تأثیر هوش بر موفقیت تحصیلی افراد
موفقیت تحصیلی و هوش رابطه مستقیمی با یکدیگر دارند. شخصی که از هوش بالایی برخوردار است در صورت مساعد بودن شرایط محیطی و انگیزه کافی برای مطالعه، در زمینه تحصیلی پیشرفت زیادی خواهد کرد.
رابطه مستقیم هوش و موفقیت تحصیلی بدان معنا نیست که اگر شما در زمینه تحصیلی موفق نباشید لزوما فرد باهوشی نیستید. هوش ابعاد مختلفی دارد و صرفا به هوش ریاضی و تجربی محدود نمی‌شود. متاسفانه اکثر خانواده‌ها می‌خواهند که فرزندشان دکتر یا مهندس شود و این اجازه را به فرزندان خود نمی‌دهند که در زمینه مورد علاقه خود ادامه تحصیل دهند. مشاوره تحصیلی فرصتی مناسب است تا با آگاهی از زمینه هوش برتر خود و استعدادیابی تحصیلی، در حیطه‌ای که احتمال شکوفایی و پیشرفتتان وجود دارد، انتخاب رشته کرده و به فعالیت بپردازید.
موفقیت تحصیلی و ارتباط آن با استعداد یابی
از عوامل مهم در موفقیت تحصیلی، هوش و انگیزه فردی است. هر فردی خصوصیات منحصر به فردی دارد. برخی در علوم و ریاضیات بهتر عمل می‌کنند و برخی دیگر در ادبیات، هنر یا رشته‌های ورزشی. پس استعدادیابی تحصیلی عاملی مهم در شکوفایی مهارت‌ها و توانایی شماست. از طرفی با کشف استعدادهایتان، می‌توانید به درستی انتخاب رشته کنید. عاملی که باعث افزایش انگیزه و تلاش بیشتر برای رسیدن به اهدافتان نیز می‌شود.
انواع مختلف هوش و رابطه آن با موفقیت تحصیلی
طبق نظریه گاردنر، محدود کردن هوش به تنها هوش منطقی، ساده کردن بیش از اندازه صورت مسئله است. به گمان او گونه‌هایی دیگر از هوش نیز وجود دارند: هوش تصویری فضایی، هوش کلامی زبانی، هوش منطقی ریاضی، هوش اندامی جنبشی، هوش موسیقیایی، هوش میان فردی، هوش درون فردی، هوش طبیعت گرا. آنچه مسلم است شما در یکی از انواع هوش بهتر از سایرین هستید. پس کشف هوش برتر خود و دنبال کردن استعدادهایتان که به انتخاب رشته صحیح نیز منجر می‌شود، در موفقیت تحصیلی شما تاثیر شگرفی خواهد داشت.
چگونه به موفقیت تحصیلی برسیم؟
برای رسیدن به موفقیت تحصیلی مناسب، لازم است در ابتدا این سوال را از خود بپرسید که هدف از رسیدن به موفقیت در تحصیل چیست؟ پاسخ اغلب ما به این سوال معمولا انتخاب شغل مناسب، رسیدن به موفقیت شغلی و پیشرفت در آینده است. پس برای رسیدن به موفقت تحصیلی و شغلی، باید همراستا با هوش برتر خود حرکت کنید.
در ادامه مشاغل مناسب برای هر نوع از هوش را مشخص کردیم:
1- هوش تصویری فضایی: معمار، هنرمند، مهندس، مجسمه ساز، عکاس
2- هوش کلامی زبانی: نویسنده ، وکیل ، شاعر ، معلم ، سیاستمدار
3- هوش منطقی ریاضی: دانشمند ، ریاضیدان ، برنامه نویس کامپیوتر ، مهندس ، حسابدار
4- هوش اندامی - جنبشی: رقصنده، هنر پیشه، ورزشکار، پیمانکار، جراح
5- هوش موسیقیایی: موسیقی دان، خواننده، رهبر ارکستر
6- هوش میان فردی: رهبر، مدیر گروه، فیلسوف، مشاور، فروشنده و سیاستمدار
7-هوش درون فردی: نویسنده، نظریه پرداز، روانشناس، کارشناس الهیات
8- هوش طبیعت گرا: زیست شناس، باغبان، مزرعه دار
یادگیری و نقش آن در موفقیت تحصیلی
یادگیری نیز با هوش و موفقیت در تحصیل در ارتباط است. پس برای رسیدن به موفقیت تحصیلی لازم است در ابتدا پایه‌های یادگیری خود را تقویت کنید. هر فردی براساس هوش، توانایی‌ها و ویژگی‌های فردی از روش‌های یادگیری خاص خود بهره می‌گیرد. استفاده از فلش کارت‌ها، بلند خوانی، مطالعه با دیگران، تصویر سازی ذهنی و... روش‌های معمول یادگیری هستند. پس شرایطی که یادگیری‌تان افزایش پیدا می‌یابد را شناسایی کرده و موقعیتی مشابه برای خودتان فراهم کنید. روش صحیح مدیریت کلاس درس در موفقیت تحصیلی دانش آموزان بسیار تاثیرگذار است.
