تغذیه مناسب بیماران سرطان خون

هنگام مواجهه با یک بیماری جدی مانند سرطان، برنامه‌ریزی برای وعده‌های غذایی احتمالا آخرین چیزی است که به آن فکر می‌کنید. اما بخش مهم یک برنامه درمانی کارآمد، رژیم غذایی افراد مبتلا به سرطان محسوب می‌شود. مصرف مواد غذایی خوب و مغذی دارای اثرات جسمانی، روانی و احساسی است. غذایی که مصرف می‌کنید، انرژی مورد نیاز شما طی روند درمان را تامین می‌کند. همچنین، غذا خوردن لذتبخش است و زمانی که مواد مغذی لازم را دریافت کنید احساس بهتری در شما شکل می‌گیرد.

بدنبال تشخیص سرطان خون، رژیم غذایی و تغذیه ممکن است اولین چیزی باشد که به فکر شما می رسد با این حال خوردن یک رژیم غذایی متعادل می تواند یکی از بهترین انتخاب های شما برای سلامت کلی شما را باشد نگه داشتن یک وزن سالم کمک خواهد کرد که شما احساس بهتر، حفظ و یا به دست آوردن مجدد توانایی خود و انرژی بیشتری داشته باشید.

برای داشتن یک رژیم غذایی سالم به یک متخصص تغذیه مراجعه نمایید. متخصص تغذیه با دیگر اعضای تیم مراقبت از شما از جمله متخصص گوارش و پزشک نروپاتی روی درمان طبیعی شما کار می کنند در طول درمان آنها از مکمل و درمان های دیگر برای حمایت از هضم و تغذیه مطلوب توصیه هایی دارند و به شما در مدیریت عوارض جانبی کمک می کنند.

برای بیماران مبتلا به سرطان خون که تحت پیوند سلول های بنیادی هستند تغذیه نقش اساسی ایفا می کند پس از پیوند، تعداد سلول خون شما از جمله سلول های سفید خون برای مبارزه با عفونت کاهش پیدا می کنند و شما را بیشتر مستعد ابتلا به عفونت می کنند پایبندی به ایمنی مواد غذایی در این زمان مهم است برای یک دوره از زمان پس از پیوند، طرح درمان تغذیه شما ممکن است شامل یک رژیم غذایی برای نوتروپنی باشد توصیه های رژیم غذایی ممکن است اجتناب از خام یا غذاهای نپخته (به عنوان مثال، گوشت، غذاهای دریایی، تخم مرغ، سبزیجات و یا میوه با پوست) و یا محصولات لبنی غیر پاستوریزه باشد. در شیمی درمانی‌هایی که گلبول سفید بیمار زیر 500 است خوردن سبزیجات خام ممنوع است

رژیم غذایی مناسب بیماران مبتلا به سرطان خون:

یک بیمار سرطانی باید از رژیمی پیروی کند که در آن تمام گروه های غذایی وجود دارند. این بیماران باید از وعده های غذایی کم حجم استفاده نمایند، ولی تعداد وعده های غذایی آن ها باید به بیشتر از 6 وعده در روز برسد. به علت اثرات مخربی که بیماری لوسمی بر روی بدن دارد و همه بدن را تحت الشعاع خود قرار می دهد، داشتن یک تغذیه صحیح و اجرای یک برنامه غذایی سالم بسیار حائز اهمیت است.

کالری: برای دریافت کالری اضافه، می توان از غذاهای پُرکالری مانند مثل معجون های مختلف، استفاده نمود.

پروتئین: پروتئین نیز برای تقویت این بیماران حائز اهمیت است. پروتئین را می توان از غذاهایی چون گوشت قرمز لُخم، مرغ و ماهی به دست آورد.

