چگونه می‌توان نشانه های بمباران عشق را تشخیص داد؟

بمباران عشق چیست؟

بمباران عشق نوعی تاکتیک روانی است که در آن فردی با ابراز محبت بیش از حد، تعریف و تمجید مداوم، هدایا و توجه بیش از اندازه تلاش می‌کند تا اعتماد طرف مقابل را جلب کرده و او را تحت کنترل خود درآورد. این رفتار معمولا در روابط عاطفی یا دوستی‌های ناسالم دیده می‌شود.

هرچند اصطلاح «بمباران عشق» چند سالیست که بیشتر وارد ادبیات روزمره ما شده اما این اصطلاح سال‌هاست که وجود دارد و از دهه ۱۹۷۰ میلادی در علم روان‌شناسی مورد استفاده قرار می‌‌گیرد.

این واژه در ابتدا برای توصیف روش‌هایی مورد استفاده قرار می‌گرفت که گروه‌های مذهبی و فرقه‌ها برای جذب افراد جدید به کار می‌گرفتند.  مارک گریفیتس، استاد روان‌شناسی اعتیاد رفتاری، می‌گوید که این گروه‌ها، به‌ویژه فرقه‌ها با ابراز محبت و مهربانی بیش از حد، افراد را تحت تأثیر قرار می‌دادند و به خود جذب می‌کنند. روشی که در گروه‌هایی مانند «NXIVM» و برخی شرکت‌های هرمی سطح بالا دیده می‌شود.

در سال‌های اخیر، این اصطلاح بیشتر برای توصیف روابط سمی و آزارهای بین‌فردی از جمله در روابط عاشقانه و دوستی‌ها به کار گرفته می‌شود. بمباران عشق در شبکه‌های اجتماعی نیز بسیار مورد توجه قرار گرفته است؛ در «تیک‌تاک» هشتگ «lovebombing» بیش از ۶۹ هزار ویدیو دارد که مجموعا میلیون‌ها بار دیده شده است.

 دادستانی کل بریتانیا در سال ۲۰۲۳ دستورالعمل‌های جدیدی درباره نحوه پیگرد قانونی افرادی که در روابط خود رفتارهای آزارگرانه و کنترل‌گرانه دارند، منتشر کرد. در این دستورالعمل، «بمباران عشق» به عنوان یکی از روش‌های سوءاستفاده عاطفی و کنترل اجباری شناخته شده است.

اما بمباران عشق دقیقا چیست؟ چگونه می‌تواند بر شما تاثیر بگذارد؟ و چطور می‌توان آن را تشخیص داد؟ 

چگونه می‌توان بمباران عشق را تشخیص داد؟

بمباران عشق معمولا با ابراز علاقه بیش از حد و زودهنگام همراه است. در این روش فرد آزارگر ابتدا قربانی را غرق در محبت، توجه و هدایا می‌کند اما پس از مدتی این رفتارها ناگهانی متوقف می‌شوند و قربانی را در سردرگمی رها می‌کند.

اماندا میجر، مشاور روابط عاطفی و رئیس بخش عملیاتی سازمان «Relate» می‌گوید: «وقتی این رفتارها ناگهان متوقف می‌شوند، قربانی اغلب شروع به سرزنش خود می‌کند. ممکن است فکر کند که کار اشتباهی انجام داده یا به اندازه کافی قدردان طرف مقابل نبوده است.»

او اضافه می‌کند که قربانی در این شرایط سعی می‌کند محبت فرد آزارگر را دوباره به دست آورد و این چرخه سوءاستفاده ادامه پیدا می‌کند.

ربکا گاشاک، مدیر همکاری‌های عمومی سازمان «Solace Women’s Aid»، می‌گوید: «بمباران عشق یکی از خطرناک‌ترین تاکتیک‌های افراد سوءاستفاده‌گر است و می‌تواند در مراحل اولیه یک رابطه یا پس از یک درگیری برای آشتی دوباره مورد استفاده قرار گیرد. آن‌ها شما را با محبت، توجه و هدایا غرق می‌کنند تا شما را به خود وابسته کرده و تشخیص رفتارهای آزاردهنده‌شان را دشوار کنند.»

