حافظه عضلانی چیست و چگونه عمل می‌کند؟

بدن‌سازان براین باورند که عضلات حافظه دارند و این موضوع را از رشدی که پس از تمرین مداوم می‌توان در آن‌ها دید، دریافت. همان‌گونه‌که می‌دانید عضلات از سلول‌های عضلانی تشکیل شده‌اند که دلیل رشد آن‌ها هم دقیقا همین است. حتما این موضوع را تجربه کرده‌اید که پس از مدت‌ها تمرین مداوم عضلاتتان تغییر کرده و این را هر کسی هم که شما را می‌بیند متوجه می‌شود.

عضلات به‌طورکلی با تمرین و افزوده‌شدن هسته‌ها به سلول‌های عضلانی رشد می‌کنند و این موضوع با تمرین و ورزش مداوم به دست می‌آید. اما برای همه حتی ورزش‌کاران حرفه‌ای هم رخ می‌دهد که گاه به دلایلی ناچار می‌شوند از ورزش فاصله بگیرند. در طول این مرحله‌ی بدون فعالیت، حجم عضلات به علت استفاده‌نکردن از آن‌ها شروع به کاهش می‌کند.

به تازگی در مورد عضلات و ژن‌های بافت عضلانی پژوهشی انجام شده است که نشان می‌دهد عضلات بدن تمرین‌هایی که تاکنون داشته است به یاد می‌آورد. در این تحقیق حافظه عضلانی مورد بررسی قرار گرفته و در مورد آن بحث شده است.

بر اساس آن‌چه پژوهش‌گران می‌گویند بدن هرچه تمرین کرده و حرکات تکرای انجام دهد همه را ذخیره می‌کند. آن‌ها به این عمل حافظه عضلانی می‌گویند.

هنگامی‌که بدن هر روز کاری را به شکل مداوم انجام می‌دهد آن کار در بدن به صورت غریزی درمی‌آید و پس از آن بدن آن را به شکل ناخودآگاه و بدون فکر تنها با اختیار و خواست فرد انجام می‌دهد تا حرکات سریعتر و هوشمندانه را در طول زمان انجام دهیم.

حافظه عضلانی درواقع به معنای یادگیری مهارتی تازه با تمرین و تکرار است. در این پژوهش نشان داده شده است که به هنگام ورزش و تمرین به‌وجودآمدن وقفه‌های کوتاه‌مدت سودمند است چراکه سبب می‌شود اطلاعات در حافظه بهتر و با کیفیت‌تر کدگذاری شوند.

بدن می‌تواند حافظه عضلانی بسازد و همان‌گونه‌که اشاره کردیم به‌وجودآمدن حافظه عضلانی به معنای به دست آوردن مهارتی تازه در بدن با تمرین و تکرار است.

ایجاد فاصله در آموختن و ارتباط آن با حافظه عضلانی

همه ما تاکنون تجاربی داشته‌ایم که نتوانستیم مهارتی را بیاموزیم و ناامید شده‌ایم شاید حتی بسیاری از ما آن کار را بار‌ها و بار‌ها هم تکرار کرده باشیم، اما شکست تنها چیزی بوده است که به دست آورده‌ایم. در این پژوهش محققان می‌گویند اگر بین این کار‌ها و تمرین‌ها کمی فاصله و وقفه بیندازید و دوباره به سراغ آن بروید نتیجه‌ای که به دست می‌آورید شما را شگفت‌زده خواهد کرد گویی تمامی آن تمرین‌ها در حافظه شما شکل گرفته بوده است چیزی شبیه به ناخودآگاه.

به هنگام یادگیری و آموختن یک کار و مهارت تازه نیاز به فاصله‌انداختن میان تمرینات است تا ذهن و بدن بتواند به‌خوبی آن‌ها را بررسی و در حافظه کدگذاری کند. با این فاصله شما به بدن خود این اجازه را می‌دهید که به هدف خود نزدیک و نزدیک‌تر شود. با مشاهده چگونگی تغییر فعالیت عصبی در مغز در حین یادگیری یک مهارت جدید، محققان گزارش دادند که پس از هر عملکرد، برای تکمیل مهارت، وقفه و تکرار مهارت بسیار مهم است.