آب: دریافت آب برای این بیماران، به منظور مقابله با کم آبی بدن مهم است، زیرا در نتیجه درمان هایی چون شیمی درمانی و رادیوتراپی، بدن این بیماران آب از دست می دهد. مصرف مقدار کافی آب و مایعات برای مقابله با یبوست، بی حالی و رخوت که در این بیماران شایع است، کمک کننده می باشد. آفت کش ها به نظر می رسد خطر ابتلا به سرطان خون را افزایش دهند.

در زیر لیست مواد غذایی مفید برای بیماران سرطانی را بخوانید:

سس‌های گوجه فرنگی نه تنها از محتوای بالای ویتامین C بهره می‌برند، بلکه گوجه‌فرنگی به از بین بردن مزه بد دهان در برخی از بیماران مبتلا به سرطان که دوره شیمی درمانی را می‌گذرانند، کمک می‌کند. سس‌های گوجه‌فرنگی که بدون ادویه هستند را مصرف کنید. اگر دارای زخم‌های دهانی هستید از مصرف گوجه‌فرنگی پرهیز کنید.

گوشت بدون چربی مرغ و بوقلمون هضم آسانی دارد، در شرایطی که از محتوای بالای پروتئین نیز سود می‌برید. گوشت بدون چربی مرغ یا بوقلمون انتخاب بهتری نسبت به گوشت قرمز محسوب می‌شود. گوشت قرمز ممکن است موجب افزایش التهاب شده و به شکل‌گیری بیماری‌های مزمن مانند بیماری قلبی منجر شود. ماهی چرب اسیدهای چرب امگا3 زیادی دارند که می‌تواند به قوی نگه داشتن عضلات کمک کند. همچنین، ویتامین B12 که بدن برای تولید گلبول‌های قرمز به آن وابسته است و ویتامین D که عنصری کلیدی برای سلامت استخوان‌ها محسوب می‌شود، از دیگر مواد مغذی موجود در ماهی‌های چرب هستند.

زنجبیل با حالت تهوع که یکی از عوارض جانبی شیمی درمانی و برخی داروهاست، مقابله می‌کند. اضافه کردن زنجبیل تازه رنده شده به غذاها یا چای ممکن است به تسکین حالت تهوع که به‌طور کامل توسط داروهای ضدتهوع از بین نرفته است، کمک کند. دریافت آب برای بیماران سرطان، به منظور مقابله با کم آبی بدن مهم است

روش‌های درمان تغذیه‌ای برای عوارض بیماری:

درمان سرطان‌‌های خون با عوارضی مانند کاهش وزن، اسهال، یبوست، احساس ضعف و خستگی، تهوع و استفراغ، افت فشار خون و افزایش خطر بروز عفونت می‌‌تواند همراه باشد. با فراهم آوردن تغذیه مناسب در بیماران سرطانی می‌‌توان این علایم را به حداقل رساند و وقفه دوره‌‌های درمان را کاهش داد که به درمانهای مناسب برای کاهش علایم فوق می‌‌توان اشاره نمود.

کاهش وزن: متخصص تغذیه به دقت وزن فرد را مورد توجه قرار می‌‌دهد زیرا کاهش وزن به روند درمان آسیب وارد می‌‌کند.

کم خونی: برای رفع این مشکل می‌‌توان از مکمل‌های آهن و اسید فولیک استفاده نمود.

یبوست: برای رفع این مساله متخصصین تغذیه از آب فراوان و افزایش فیبر در رژیم غذایی کمک می‌‌گیرند.

خستگی: برای رفع این مشکل می‌‌توان غذا را در حجم کم و وعده‌‌های متعدد به بیمار داد که جویدن منجر به احساس خستگی در فرد نگردد. همچنین بهتر است از غذاهایی استفاده کنیم که چگالی کالری بالایی داشته باشند و به عبارت دیگر از مواد غذایی بهره ببریم که با حجم کم انرژی زیادی را در اختیار ما قرار دهد.

تهوع: برای رفع این مشکل می‌‌توان از غذاهای سرد، کم چربی، زنجبیل و نعناع استفاده نمود تا کمتر تهوع به سراغ فرد بیاید.