نشانه‌های بمباران عشق چیست؟

اماندا میجر توضیح می‌دهد که بمباران عشق می‌تواند اشکال مختلفی داشته باشد، از جمله:

• تعریف و تمجید بیش از حد

• گفتن مداوم «دوستت دارم» در مراحل ابتدایی رابطه

• وعده‌های زودهنگام درباره آینده‌ای مشترک

• هدایا و محبت‌های افراطی

• رفتارهایی که باعث ایجاد وابستگی شدید در طرف مقابل می‌شود

گاشاک می‌گوید: «ممکن است این رفتارها در ابتدا عاشقانه به نظر برسند اما در حقیقت نوعی سوءاستفاده عاطفی هستند. اگر چیزی بیش از حد خوب به نظر می‌رسد احتمالا واقعیت ندارد.»

کاسادی، یکی از زنانی که از تجربه بمباران عشق جان سالم به در برده و با مجله «Cosmopolitan UK» می‌گوید که بارها در برنامه‌های دوست‌یابی هدف این رفتار قرار گرفته است، چون یک مادر مجرد است. او توضیح می‌دهد: «مادران مجرد در سایت‌های دوست‌یابی اغلب هدف این نوع رفتارها قرار می‌گیرند، چون تصور می‌شود که به شدت نیازمند محبت و توجه هستند.»

او می‌گوید که افرادی که از تاکتیک بمباران عشق استفاده می‌کنند، معمولا بسیار پیگیر و سمج هستند تا حدی که حاضرند برنامه روزانه فرد را مختل کنند «تا مطمئن شوند که در تماس تلفنی یا حضوری، حرف‌هایشان شنیده می‌شود.»

کاسادی اضافه می‌کند: «اگر به آن‌ها کمتر توجه کنید، شروع می‌کنند به قربانی نشان دادن خود و مدام می‌گویند که اگر دیگر با آن‌ها صحبت نکنید یا به دیدن آنها نروید، نمی‌توانند با این وضعیت کنار بیایند.»

آیا بمباران عشق فقط در روابط عاشقانه اتفاق می‌افتد؟

در حالی که این اصطلاح اغلب در مورد روابط عاشقانه به کار می‌رود، اما می‌تواند در هر نوع رابطه‌ای از جمله روابط دوستی‌، خانوادگی و حتی محیط کار نیز رخ دهد.

سام به مجله «Cosmopolitan UK» می‌گوید که مادرش از بمباران عشق برای کنترل اعضای خانواده استفاده می‌کرد. او توضیح می‌دهد: «من چهار خواهر و برادر دارم. مادرم همیشه طوری رفتار می‌کرد که انگار از یکی از ما ناراحت است اما به یکی دیگر توجه ویژه نشان می‌داد. گاهی من را در مرکز توجه قرار می‌داد و با یکی از خواهر یا برادرهایم رفتار سردی داشت، یا برعکس، به آن‌ها محبت می‌کرد ولی از پدرم دلخور بود. این وضعیت باعث شده بود که ما در خانواده همیشه حس رقابت با یکدیگر داشته باشیم و وقتی مادرم با ما خوب رفتار می‌کرد، احساس خوش‌شانسی کنیم.»

بمباران عشق چه تاثیری بر افراد می‌گذارد؟

مانند سایر اشکال سوءاستفاده عاطفی، بمباران عشق می‌تواند تاثیرات زیادی بر قربانیان داشته باشد. این تاثیرات ممکن است بر سلامت روان، نگرش فرد نسبت به روابط آینده و حتی روابط فعلی او با اطرافیانش اثر بگذارد.