راهکارهایی برای بهبود یادگیری و موفقیت تحصیلی
نظام آموزشی ما با همه نقاط قوت و ضعفی که دارد یکی از صدها راه رسیدن به پیشرفت در اجتماع است. افراد برای به دست آوردن بسیاری از مشاغل و داشتن موقعیت اجتماعی بالا نیازمند طی کردن صحیح مقاطع تحصیلی خود هستند. در این میان شما به کمک برخی راهکارها می‌توانید عملکرد خود را افزایش داده و به موفقیت بیشتری در این باره دست یابید. ما در ادامه به چند مورد از مهم ترین آنها اشاره کرده‌ایم.
1. روش های مختلف را امتحان کنید
اگر همیشه با یک سبک خاص درس می‌خوانید و جواب دلخواه خود را نمی‌گیرید بهتر است کمی در این باره تجدید نظر کنید. گاهی با ایجاد یک تغییر کوچک نتایج بزرگ به دست می‌آید. برای مثال می‌توانید مکان درس خواندن و یا شیوه مطالعه‌تان را تغییر دهید. اضافه کردن خلاصه نویسی، استفاده از نمودارهای شاخه‌ای، فایل‌های صوتی و... همگی از جمله روش‌هایی هستند که شاید با امتحان کردن آنها کارآیی بیشتری پیدا کنید.
2. مشکلات مرتبط با تمرکز را بررسی نمایید
بسیاری از مشکلات و شکست‌های تحصیلی در پی عدم تمرکز کافی برای مطالعه اتفاق می‌افتند. عدم تمرکز باعث می‌شود احساس کنید که ذهنتان از بازدهی کافی برخوردار نیست یا اینکه از هوش کافی برای فهم مطالب برخوردار نیستید. این در حالی است که مشکل توجه و تمرکز با انجام مداخلات حرفه‌ای روانشناسی می‌تواند بهبود یابد و بسیاری از افراد پس از دریافت درمان‌های مناسب توانسته‌اند عملکرد خود را چه در حوزه تحصیل و چه در حوزه‌های دیگر نظیر شغل و روابط بهبود بخشند.
متاسفانه بسیاری از افراد فکر می‌کنند مشکل نقص توجه تنها در پی اختلالاتی نظیر نقص توجه- بیش فعالی پدید می‌آید و سریعا به فکر مصرف داروهای مربوط به این اختلال نظیر قرص ریتالین می‌افتند. در حالی که در بسیاری از موارد این مشکل در پی وضعیت‌های روان شناختی دیگری نظیر افسردگی و اضطراب به وجود می‌آید و مصرف قرص ریتالین هیچ کمکی به بهبود وضعیت فرد نمی‌کند. علاوه بر این‌ها مصرف این دارو در صورت مبتلا نبودن به اختلال بیش فعالی می‌تواند موجب بروز اعتیاد و وابستگی نیز شود. به همین خاطر اگر دچار مشکل تمرکز هستید قبل از هر اقدامی باید از یک متخصص در حیطه سلامت روان نظیر روانشناس یا روان پزشک کمک بگیرید.
3. بپذیرید که تنها در رقابت با خودتان هستید
یکی از مشکلاتی که عملکرد تحصیلی بسیاری از افراد را کاهش می‌دهد احساس فشار و تنش برای رقابت و برتری یافتن نسبت به دیگران است. به این موضوع فکر کنید که هرکس شرایط خانوادگی، استعداد ذاتی و مهارت‌های اکتسابی ویژه‌ای دارد و در نتیجه هرگز نمی‌توان دو فرد منحصر به فرد را با یکدیگر سنجید. آن کسی که باید همواره خود را با او مقایسه کنید و از او جلو بیافتید تنها خودتان هستید. شما در طول زمان رشد می‌کنید و تنها معیاری که می‌تواند پیشرفتتان را نشان دهد خودتان در گذشته هستید.
4. برنامه ریزی منطقی داشته باشید
بسیاری از مشکلات تحصیلی افراد به خصوص در موقعیت‌هایی نظیر کنکور و امتحانات دانشگاهی به دلیل برنامه ریزی‌های غلط اتفاق می‌افتد. برای مثال برخی افراد اهداف بسیار سخت و دشواری را برای خود انتخاب می‌کنند که اجرا کردن آنها در برنامه تحصیلی نقریبا غیر ممکن به نظر می‌رسد. شکست خوردن در این برنامه‌های نادرست باعث می‌شود که اعتماد به نفس افراد به مرور تحلیل رفته و آنها به غلط باور کنند که توانایی رسیدن به موفقیت را ندارند.
