زندگی جنسی در سالمندان، بله یا خیر؟

اگرچه تغییرات جسمی و روانی بسیاری در دوران سالمندی رخ می دهد که روی میل جنسی و توانایی جنسی تأثیر می گذارد، اما جالب است بدانید که هیچ یک از این ها به معنای پایان زندگی جنسی در زوج سالمند نیست. 

در مورد عشق و عاشقی در دوران پیری، میل یا عدم میل جنسی، توانایی یا عدم توانایی رابطه جنسی روایت های بسیاری وجود دارد. تقریباً به تعداد فرهنگ های مختلف، نگاه به این موضوع و عرف موجود، متفاوت است. اما یکی از رایج‌ترین این روایت ها این است که از 60 سالگی به بعد دیگر حتی دود از کُنده هم بلند نمی شود. 

جالب است که به رغم تفاوت های فرهنگی، این موضوع ارتباط مستقیمی دارد با خودِ زوج سالمند، میزان سلامتی جسمی و ذهنی هر یک و نیز سبک زندگی مشترک شان.

با ما همراه باشید تا از زاویه دید علم سکسولوژی، روانشناسی و دانش بیولوژی نگاهی متفاوت از روایت رایج، به این مساله داشته باشیم.

 بسیاری از زنان بر این باورند که زندگی جنسی آنان پس از دوران یائسگی به تدریج از بین می رود، آنان اقرار می کنند که عملا پس از دوران یائسگی میل جنسی شان فروکش می کند و تمایلی به برقراری رابطه جنسی با همسرشان ندارند.

از سویی مردان بسیاری اذعان می کنند  که از سن 50  یا 60 سالگی به بعد توانایی جنسی شان افت می کند و دیگر آن میل و کشش جنسی سابق را ندارند.
 
65 درصد از مردان بالای 65 سال از اختلال نعوظ یا از دست دادن توانایی ایجاد یا حفظ نعوظ گله دارند. زنان و مردانی که در سالمندی گرفتار بیماری های قلبی، فشار خون بالا یا دیابت هستند، عملا رغبتی به رابطه جنسی ندارند.

واقعیت های بالا قابل انکار نیستند، اما  مفهوم " تمایلات جنسی" بسیار گسترده است و جنبه های زیادی از زندگی یک فرد را در بر می گیرد. در حال حاضر، تعریف جدیدی از مفهوم سلامت جنسی در مراکز علمی و تحقیقاتی ارائه می شود که برگرفته از جدیدترین تحقیقات و مطالعات در این حوزه است: 

"سلامت جنسی بیان روان‌شناختی احساسات و تعهد زوجین است که مستلزم بیشترین ارتباط بین زوجین به لحاظ کمی و کیفی است، رابطه ای مبتنی بر اعتماد، عشق، عاطفه و لذت مشترک، همراه با آمیزش جنسی یا بدون آمیزش جنسی".

بنابراین، زندگی جنسی فقط مستلزم آمیزش نیست. بلکه اشکال خاص ابراز محبت است که به نزدیک شدن زوج ها به هم کمک می کند.
 

در سنین بالا رابطه عاطفی بین زوجین و صمیمیت بین شان مهم تر از آمیزش است.

داشتن روابط خوب زناشویی ارتباط بین زوجین را قوی تر می کند ولی نبود رابطه زناشویی در سالمندان، در مقایسه با جوانان، کمتر باعث اختلاف می شود. عاطفه، احساس نیاز و وابستگی است که دو سالمند را در کنار هم نگه می دارد و روابط را مستحکم تر می کند.

تغییر تمایلات جنسی در سنین بالا

 با پا گذاشتن به سن همانطور که بدن دستخوش تغییر می شود، بسیارطبیعی است که تمایلات و توانایی جنسی نیز دستخوش تغییراتی شود.

این تغییرات در مردان عمدتا به این صورت بروز می کند: 

نعوظ کندتر

پس از انزال، نعوظ سریعتر افت می کند

ارگاسم های کوتاه مدت

دوره نسوز طولانی تر پس از انزال

لازم به ذکر است که بعد از ارضا، مرد وارد مرحله سکون و آرامش موقت می‌شود که امکان ارگاسم بیشتر را در کوتاه‌مدت از او سلب می‌کند. این دوره به‌عنوان دوره نسوز شناخته می‌شود و طول آن در افراد مختلف متفاوت است و ممکن است از چند دقیقه تا چند روز طول بکشد و به‌طورکلی با افزایش سن مرد بیشتر می‌شود.

