مهم‌ترین عارضه کبد چرب در ایرانیان
شایع‌ترین سن بروز کبد چرب دهه چهار و پنج زندگی می باشد. این بیماری در مردان شایع است‌تر است، ولی در عین حال برخی مطالعات نیز شیوع بالاتر کبدچرب در زنان را گزارش کرده‌اند.
یک فوق‌تخصص بیماری‌های کبد و گوارش بالغین با اشاره به شیوع بالای کبدچرب در ایران گفت: این بیماری در کشور از میانگین جهانی بالاتر است.
بهزاد حاتمی، با اشاره به اینکه به‌طور کلی کبدچرب به ۲ نوع الکلی و غیرالکلی تقسیم می‌شود، اظهارکرد: کبدچرب الکلی در پی مصرف طولانی الکل ایجاد می‌شود و کبدچرب غیرالکلی عمدتا در زمینه سندرم متابولیک مثل چاقی، دیابت و چربی خون بالا فرد را مبتلا می‌کند.
وی با اشاره به اینکه کبدچرب یعنی رسوب چربی در کبد به میزان بیش از پنج تا ۱۰ درصد وزن کل آن را تشکیل می‌دهد، افزود: پیشرفت رسوب چربی در کبد ممکن است باعث ایجاد التهاب در سلول‌های کبدی و به دنبال آن به مرور باعث ایجاد فیبروز پیشرفته کبدی و سیروز شود.
حاتمی ادامه داد: کبدچرب در اکثر موارد علامتی ندارد و بیماران غالبا به‌طور اتفاقی که سونوگرافی شکم به‌دلایل دیگر انجام می‌دهند متوجه چرب‌بودن کبد خود می‌شوند و یا در طی بررسی علت افزایش آنزیم‌های کبدی، کبدچرب تشخیص داده می‌شود. عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با بیان اینکه کبدچرب در صورتی که علامت‌دار شود با نشانه‌هایی، چون احساس کسالت و خستگی، تهوع و درد یا ناراحتی مبهم در سمت راست بالای شکم خود را نشان می‌دهد، تاکید کرد: در صورتیکه کبدچرب باعث التهاب و آسیب پیشرونده کبد شود می‌تواند منجر به بیماری پیشرفته کبدی یا سیروز شود. وی ادامه داد: کبدچرب شایع‌ترین علت بیماری مزمن کبدی در کشور‌های غربی به حساب می‌آید و شیوع آن بین ۱۰ تا بیش از ۴۰ درصد (به طور متوسط ۲۵ درصد) است.
وی در ادامه به شیوع بالای کبدچرب در ایران اشاره کرد و توضیح داد: این بیماری در کشور حتی از متوسط جهانی بالاتر است، طبق برخی آمار موجود شیوع کبدچرب در ایران حدود ۳۰ تا ۴۰ درصد در جمعیت بالای ۱۸ سال است. وی، شایع‌ترین سن بروز کبدچرب را دهه چهار و پنج زندگی عنوان کرد و گفت: بیماری کبدچرب در مردان شایع است‌تر است، ولی در عین حال برخی مطالعات نیز شیوع بالاتر کبدچرب در زنان را گزارش کرده‌اند. فوق‌تخصص بیماری‌های کبد و گوارش بالغین ادامه داد: با توجه به سیر روزافزون شیوع اضافه وزن و چاقی در کودکان، به‌نظر می‌رسد که سن شیوع کبدچرب پایین‌تر شده است و افزایش شیوع کبدچرب در کودکان زنگ خطری است که باید توجه جدی به آن معطوف داشت.
حاتمی ادامه داد: پیروی از سبک غلط زندگی، کم تحرکی و استفاده روزافزون از تنقلات و غذا‌های آماده پر کالری (فست‌فود) از عوامل مهم افزایش شیوع کبدچرب در کودکان و بزرگسالان است. استاد دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی با بیان اینکه اضافه وزن و چاقی، دیابت، چربی خون بالا و سندرم متابولیک از عوامل خطر عمده ابتلا به کبدچرب هستند توضیح داد: برخی بیماری‌ها نیز از جمله کم‌کاری تیروئید، سندرم تخمدان پلی‌کیستیک، آپنه‌ی انسدادی در موقع خواب ممکن است با کبدچرب همراه باشند همچنین برخی دارو‌ها نیز ممکن است باعث ایجاد کبدچرب شوند. وی گفت: عوامل ژنتیکی و تفاوت‌های قومی نژادی نیز در ایجاد کبدچرب نقش دارند.
نخستین اقدام، کاهش‌وزن
حاتمی ادامه داد: کبدچرب در صورت عدم درمان علاوه بر اینکه ممکن است باعث آسیب پیشرونده کبدی، سیروز کبدی، نارسایی کبدی و بالاخره سرطان کبد شود به‌عنوان عامل خطر عمده برای بیماری‌های قلبی‌وعروقی به‌شمار می‌رود. وی گفت: نخستین و اساسی‌ترین اقدام درمانی برای کبدچرب، ورزش و کاهش وزن است.
حاتمی با اشاره به اینکه بیمارانی که اضافه وزن یا چاقی دارند باید با اصلاح شیوه زندگی خود، ورزش و رژیم غذایی به کاهش وزن مبادرت کنند اضافه کرد: در این افراد کاهش وزن سریع به هیچ وجه توصیه نمی‌شود، به‌طوری‌که حتی ممکن است باعث تشدید آسیب کبدی نیز شود. عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی ادامه داد: میزان توصیه شده مجاز برای کاهش وزن ۵۰۰ تا ۱۰۰۰ گرم در هفته است و در عین حال بهتر است این افراد روزانه حداقل ۳۰ تا ۴۵ دقیقه ورزش متوسط داشته باشند. به گفته وی، در درصدی از افراد که اضافه‌وزن و چاقی نیز دارند (حدود ۲۰- ۱۰ درصد) ممکن است کبدچرب ایجاد شود که در این نیز ورزش منظم به بهبود کبدچرب کمک می‌کند.
وی بر ضرورت کنترل مناسب قندخون در بیماران دیابتی و کنترل فشارخون و چربی خون تاکید کرد و گفت: در برخی موارد نیز با تجویز پزشک استفاده از درمان دارویی ضرورت دارد. وی ادامه داد: توصیه می‌شود افراد مبتلا به کبدچرب از مصرف غذا‌های پرکالری و پرچرب و به‌ویژه پرکربوهیدرات مانند فست‌فود، شیرینیجات و نوشابه‌های گازدار و... اجتناب کنند. مصرف میوه‌ها و سبزیجات تازه در این بیماران توصیه می‌شود، البته باید توجه داشته باشند مصرف بیش از حد میوه‌هایی که محتوای فروکتوز بالایی دارند نیز باید خودداری کنند.