کاهش گلبولهای قرمز: در این موارد از رژیم پر پروتئین کمک می‌‌گیریم تا به بازگشت گلبولهای قرمز به تعداد لازم دست یابیم. یکی از مسائل مهمی که در اولین جلسات شیمی درمانی باید به بیماران آموزش دهیم این است که بهداشت مواد غذایی دریافتی را باید بسیار رعایت کنند.

تا می‌توانید محصولات پروبیوتیک بخورید

میزان پروبیوتیک در بیماران سرطانی جزو مباحث بسیار مهم است. پروبیوتیک در زبان یونانی به معنای «مفید برای حیات» است. بیماری که در حال شیمی درمانی است بالطبع وقتی سلول های سالم بدنش را از دست می‌دهد جمعیت باکتری‌های روده‌اش دستخوش تغییراتی می‌شود و آن باکتری‌هایی که ما به آنها پروبیوتیک می‌گوییم را از دست می‌دهد.

از دست دادن پروبیوتیک می‌تواند زمینه ساز «التهاب» و «ترشحات التهابی» در بدن باشد و در عوارضی مانند تهوع و بسیاری از عوارض گوارشی دیگر در بیمار موثر واقع شود. توصیه‌های که ما به بیمار در طول شیمی درمانی می‌کنیم این است که ترجیحا از محصولات پروبیوتیکی در رژیم غذایی خود استفاده کنند. حتی نتایج برخی مطالعات نشان داده است که مکمل های پروبیوتیک در این افراد می‌تواند استفاده شود.

مواد غذایی قرمز، بنفش و نارنجی مفیدند

توصیه بسیار زیاد می‌شود که در طول شیمی درمانی تغدیه از ابتدا نقش بسیار مهمی دارد. در بیماران سرطان سینه ترکیباتی که در میوه‌ها و سبزی‌ها وجود دارد در بهبود و عدم تشدید بیماری می‌تواند موثر واقع شود. ترکیباتی که در زردچوبه وجود دارد می‌تواند به این افراد بسیار کمک کند، چرا که نقش آنتی اکسیدانی دارد .

هر آنچه که به رنگ‌های قرمز بنفش و نارنجی است باید در رژیم غذایی این بیماران استفاده شود. مثلا بیماران می‌توانند از انگور استفاده کند و اگر این میوه در دسترس نبود می‌تواند کشمش را جایگزین کند. ماکارونی بهترین غذایی که باید شب قبل از شیمی درمانی استفاده شود

با توجه به اینکه برخی بیماران می‌پرسند قبل از شیمی درمانی چه چیزی را بخورند توصیه‌ای که به این بیماران داریم این است که از نشاسته‌هایی که دیر هضم‌تر است استفاده کنند. همان طور که فوتبالیست‌ها قبل از هر بازی‌ای ماکارونی می‌خورند، زیرا دیر هضم است. بیماری که شیمی درمانی می‌کند بعد از تزریق حال و اوضاع خوبی برای غذا خوردن ندارد.

بنابرین بهتر است شب قبل و یا وعده قبلش از نشاسته‌های دیر هضم استفاده کنند. ماکارونی بهترین وعده غذایی است که شب قبل از شیمی درمانی به بیمار توصیه می‌کنیم از آن استفاده کند. ساختار وعده غذایی‌ای که قبل از شیمی درمانی استفاده می‌کند باید شبیه یک صبحانه کامل باشد. کربوهیدرات پیچیده داشته باشد. نان لواش و تافتون باید از رژیم غذایی حذف شوند. زیرا آنها به شدت قند و انسولین را بالا می‌برند و یکباره قند پایین می‌آید و باعث به هم ریختگی اوضاع بیمار می‌شود. آفت کش ها به نظر می رسد خطر ابتلا به سرطان خون را افزایش دهند.