به طور کلی، با افزایش سن مردان، دوره نسوز طولانی تر می شود. این بدان معناست که مردان مسن ممکن است به زمان بیشتری برای بهبودی و تحریک مجدد جنسی پس از انزال در مقایسه با مردان جوان نیاز داشته باشند. این یک بخش طبیعی از روند پیری است و تحت تأثیر عواملی مانند تغییرات هورمونی، سلامت کلی و تفاوت های فردی است.

این تغییرات در زنان، به صورت زیر خود را نشان می دهد:
 

ترشح کمتر هورمون هایی که باعث ایجاد لذت جنسی می شوند

روانکاری واژن کمتر می شود

مدت زمان ارگاسم کمتر می شود

انقباضات ارگاسمیک کمتر می شوند

تحریک کمتر کلیتوریس

نزول سریع بعد از ارگاسم
 

درمان و پیشگیری

با وجود این، هیچ یک از موارد فوق به معنای پایان زندگی جنسی در سنین بالا نیست. مطالعات نشان می‌دهد که با افزایش سن، تعداد فعالیت‌های جنسی کاهش می‌یابد.
با مراقبت از خود و توجه به وضعیت سلامت جسمی و روانی می توان در دوران سالمندی نیز یک رابطه جنسی خوب را تجربه کرد.

 به رغم اینکه ابتلا به برخی از بیماری ها مانند فشارخون، بیماری های قلبی و عروقی یا دیابت و آرتروز و مصرف داروها بر میل جنسی تاثیر می گذارند اما داشتن یک رابطه صمیمانه و ابراز محبت و معاشقه در دوران سالمندی بر بهبود این بیماری ها تاثیر مثبت دارد.

در حال حاضر چندین روش درمانی وجود دارد که می تواند به بهبود کیفیت زندگی جنسی در سنین بالا کمک کند؛ مواردی مانند سکس تراپی، درافت تستوسترون و ... همچنین توصیه می شود که با عادات سالم و سبک زندگی سالم مبتنی بر تغذیه مناسب و ورزش و ...کیفیت زندگی جنسی را  در سالمندی بالا نگه دارید. 

با پیروی از این توصیه ها، نه تنها می توانید در دوران پیری از یک زندگی جنسی کامل لذت ببرید، بلکه این افسانه که تمایلات جنسی با پیری به پایان می رسد را نیز از بین ببرید. حقیقت این است که زندگی جنسی فقط با مرگ تمام می شود و این زندگی صرفاً به آمیزش هم خلاصه نمی شود.

 مزیت های رابطه جنسی و معاشقه در سالمندان

شواهد علمی اخیر ثابت می کنند که داشتن یک رابطه صمیمانه و عاشقانه در دوران کهولت بسیار بر سلامت جسمی و روحی و نیز کارکرد ذهن سالمندان تاثیر مثبت دارد.
وقتی از رابطه عاشقانه در سالمندان سخن به میان می آوریم،  بالطبع همان رابطه ای ای که جوان ترها مد نظر دارند ، نیست. در دوران سالمندی بیشتر معاشقه و نوازش و محبت مد نظر است.

وقتی زوجین متوجه اند که کسی کنارشان است که دوستش دارند و او نیز دوستشان دارد، کمتر احساس انزوا می کند.

رابطه جنسی برای طول عمر زوجین ضروری است

محققان دانشگاه ایالتی فلوریدا (2017)، در ایالات متحده، نشان می دهند که احساس خرسندی و رضایت از رابطه تا 48 ساعت بعد از نزدیکی زوجین  باقی می ماند.  

تحقیقات این محققان نشان داد که رابطه جنسی پیوند بین زوجین را محکم تر می کند. اگر زوجین در دوران کهولت در کنار هم و با هم صمیمی باشند، از نظر روانی آرامش بسیار بالایی را تجربه می کنند. همین آرمش تاثیر مثبتی بر افزایش طول عمر زوجین دارد.
 

