی‌هیستامین‌ها
مولتی ویتامین‌ها و مکمل‌های مواد معدنی نیز می‌توانند موجب تغییراتی در بویایی و چشایی شوند. زمانی که مصرف دارو را متوقف کنید بوی فلز به طور معمول از بین می‌رود.
روش‌های درمان سرطان
پرتودرمانی و شیمی‌درمانی برای سرطان می‌توانند موجب طعم فلزی یا تلخ در دهان شوند؛ همانطور که برخی انواع سرطان سر و گردن نیز می‌توانند موجب این شرایط شوند.
آدامس‌های بدون قند یا نعناع ممکن است به بهبود این شرایط کمک کنند. شست‌وشوی دهان با دهانشویه‌ای ساخته‌شده از جوش شیرین، نمک و آب پیش از غذا خوردن ممکن است به تجربه طعم بهتر غذا کمک کند.
بارداری
تغییرات هورمونی ناشی از بارداری می‌توانند محرکی برای بسیاری از علائم غیرمعمول باشند که طعم فلز در دهان یکی از آنهاست.
به طور کلی، این مشکل طی سه ماهه نخست بارداری شرایط بدتری دارد. شیرینی‌ها یا کراکرهای شور ممکن است به کاهش طعم فلز کمک کنند.
هیدراته نگه داشتن بدن نیز نه تنها برای سلامت مادر و نوزاد بلکه برای پرهیز از خشکی دهان که می‌تواند به احساس طعم‌های ناخوشایند منجر شود، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی
قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی، بویژه سرب می‌تواند موجب احساس طعم فلزی در دهان شده و به عوارض خطرناک بسیاری منجر شود.
بیماری‌های انحطاط عصبی
زوال عقل عروقی و بیماری‌های انحطاط عصبی مانند آلزایمر و پارکینسون می‌توانند محرکی برای شرایطی به نام دیسگوژا (Dysgeusia) باشند. از علائم این اختلال چشایی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- احساس طعم فلزی یا ناخوشایند در دهان
- درک اشتباه از طعم
- از دست دادن درک چشایی
این مشکل می‌تواند مزمن باشد. امتحان‌کردن چاشنی‌های مختلف ممکن است کمک کند.
فانتوسمیا (شبح بو)
برخی افراد ممکن است متوجه بوی فلز یا روایح دیگری شوند که افراد دیگر در اطراف آنها احساس نمی‌کنند اما این روایح در واقع وجود ندارند. این شرایط به نام فانتوسمیا شناخته می‌شود که یک توهم بویایی است و بواسطه بروز مشکل در سینوس‌ها رخ می‌دهد. از دیگر دلایل شایع آن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- آلرژی‌ها
- مشکلات دندان
- قرار گرفتن در معرض دود یا هوای آلوده
- میگرن‌ها
- روش‌های درمان سرطان
از دلایل کمتر شایع نیز می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- آسیب‌دیدگی سر
- سکته مغزی
- بیماری‌های انحطاط عصبی مانند پارکینسون و آلزایمر
فانتوسمیا ناشی از یک مشکل در سینوس‌ها یا دیگر مشکلات سلامت موقتی است و پس از بهبود آنها به طور معمول از بین می‌رود.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
زمانی که طعم یا بوی فلز در نتیجه یک مشکل پزشکی زمینه‌ای شکل گرفته باشد، احتمالا با علائم دیگری نیز مواجه خواهید بود و باید برای بررسی دقیق شرایط به پزشک مراجعه کنید.
به عنوان مثال، بیماری لثه می‌تواند موجب خونریزی لثه شود، در شرایطی که بیماری‌های انحطاط عصبی با مشکلات حافظه یا اختلالات حرکتی همراه هستند.
اگر طعم فلز تنها علامتی است که با آن مواجهید و این شرایط با محرک‌های آشکار مانند داروها، بارداری یا ورزش پس از مصرف کربوهیدرات‌های کم مرتبط نیست، به پزشک مراجعه کنید.
همچنین، احساس طعم و بوی فلز یکی از علائمی است که باید با دندانپزشک خود به اشتراک بگذارید. در شرایطی که دلیل این شرایط ممکن است خوش‌خیم باشد، در مواردی که یک شرایط زمینه‌ای جدی وجود دارد، بررسی دقیق بهترین گزینه است.
منبع: عصر ایران
38
