مبتلایان به کبد چرب این غذاها را نخورند
در رابطه با کبد چرب، تغییر سبک زندگی مهم‌ترین راهکار است اما حتما شما هم قبول دارید که به همین سادگی که می‌گوییم و می‌نویسیم نیست، با این حال باید تلاش کنیم. باید بدانیم چه کارهایی باید انجام دهیم و چه چیزهایی بخوریم و البته چه چیزهایی را نخوریم؟
در گفت‌وگو با خانم زینب کریمی، کاندیدای دکتری تغذیه و متخصص انیستیتو تغذیه ایران به سوالاتی درباره کبد چرب پاسخ داده‌ایم؛
به گفته دکتر کریمی، در افرادی که اضافه وزن دارند، کاهش وزن به بهبود وضعیت کبدی کمک قابل توجهی می‌کند؛ البته افراد بدون اضافه وزن هم ممکن است دچار مشکل کبد چرب باشند. به همین دلیل لازم است تشخیص ابتلا توسط پزشک و با سنجش آنزیم‌های کبدی و سونوگرافی کبد انجام گیرد.
نکته: در این بیماری کنترل مصرف قند و چربی عوامل بسیار تعیین کننده‌ای هستند، تا آنجا که حتی به بهبود بیماری هم کمک می‌کنند. چربی گوشت‌ها، پوست مرغ و ماهی، سس سفید، کره، خامه، شیرینی خامه‌ای، غذاهای سرخ کردنی و روغن جامد همگی موادی هستند که باید از آنها دوری کرد.
غذاهای آب‌پز و بخارپز و کبابی انتخاب‌های بهتری هستند و توصیه می‌شود، در کنار غذا از سبزیجات استفاده شود. روغن مایع کلزا یا کانولا که امگا۳ دارند، روغن‌های مناسب کبد چرب هستند با این حال باید به اندازه حداقلی مصرف شوند.
آیا تراریختگی این روغن‌ها مشکل دیگری ایجاد نخواهد کرد؟
«روغن کانولا یکی از روغن‌های بسیار خوب از نظر تغذیه‌ای است، زیرا اسیدهای چرب اشباع آن بسیار کم است و اسید چرب امگا ۳ آن به همان میزانی است که بدن نیاز دارد و بین روغن‌های رایج تنها روغنی است که نیاز روزانه به این اسید مهم را تامین می‌کند. یعنی از میان روغن‌های موجود بر اساس استانداردها روغن بسیار خوبی است ولی از نظر تراریختگی نیاز به نگرانی نیست و اسید چرب نامناسب آن طی فرآیندهای مشخصی کم شده است. روغن زیتون هم عالی است اما امگا ۳ بسیار اندکی دارد. امگا ۳ روغن گردو مناسب است اما به عنوان روغن روزانه کاربرد ندارد. پس بهترین انتخاب موجود همان است.»
دکتر کریمی متذکر شد که روغن مایع کانولا روغن مناسبی برای سرخ کردنی نیست. روغن سرخ کردنی از نوع اشباع است تا سرطان‌زا نباشد اما مشکل قلبی عروقی ایجاد خواهد کرد و به همین دلیل توصیه نمی‌شود و نباید به شکل روزانه استفاده شود. چسبندگی آنها به ظروف خود یک نشانه است اما در همین حال، استفاده از روغن‌های دیگر برای سرخ کردنی سرطان‌زا خواهد بود چراکه تحمل آن حرارت بالا را ندارند.
نکته: در مورد قندها و کربوهیدرات‌ها هم باید بدانید که بالارفتن قند روی چرب شدن کبد اثر دارد و مصرف مربا، عسل، قند و شکر، شربت، نوشابه و مواد غذایی شکردار پرهیز دارد و چربی کبد را تشدید می‌کند. خبر بد اینکه مصرف نوشابه و شربت کنار غذا و مصرف شکلات بعد از غذا ارتباط مستقیم با چرب شدن کبد دارد.
با این حال افرادی هستند که بعد از صرف غذا میل غیرقابل کنترلی به شیرینی پیدا می‌کنند. در این شرایط تکلیف این افراد چیست؟
«در رابطه با میل به شیرینی بعد از غذا که در برخی افراد دیده می‌شود، اگر در حد خوردن یک قاشق چای‌خوری عسل یا یک آبنبات کوچک باشد- البته بدون چایی و در شرایطی که این میل واقعا قابل کنترل نیست - اشکالی ندارد اما لازم است به مرور سبک تغذیه این افراد اصلاح شود. مشکل دقیقا اینجاست که بعد از غذا بدن مشغول هضم و جذب است و اضافه کردن یک شیرینی کار را سخت‌تر خواهد کرد و به چرب شدن کبد و بالا رفتن گلوکز خون دامن خواهد زد.»
دریافت یکباره کربوهیدرات در هر سن و شرایطی مضر است و روی چرب شدن کبد اثر بدی می‌گذارد. مثلا خوردن یک بشقاب میوه پر در یک وعده، حجم زیادی از غذا به همراه نوشابه و شیرینی برای کبد مشکل‌آفرین خواهد بود، پس توصیه اصلی این است که بهتر است به تدریج عادت‌های غذایی خود را اصلاح کنیم و به مرور خوردن شیرینی را حذف کنیم.
نکته: دو کار مهمی که باید در کنار این پرهیزها انجام داد، این است که اولا در طول روز نیم ساعت پیاده‌روی و ورزش داشته باشید ( که می‌تواند تا یک ساعت هم افزایش یابد) و دوم اینکه مصرف مکمل امگا۳ به صورت یک روز در میان ۵۰۰ میلی‌گرم را در برنامه غذایی خود وارد کنیم.
دکتر کریمی افزود: «مکمل امگا۳، یک مکمل خوب ضد التهاب است، برای کبد مفید است و آنزیم‌های کبدی را تنظیم می‌کند. عوارض خاصی به صورت عمومی ندارد و در بسیاری از مولتی ویتامین‌ها هم وجود دارد، بنابراین اگر مشکل پزشکی خاصی ندارید می‌توانید با مصرف آن به کبد و بدن خود کمک کنید.»
