روغن سویا/ موارد استفاده، عوارض جانبی و موارد دیگر

روغن سویا  ( به انگلیسی: Soybean oil ) روغنی گیاهی است که از دانه های سویا گرفته می شود و کاربرد خوراکی دارد. رنگ روغن شفاف متمایل به نارنجی و قهوه ای است. 

روغن سویا دارای اسیدهای چرب غیراشباع و آنتی اکسیدان های طبیعی از جمله توکوفرول است که میتواند برای سلامتی مفید باشد.

نقطه دود روغن سویا  به صورت مایع 460 درجه فارنهایت یا 238 درجه سلسیوس است که این روغن را برای سرخ کردنی و پخت و پز مناسب می کند. تحمل حرارت روغن سویا از روغن کانولا، روغن ذرت  و روغن آفتابگردان بالاتر است.

روغن سویا طعمی خنثی داشته و بدون بو است بنابراین میتوان در هر دستور غذایی از آن استفاده کرد.

از آنجا که نقطه دود روغن بالا است، میزان جذب آن هنگام سرخ کردن نسبت به اغلب روغن های گیاهی کمتر است. 

ارزش غذایی روغن سویا

هر 100 گرم روغن سویا حاوی 16 گرم چربی اشباع ، 23 گرم چربی تک اشباع نشده و 58 گرم چربی چند اشباع نشده  ، 0.6 گرم امگا 3 و 4.47 گرم امگا 6 است. 

با توجه به روش های مختلف تصفیه روغن ممکن ترکیب اسیدهای چرب موجود در آن متفاوت باشد. 

اسیدهای چرب موجود در روغن سویا عبارتند از :

51 درصد اسید لینولئیک

23 درصد اسید اولئیک

7 – 10 درصد آلفا لینولنیک اسید

10 درصد اسید پالمیتیک ( اشباع )

4 درصد اسید استئاریک ( اشباع )

ویتامین های روغن سویا

یک قاشق غذاخوری روغن سویا حاوی:

25 میکروگرم ویتامین K است که 20 درصد نیاز روزانه بدن را رفع میکند. ویتامین K نقشی بسیار مهم در انعقاد خون و تقویت استخوان ها دارد. 

حاوی مقادیر مناسب ویتامین A ،  ویتامین E و ویتامین C است که در سیستم متابولیک و تقویت سیستم ایمنی بدن و پیشگیری از پیری زودرس نقش موثری دارند.

موارد مصرف روغن سویا

مصارف روغن سویا در آشپزی و صنایع غذایی

استفاده در پخت و پز 

روغن سرخ کردنی

برای تهیه سالاد

برای تهیه مارگارین در کالاهای پخته برای مطبوع ماندن غذا

عامل امولسیون کننده

تولید بیسکویت های ترد ، ویفر ، کراکر ، نان و غیره

تولید سس مایونز ، سس کباب و غیره

خواص روغن سویا

از آنجا که روغن سویا نقطه دود بالایی دارد میتواند کاربرد گسترده ای در آشپزی و صنایع داشته باشد. 

نقطه دود به دمای خاصی گفته می شود که اسیدهای چرب موجود در روغن شروع به تجزیه و اکسید شدن میکنند و ترکیباتی مضر را بوجود می آورند.

تقویت سیتم ایمنی بدن با روغن سویا

هر 100 گرم روغن سویا تصفیه نشده میتواند حاوی 16.6 گر پروتئین باشد که برای تقویت سیستم ایمنی بدن مفید است و میتواند سطح پروتئین بدن را حفظ کند. پروتئین برای بازسازی سلولها ضروری است و زمانی که بدن آسیب دیده باشد ، وجود پروتئین کافی به ترمیم سریعتر سلول ها کمک بسیار زیادی می کند.

روغن سویا منبع امگا 3 و امگا 6

اسید چرب امگا 3 نقش بسیار مهمی در سلامت قلب و عروق و سیستم ایمنی بدن دارد و میتواند به کاهش التهاب مزمن در بدن کمک کند.

روغن سویا مقادیر زیادی امگا 6 هم دارد. ترکیب مناسب امگا 3 و امگا 6 برای سلامت بدن ضروری است. 

پیشگیری از پوکی استخوان روغن سویا

پیشگیری از پوکی استخوان با روغن سویا

روغن سویا حاوی فیتواستروژن است که خواصی مشابه با هورمون استروژن در بدن است. یکی از کاربردهای مهم این هورمون در بدن زنان حفظ سلامت و تراکم استخوانی است. 

از آنجا که بعد از یائسگی سطح هورمون استروژن در بدن زنان به شدت کاهش پیدا می کند ، احتمال بروز پوکی استخوان در آن ها بالا می رود.

جایگزین کردن روغن سویا به جای سایر روغن های خوراکی در دوران یائسگی به بالا رفتن سطح استروژن در بدن کمک کرده و مانع از پوکی استخوان می شود. 

روغن سویا و سلامت پوست و مو

از روغن سویا در محصولات مراقبت از پوست استفاده می شود. 

روغن سویا به حفظ رطوبت پوست و کاهش التهاب ناشی از نور خورشید در پوست کمک میکند. مقدار بالای ویتامین E در این روغن به بهبود سلامت و ترمیم پوست کمک میکند.

از سویی دیگر این روغن به بهبود سلامت فولیکول های مو و حفظ رطوبت موها کمک میکند و مانع از بروز موخوره و شکستگی مو شده و به حفظ حالت پذیری موها کمک میکند. 

تقویت بافت های بدن

روغن سویا حاوی ماده ای به نام لیستین است. لیستین به سلولهای بدن کمک میکند تا بهتر بتوانند ویتامین های محلول در چربی را جذب کنند و همین مسئله باعث  تقویت اندام های بدن می شود. 

بهبود عملکرد مغز با روغن سویا

سویا حاوی فیتوسترول است که به بهبود عملکرد مغز و اعصاب کمک کرده و از ابتلا به بیماری اسکیزوفرنی پیشگیری میکند. 

بهبود سلامت چشم با روغن سویا

بهبود سلامت چشم با روغن سویا

روغن سویا حاوی بیوفلاونوئید ها و ویتامین E است که به حفظ سلامت چشم کمک میکند . مصرف روغن سویا برای پیشگیری از ابتلا به گلوکوم و آب مرواری مفید است و از کاهش تضعیف عملکرد شبکیه به افراد بالای 60 سال کمک میکند. 

عوارض روغن سویا

مقدار بالای امگا 6 :

روغن سویا حاوی مقادیر بالای امگا 6 است و از آنجا که امگا 6 در اغلب غذاها وجود دارد و باید مقدار آن در بدن کمتر است  امگا 3  باشد ؛ مصرف روزانه روغن سویا میتواند باعث به هم خوردن تعادل بین این دو اسید چرب و بروز التهاب مزمن شود. آزمایشی که روی موش ها برای مقایسه روغن سویا و روغن نارگیل انجام شد نشا داد که روغن سویا در مقایسه با روغن نارگیل باعق تغییرات متابولیکی از جمله افزایش چربی و قند خون می شود. 

افزایش وزن :

به طور کلی کالری روغن نسبت به سایر مواد غذایی بیشتر است و زیاده روی در مصرف هر نوع روغنی میتواند منجر به چاقی شود. مطالعات حیوانی نشان داده است که مصرف طولانی مدت روغن سویا باعث افزایش چربی شکمی خواهد شد.