آماندا میجر می‌گوید که این رفتار در برخی افراد باعث سردرگمی و حتی سرزنش خود می‌شود. او اضافه می‌کند: «بمباران عشق می‌تواند حس ترس ایجاد کند، به‌ویژه زمانی که قربانی احساس کند تحت فشار است و توانایی مقاومت در برابر این محبت‌های اغراق‌آمیز را ندارد.»

سام که این تجربه را داشته، می‌گوید: «این موضوع تاثیر زیادی بر روابط من گذاشت. در اوایل بیست‌سالگی همیشه نگران بودم که نکند طرف مقابلم از من ناراحت باشد در حالی که شاید فقط حال خوبی نداشت. نمی‌دانستم جایگاهم در رابطه کجاست.»

او همچنین متوجه شد که پذیرفتن هدیه از دوستان یا شریک عاطفی برایش سخت شده، چون همیشه نگران بود که این هدایا در آینده با توقعات خاصی همراه باشند.

مانند هر نوع دیگر از سوءاستفاده، بمباران عشق نیز می‌تواند اثرات عمیق و طولانی‌مدتی بر سلامت روان افراد بگذارد. دریافت کمک از طریق مشاوره یا پیوستن به گروه‌های حمایتی می‌تواند به قربانیان کمک کند تا این تجربه را بهتر درک کرده و از اثرات آن رهایی یابند.

آیا من در حال بمباران عشق هستم؟

یکی از سوالاتی که مردم زیاد در اینترنت جستجو می‌کنند این است که: «آیا من در حال بمباران عشق هستم؟» یا «آیا من یک فردی هستم که دیگران را بمباران عشق می‌کند؟». مانند بسیاری از اصطلاحات روان‌شناسی که در فضای مجازی رواج پیدا کرده‌اند، مفهوم «بمباران عشق» نیز در استفاده‌ی عمومی تعریف مشخص خود را از دست داده و گاهی با ابراز اشتیاق زیاد در ابتدای یک رابطه اشتباه گرفته می‌شود.

با این حال، مهم است که رفتارهای خود را در روابط بررسی کنیم. میجر می‌گوید: «اگر نگران حفظ یک رابطه هستید، یا کسی را خیلی دوست دارید، یا می‌خواهید رابطه‌تان جدی‌تر شود، چطور این احساس را به او نشان می‌دهید؟ این مرز دقیقاً کجاست؟ تشخیص این حد و مرز می‌تواند دشوار باشد.»

اما اگر به رفتارهای خود فکر می‌کنید و حتی این سوال را در اینترنت جستجو کرده‌اید، احتمالا شما فردی نیستید که دیگران را بمباران عشق می‌کند. میجر توضیح می‌دهد: «اگر این سوال را از خودتان می‌پرسید، این در واقع نشانه‌ی خوبی است. چون به شما این فرصت را می‌دهد که به رفتار خود فکر کنید و بگویید من نباید این کار را انجام دهم، چون باعث می‌شود طرف مقابل احساس ناراحتی، اضطراب یا بلاتکلیفی کند. من نمی‌خواهم چنین تاثیری روی کسی بگذارم، چون این رفتار سالم و محترمانه نیست.»

سام مانند بسیاری از افرادی که چنین تجربه‌ای داشته‌اند، نگران است که ناآگاهانه رفتار مادرش را تکرار کند. برای او این نگرانی گاهی به این شکل بروز می‌کند که وقتی فکر می‌کند کسی از دستش ناراحت است، به او هدیه می‌دهد. او می‌گوید: «باید خیلی حواسم باشد که این رفتار را تکرار نکنم.»

میجر تاکید می‌کند که بمباران عشق یک نوع سوءاستفاده‌ی عاطفی است. همانند دیگر انواع سوءاستفاده، معمولا افرادی که این کار را انجام می‌دهند یا توانایی درک آسیب‌های رفتاری خود را ندارند یا تمایلی به پذیرش آن ندارند. او توضیح می‌دهد: «برای کسی که واقعا یک بمباران‌کننده عشق است، این رفتار اغلب یک ابزار کنترل است، یعنی یک روش آگاهانه برای تسلط بر دیگران.»