تصور کنید درحال تمرین قطعه‌ای موسیقی هستید. هنگامی‌که مدام تمرین می‌کنید دست و ذهن شما برروی آن کار تمرکز می‌کند و با هر بار تمرین جاگذاری انگشتان و دقت شما هم بالاتر می‌رود و مهارتتان به‌تبع بیش‌تر می‌شود.

آن‌گونه‌که پژوهش‌گران می‌گویند هنگامی‌که به تمرین خود خاتمه می‌دهید ذهن و مغز شما هم‌چنان آن توالی را نگه می‌دارد و آن‌ها را تکرار می‌کند درواقع همان شبکه‌های عصبی که به طور هماهنگ در طی یک جلسه تمرین فعال می‌شوند، به طور خودکار همان توالی را به صورت ذهنی در طول وقفه‌های میان تمرینات پخش می‌کنند؛ بنابراین شواهد علمی ثابت می‌کند که وقفه‌های کوتاه بین تکرار‌ها سبب می‌شود خاطرات مهارتی بسیار بهتر کدگذاری شوند.

بررسی‌ها نشان می‌دهد مهارت به صورت گام به گام و با بهتر شدن هر تکرار نسبت به دوره پیش افزایش پیدا می‌کند. نکته مهم دیگری که در تمرین‌ها نقش موثری دارد استراحت در میان تمرین است. این کار سبب می‌شود همان فاصله‌ای که در مورد آن صحبت کردیم به شکل موقتی کار خود را انجام دهد.

اهمیت خواب در حافظه عضلانی

شاید تاکنون درباره یادگیری درخواب چیز‌هایی شنیده باشید و با خود فکر کرده باشید این هم یک فریب تبلیغاتیست، اما واقعیت این است که شاید نتوان برای نمونه زبان تازه‌ای را تنها با گوش‌کردن آن به هنگام خواب آموخت، اما خواب نقش به‌سزا و مهمی در یادگیری دارد.

 این واقعیت که یادگیری با ارائه فواصل استراحت در مقایسه با تمرین پشت سر هم بهبود می‌یابد، کاملاً ثابت شده است. نکته مهم دیگر، اینکه اهمیت خواب در بهبود ماندگاری خاطرات و یادگیری مهارت‌های تازه نیز به خوبی ثابت شده است.

آزمایش‌هایی که روی موش‌ها و فعالیت آن‌ها انجام شده است نشان می‌دهد آن‌ها فعالیت‌های مغز خود را در هنگام خواب تکرار می‌کنند و این تجربه را در حافظه تثبیت می‌کنند، اما اکنون می‌دانیم که یک فرآیند مشابه بسیار سریع در فواصل بین تمرین و در بیداری نیز رخ می‌دهد.

این پژوهش و بررسی از سطح عملکرد مغز و عملکرد فاصله و تاثیر مهم آن پردازش ذهنی و یادگیری درک تازه‌ای در اختیار پژوهش‌گران قرار داد.

مطالعات نشان می‌دهد مغز ما درمورد ورزش‌هایی که تاکنون انجام داده‌ایم حافظه دارد و همه آن‌ها را به یاد می‌آورد. نوع عملکرد این‌گونه است که هنگامی‌که ورزش می‌کنیم برخی از ژن‌های خاص فعال می‌شوند و هنگامی‌که تمرین نمی‌کنیم برخی ژن‌ها خاموش، اما برخی دیگر هم‌چنان روشن باقی می‌مانند و همین ژن‌ها هستند که سبب به‌وجودآمدن حافظه عضلاتی در بدن می‌شوند. هنگامی که فرد بار دیگر فعالیت خود را از سر می‌گیرد ژن‌هایی که روشن مانده بودند با افزایش چند برابری کار خود را آغاز می‌کنند و عضلات را بیش‌تر تقویت می‌کنند و رشد آن‌ها را سبب می‌شوند.