غذاهای ممنوع :

بسیاری از بیماران از ما می‌پرسند آیا می‌توانم از سبزی استفاده کنم. آیا می‌توانم شیر فله‌ای و یا تخم‌مرغ بخورم. توصیه بر این است که حتی الامکان محصولاتی مانند سبزیجات که خام است کاملا شست‌و‌شو و گندزدایی کنند تا مشکلی از لحاظ بهداشت نداشته باشد. به طور کلی مواد غذایی مانند گوشت‌هایی که حالت چرخ کرده دارد و در رستوران‌ها سرو می‌شود برای این افراد توصیه نمی‌شود .

در شیمی درمانی‌هایی که گلبول سفید بیمار زیر 500 است خوردن سبزیجات خام ممنوع است. مهم‌ترین نکته این است که سبزی‌ها به طور کامل شسته شود. البته باید گلبول سفید بیمار را بررسی کرد اگر میزان آن زیر 500 باشد مصرف میوه‌های خام را هم محدود می‌کنیم زیرا هورمون‌ها و آفت‌کش‌هایی که در برخی میوه‌ها استفاده می‌شود می‌تواند باعث تشدید اختلال در گلبول سفید بیمار شود.

کافئین نه، اما چای سبز کمرنگ خوب است، توصیه‌ای که ما به بیماران مبتلا به سرطان سینه می‌کنیم این است که تا حدامکان از ترکیبات کافئینه استفاده نکنند. اما اگر تمایل به مصرف چای را دارند حتما از چای سبز استفاده کنند. به لحاظ اینکه ترکیبات آنتی اکسیدان در آن وجود دارد. یا اگر چای میل می‌کنید کم رنگ باشد. این موضوع ثابت شده که کافئین می‌تواند زمینه‌ای برای رشد سلول‌های سرطانی در بیماران سرطانی باشد. البته برخی مطالعات چنین موضوعی را رد کرده‌اند، اما به طور کلی خیالمان آسوده‌تر است که این موضوع را به بیمارمان آموزش دهیم که تا حد امکان از ترکیبات کافئینه در رژیم غذایی خود استفاده نکنند.

ممنوعیت مصرف گریپ فروت برای آنها که شیمی درمانی می‌کنند، مساله مهمی که برخی از بیماران از ما می‌پرسند این است که مثلا شنیده‌ایم گریپ فروت می‌تواند اثر دوز داروهای ما را بیشتر کند در حالی که ما مصرف این میوه را در بیمارانی که شیمی درمانی می‌کنند کلا حذف می کنیم. این میوه می‌تواند بر آنزیم‌ها اثر بگذارد و باعث تغییرات ژنتیک در داروها شود.

در طول شیمی درمانی ممکن است افراد دچار افزایش وزن شود. به خصوص بیمارانی که به دلیل تهوع وعده های غذایی شان را زیاد می کنند و درعین حال در هر وعده میزان کمی غذا می خورند و می گویند حال بهتری دارند ممکن است دچار این حالت شوند . مصرف غذاهای چرب و نشاسته ای و غذاهایی که نمکشان زیاداست باید محدود شود . زیرا این بیماران در حال استفاده از «دگزامتازون» و «کورتون» در طول درمان هستند.

نان‌های سفید باید از رژیم غذایی حذف شوند. از تخم مرغ می توانیم در رژیم غذایی استفاده کرد. اگر در رژیم غذایی از تخم مرغ استفاده می‌شود باید حتما به طور کامل پخته باشد. ما از تخم مرغ عسلی و یا نیم پز نباید در رژیم غذایی این بیماران استفاده کنیم. زیرا آلودگی هایی دارد که ممکن است باعث اسهال در این بیماران شود. به طور کلی این وعده غذایی نباید حالت چرب و سرخ کردنی داشته باشد زیرا باعث سنگین شدن معده‌اش می‌شود.

منبع: بیتوته

1980