رابطه جنسی زوجین روند پیرشدن را به تعویق می اندازد

یک ارگاسم رضایت بخش بهترین کرم ضد چین و چروک و افزایش سن است.

در سال 2013، پروفسور انگلیسی دیوید ویکس و تیمش در بیمارستان سلطنتی ادینبورگ ادعا کردند که به نظر می رسد افرادی که دارای فعالیت جنسی منظمی هستند، 7 تا 12 سال جوانتر از سن واقعی خود هستند.

به لطف لذت حاصل از روابط جنسی و ترکیب بیوشیمیایی هورمون های مفید رابطه جنسی، تا حدودی از پیری پوست جلوگیری می شود.

حفظ روحیه و شادی 

وقتی به ارگاسم می رسید، ترشح هورمون های شادی آوربه اوج خود می رسد. اکسی توسین، هورمون عشق، که احساس اعتماد، شادی و خرسندی را به ارمغان می اورد، پس از ارگاسم به میزان بالایی ترشح می شود. 

بنا بر تحقیقات اکسی توسین پس از آزاد شدن، حدود 3 دقیقه در بدن باقی می ماند اما اثرات آن می تواند تا 3 ساعت ادامه داشته باشد.

همچنین هورمون اندورفین ، هورمون های شادی و سرخوشی که نوعی آرام بخش طبیعی هستند که اضطراب، استرس و تنش را از بین می برند. با آنها بهتر می خوابیم.

در نهایت، سروتونین، هورمون رضایت، لذت و رفاه نیز تحریک می شود. این ماده که توسط برخی محققان به عنوان هورمون شادی تلقی می شود، یک ماده آرام بخش و ضد افسردگی است که تأثیر مفیدی بر روحیه دارد.

رابطه جنسی باعث تقویت مغز می شود

بیایید جدول کلمات متقاطع و سودوکو را در جهت  نفع سالمندی طراحی کنیم. برای تقویت مغز سالمندانمان، هیچ چیز مانند چند نوازش موثر نیست... اگر بخواهیم نتایج یک مطالعه بریتانیایی انجام شده در دانشگاه آنگلیا راسکین (2019) را باور کنیم: عملکرد شناختی مردانی که در سنین بالا از نظر جنسی فعال هستند، بهتر از مردانی هستند که دیگر رابطه جنسی ندارند.

یک نسخه بهداشتی واقعی برای شادی و سلامتی

چندین مطالعه به نوبه خود فواید یک زندگی جنسی منظم و کامل را در جلوگیری از شروع سرطان، بیماری قلبی و حتی فشار خون بالا نشان داده اند. 

بنا بر مطالعه بریتانیایی (دانشگاه آنگلیا راسکین، 2019)، مردانی که کاهش میل جنسی خود را گزارش کردند، بیشتر در معرض ابتلا به سرطان یا سایر بیماری‌های مزمن بودند. همچنین مشخص شده است که مردان مبتلا به اختلال نعوظ بیشتر تحت تأثیر سرطان و بیماری عروق کرونر قلب قرار دارند.

با این حال، فدراسیون قلب و عروق فرانسه - در وب سایت خود - اطمینان می دهد که "حادثه قلبی در حین رابطه جنسی نادر است. بزرگترین مطالعه در مورد این موضوع گزارش می دهد که 0.016٪ از مرگ های ناشی از ایست قلبی با رابطه جنسی برای زنان در مقایسه با 0.19٪ برای مردان مرتبط است.

دکتر سالدمن، متخصص قلب و تغذیه، در کتاب زندگی و زمان خود (Flammarion، 2011) به طور خلاصه چنین بیان می کند: "رابطه جنسی منظم، ظهور بیماری های متعدد، به ویژه سرطان پروستات در مردان و سرطان سینه در زنان یا بیماری های قلبی عروقی را کاهش می دهد.  بین تمایلات جنسی، طول عمر و سلامتی رابطه وجود دارد. رابطه جنسی باعث رضایت و خرسندی می شود که شادی را در پی دارد و روند پیری را به تاخیر می اندازد.