در نتیجه بسیار اهمیت دارد که بتوانید برنامه ریزی درست و معقولی داشته باشید و از گام‌های کوچک آغاز کنید. اگر تا دیروز اصلا لای کتاب‌های خود را باز نمی‌کردید، تصمیم گرفتن برای درس خواندن به صورت مداوم و چیزی در حدود مثلا 12 ساعت بسیار غیر عملی به نظر می‌رسد. در نتیجه برای اینکه ناامید نشوید و در مسیر موفقیت قرار بگیرید بهتر است آهسته و پیوسته پیش بروید. اگر احساس می‌کنید در اکثر برنامه‌های تحصیلی خود شکست می‌خورید، بهتر است از یک مشاور برای برنامه ریزی بهتر و پیدا کردن اشکالات کار کمک بگیرید.
5. همه چیز را در درس خلاصه نکنید
شما علاوه بر پیشرفت تحصیلی و رسیدن به جایگاه اجتماعی مناسب نیازهای دیگری نیز دارید. لازم است که نیازها و خواسته های خود را به درستی بشناسید و تلاش کنید به طور معقول میان آنها تعادل ایجاد نمایید. برای مثال صرف نظر کردن کامل از تفریح یا فعالیت‌های آرامش بخش برای رسیدن به یک هدف تحصیلی می‌تواند تاثیر معکوسی روی روحیه‌تان بگذارد و ناخواسته شما را از برنامه‌هایتان عقب بیاندازد. در نتیجه تلاش کنید در کنار درس خواندن ساعات مناسبی را به فعالیت‌های متفرقه اختصاص دهید و تلاش کنید در جنبه‌های مختلف رشد و نمو را تجربه نمایید.
6. روش مطالعه اختصاصی خود را پیدا کنید
متاسفانه بسیاری از افراد دائما به دنبال پیروی از روش‌ها و اصول دیگران هستند و همین مسئله باعث می‌شود که به طور کامل از خود غافل شوند. فراموش نکنید که هرکس با روش و شیوه خاصی یاد می‌گیرد و قرار نیست همه شبیه به هم باشند. برای مثال برخی افراد تنها با نگاه کردن به کتاب مطالب را به طور تصویری در حافظه خود ذخیره می‌کنند. برخی دیگر نیاز دارند که درس‌ها را زیر لب زمزمه کرده یا به صدای ضبط شده معلمان خود برای یادگیری بهتر مراجعه نمایند. هم چنین دسته دیگری نیز هستند که با حرکاتی نظیر راه رفتن مطالب را در ذهن خود تداعی می‌کنند که هریک از این‌ها می‌تواند ثمر بخش و مفید باشد. به شرطی که شما روش اختصاصی خود را بیابید و تلاش کنید که بیشترین بهره وری را از آن داشته باشید.
7. محیط مناسبی برای مطالعه فراهم کنید
یکی از مسائل بسیار مهمی که خیلی از افراد اهمیت آن را نادیده می‌گیرند ایجاد یک محیط مناسب برای درس خواندن است. در این راستا تلاش کنید محل خاصی را برای مطالعه انتخاب کرده تا آن فضا یادگیری را برایتان تداعی نماید. هم چنین در طول درس خواندن نیز باید از عوامل حواسپرتی دوری نمایید. شاید فکر کنید دیدن یک پیام کوچک روی گوشی نمی‌تواند تاثیر چندانی بگذارد اما بررسی‌ها نشان می‌دهد گوشی و سایر ابزارهای الکترونیکی مهم ترین وسایلی هستند که موجب حواسپرتی و کاهش عملکرد تحصیلی می‌شوند. در نتیجه در طول مدت مطالعه بهتر است این وسایل را کنار بگذارید و در این ساعات خاص به چیزی جز درس خواندن فکر نکنید.
راه حل رسیدن به موفقیت تحصیلی
همانطور که ملاحظه می‌کنید یک راهکار کلی برای تمامی جویندگان موفقیت تحصیلی وجود ندارد. با توجه به آنچه گفته شد نکته مهم در رسیدن به موفقیت تحصیلی انتخاب رشته کنکور براساس استعدادهایتان است.
بدیهی است که اگر شما اصلی‌ترین و مهم‌ترین گام در جهت رسیدن به موفقیت تحصیلی را اشتباه بردارید به طور یقین در مراحل بعدی نیز دچار دشواری‌های فراوانی خواهید شد. مشاوره روانشناسی تحصیلی با بهره گیری از مجموعه‌ای متنوع از آزمون‌ها و تست هوش و خلاقیت به شما کمک می‌کند تا در جهت شناخت استعداد حقیقی خود و انتخاب مسیر صحیح قدم بردارید. عاملی که با انگیزش بیشتر برای رسیدن به هدف همراه می‌شود تا بتوانید آینده‌ای درخشان را تجربه کنید.
46
