ارتباط استفاده از اینترنت با افزایش تنهایی و کاهش روابط اجتماعی

گوهر یسنا انزانی اظهار کرد: این روزها به علت کووید ۱۹ و اخبار فوت عزیزان این احساس تنهایی شدت گرفته است. در واقع احساس تنهایی پدیده‌ای ذهنی و تجربه‌ای منفی و ناخوشایند است که طی ارزیابی فرد از روابطی که دارد با روابط ایده‌آلی که آرزوی آن را دارد ایجاد می‌شود.

به گفته این روانشناس تنهایی ناشی از مجموعه‌ای از احساسات، شناخت‌ها، پریشانی‌ها و تجارب هیجانات منفی از کمبودهای ادراک شده فردی در روابط خصوصی و اجتماعی است.

انزانی ادامه داد: مطابق با بسیاری از پژوهش‌ها زمانی که کودکان نتوانند از والدین خود حمایت موثری را دریافت کنند؛ احساس تنهایی می‌کند که برایش تداعی کننده پاره‌ای از هیجانات منفی مانند اضطراب، افسردگی و دوست داشتنی نبودن می‌شود. همچنین تعارضات زناشویی مادران، افسردگی، اضطراب و پرخاشگری آنها، احساس تنهایی در دختران را به شدت افزایش می‌دهد.

وی افزود: انسان با نیاز به ارتباط و صمیمیت متولد می‌شود و ماهیت او اجتماعی است. نیاز به تعلق داشتن در انسان یک انگیزه اساسی را شکل می‌دهد و موجب افکار، هیجانات و رفتارهای بین فردی می‌شود. افرادی که در برقراری ارتباط با دیگران مشکل دارند احتمالا محرومیتی را با احساس تنهایی تجربه می‌کنند.

انزانی معتقد است که احساس تنهایی و ناامیدی از مهم‌ترین شکایات انسانی است. به ویژه نزدیک شدن به واقعیت مرگ، فرد را به احساس تنهایی سوق می‌دهد.

وی همچنین به سه حالت متفاوت تنهایی یعنی "تنهایی اجتماعی" به معنای عدم مشارکت در اجتماع و نبود شبکه حمایتی گسترده که موحب حس غم و انزوا می‌شود، "تنهایی هیجانی" به معنای احساس تنهایی ولو در حضور اطرافیان که عمدتا نتیجه دلبستگی نا ایمن از کودکی با مادر است و "تنهایی ناشی از مرگ" که با غمگینی و احساس پوچی و عدم اشتیاق همراه است، اشاره کرد و این را هم گفت که اگر احساس "دوست داشته شدن" در کودکی توسط والدین به ویژه مادر تامین نشود در ادوار دیگر زندگی احساس تنهایی ایجاد می‌شود.

انزانی درباره علل متفاوت تنهایی ادامه داد: ناهمخوانی با همسر، فقدان حمایت دوستان و خانواده، بیماری، مرگ عزیزان، فقدان معنا در زندگی، روابط منفی با دیگران، سطح تحصیلات پایین، تنها زندگی کردن، عدم برنامه ریزی، احساس ناخواسته بودن، خانواده نامتعادل و ... از جمله علل احساس تنهایی است که در صورت عدم درمان آن منجر به ایجاد افسردگی، اضطراب، افزایش افکار خودکشی، کاهش جرات ورزی، افزایش کم‌رویی، افزایش تجربه عدم شادی، افزایش ترس و خشم، گسترش رفتارهای خود انزوا طلبانه، کاهش تمرکز، ایجاد اعتیاد به اینترنت و کاهش سلامت روانی و ... می‌شود.

وی با تاکید بر اهمیت شخصیت مادر و نداشتن اختلالات روحی مادر از جمله علل عدم احساس تنهایی در بزرگسالی است، افزود: به گفته دونالد وینی کات _روانشناس انگلیسی_ افرای که قابلیت روبرو شدن با تنهایی را دارند اصراری بر وابستگی و دلبستگی مداوم به دیگران را ندارند چراکه دارای یک "خود حقیقی" هستند که این "خود حقیقی" ناشی از داشتن مادری متعادل در کودکی ایجاد شده است. مادری که به فرزندش در عین دریافت امنیت عاطفی لازم اجازه داده است که مستقل باشد.

این روانشناس درمان روابط میان والدین به ویژه مادران با فرزندان در کودکی را از مهم‌ترین درمان‌های عدم احساس تنهایی در بزرگسالی دانست و گفت: بسیاری از پژوهش‌ها به "مذهب" به عنوان نگرشی مثبت برای پر کردن خلاء‌های زندگی و "معنادهی به زندگی" برای عدم احساس تنهایی اشاره کرده‌اند. همچنین از جمله راهکارهای عدم احساس تنهایی شرکت در کلاسهای ورزشی، کتاب خواندن، تماشای فیلم، پیاده روی، گوش دادن موسیقی بی‌کلام، تماشای مناظر طبیعی و ...است.

انزانی همچنین این را هم گفت که رضایت شخصی و احساس هدفمندی منجر به افزایش کیفیت زندگی فرد و کاهش حس تنهایی می‌شود، همچنین مذهب و معنویت به فرد کمک می‌کند معنی حوادث زندگی به ویژه حوادث دردناک را درک کند و کمک از مشاورین و روانشناسان شرکت در گروه‌های درمانی نیز اثر بسیاری بر درمان تنهایی دارد.

این روانشناس تصریح کرد: هیچ کسی وظیفه شاد کردن ما را بر عهده ندارد و راهکار شادی و عدم تنهایی هر فرد منحصر به خود فرد است و نباید از دیگران انتظار داشته باشیم که در شاد کردن ما نقش اصلی را ایفا کنند.

وی در پایان گفت: احساس تنهایی از دوران کودکی و ارتباط میان ما و خانواده شکل گرفته و باید از طریق مشاورین مشکلات کودکی را بررسی کنیم و راهکاری برایش پیدا کنیم. این روزها به علت پاندمی کووید ۱۹ افراد از روابط اجتماعی خود فاصله گرفته‌اند از این رو باید سعی کنیم خود را بیشتر بشناسیم تا با هدفمندی مسیر جدیدی را برای رشد در نظر بگیریم.

منبع: ایسنا

70