خواص زیتون و مزایای آن برای سلامتی

زیتون انواع مختلفی دارد که عبارتند از زیتون پرورده، زیتون سیاه، زیتون تلخ، زیتون سبز، زیتون شور، زیتون پرورده شمال، کنسرو زیتون و ... در صورتی که مطالعه قسمت خاصی از این مطلب مد نظر شماست، با انتخاب عناوین ارائه شده در فهرست موضوعی زیر، به موضوع مورد علاقه خود برسید:

انواع گونه زیتون در جهان

ویتامین‌ها، ارزش غذایی و مواد معدنی موجود در زیتون
خواص زیتون برای سلامتی
خواص زیتون سیاه
مضرات مصرف زیتون
طریقه مصرف زیتون

زیتون بیشتر در منطقه‌ی مدیترانه شرقی شناخته شده است. اگرچه زیتون در سراسر جهان یافت می‌شود اما برای اولین بار از این ناحیه شهرت خود را پیدا کرد. همچنین این میوه‌ی لذیذ و خوشمزه در مناطق شمالی ایران و عراق نیز یافت می‌شود. زیتون معمولا به خاطر ارزش آشپزی و مزایای پزشکی‌اش مورد استفاده قرار می‌گرفت. واژه‌ی زیتون نیز از همان زبان مشتق شده و در ادبیات و تاریخ امپراطوری مدیترانه‌ای‌ها ظاهر شده است. روغن زیتون نیز توانسته است توجه بیشتر افراد را به خود جلب کند زیرا برای آشپزی بسیار مفید است و دارای مواد مغذی بسیاری است اما اهمیت آن نباید باعث شود که از مزایای بی‌شمار زیتون غافل شویم.

انواع گونه زیتون در جهان
گونه‌های بسیار مختلفی از زیتون وجود دارد و برخی از آن‌ها ممکن است کم و بیش ترکیبات و اجزای مهم را به همراه داشته باشند. اما همه‌ی این گونه‌ها دارای عناصر خاصی هستند که آن‌ها را برای سلامتی انسان مفید می‌سازد. شما می‌توانید زیتون را به انواع سالاد، ساندویچ و یا غذاهای مصرفی خود اضافه کنید. روغن آن برای پخت غذاهای مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد. هر بخشی از زیتون برای سلامتی مفید و موثر خواهد بود و مردم سراسر جهان هزاران سال است که ارزش خاصی برای آن قائل‌اند.

زیتون به انگلیسی «Olive» نام دارد و تقریبا دو هزار نوع از آن در دنیا شناخته شده است اما تنها حدود ۱۱۰ نوع از آن در ایران کشت می‌شود. البته مردم تنها با ۱۰ تا ۱۲ نوع از این میوه آشنایی دارند.زیتون در گذشته بیشتر در مناطق مدیترانه، شمال آفریقا، جنوب شرقی آسیا، شمال تا جنوب چین، اسکاتلند و شرق استرالیا کشت می شد. منشا آن نیز احتمالا منطقه مدیترانه بوده و از آنجا به نقاط دیگر دنیا راه یافته است.

زیتون معمولا در ابتدای تابستان شروع به گل دادن می کند. سپس به تدریج میوه آن تشکیل می شود و در اواخر تابستان به مرحله برداشت می رسد. ابتدا زیتون سبز کمرنگ است و به تدریج تیره شده که در اواخر پاییز رنگ آن کاملاسبزتیره می شود. جالب است بدانید که زیتون در گذشته نماد صلح و ثروت بوده است. در پرچم سازمان ملل متحد نیز از شاخه زیتون به عنوان نماد صلح استفاده شده است.

منافع سلامتی و پزشکی زیتون عمدتاً به خاطر وجود مواد مغذی، مواد معدنی، ویتامین‌ها و ترکیبات آلی همچون آهن، فیبر، مس، ویتامین E ، ترکیبات فنولی، اولئیک اسید و آنتی اکسیدان‌های مختلف است. اجازه دهید نگاهی گذرا به مزایای زیتون بیندازیم. درصدهای مورد نیاز بدن در هر ۱۰۰ گرم زیتون.

ویتامین‌ها

ویتامین ای ۱۹ درصد
ویتامین آ ۸ درصد
ویتامین کا ۲ درصد
ویتامین بی۶ ۲درصد
ارزش غذایی بر حسب درصد

چربی ۲۴ درصد
فیبر ۱۳ درصد
کالری ۱۲۵
پروتئین ۲ درصد
مواد معدنی موجود

سدیم ۶۵ درصد
کلسیم ۵ درصد
مس ۶ درصد
آهن ۳ درصد

بیماری‌های قلبی یکی از شرایط مرگبار گسترده در سراسر جهان است. بنابراین افراد به دنبال روش‌هایی هستند که بتوانند سلامت قلب خود را بهبود ببخشند و در برابر تمامی فاکتورهایی که باعث ایجاد تصلب شرایین، حمله قلبی، بیماری‌های قلبی عروقی و سکته قلبی می‌شود، مبارزه نمایند. زیتون حاوی اسیدهای چرب تک غیر اشباعی است که اولئیک اسید نام دارد و می‌تواند از بروز بیماری‌های قلبی جلوگیری کند. روغن زیتون نیز دارای اولئیک اسید است و مسئول کاهش فشار خون است. کاهش فشار خون شانس ابتلا به بیماری‌های قلبی را کاهش می‌دهد.

علاوه براین، زیتون غنی از ترکیبات فنولی است که می‌تواند از بروز سرطان‌های مختلف جلوگیری کند. ترکیبات فنولی مانند هیدروکسی تیروزول همانند یک ضد انعقاد عمل می‌کند که همین امر نیز شانس ایجاد لخته‌های خون را کاهش می‌دهد. گذشته از آن، ترکیبات فنولی یکسان می‌تواند تنش رگ‌های خونی را برطرف کند و عروقی خونی را متسع نماید. همین امر موجب می‌شود جریان خون در بدن به خوبی انجام شود و اکسیژن رسانی به سایر ارگان‌های بدن نیز تسهیل گردد.

مقابله با پوکی استخوان

افرادی که از رژیم غذایی مدیترانه‌ای استفاده می‌کنند، کمتر به پوکی استخوان مبتلا می‌شوند.توضیح قطعی این پدیده اخیرا کشف شده است. در تحقیقات انجام شده ثابت شد که ترکیب هیدروکسی تیروزول و اولئوروپین باعث افزایش رسوب کلسیم و رشد استخوان می‌شوند و همین امر از بروز پوکی استخوان جلوگیری می‌کند. اگر در خطر ابتلا به پوکی استخوان هستید مقدار مناسبی از زیتون و یا روغن آن را به رژیم غذایی خود بیفزایید .

جلوگیری از سرطان

رمز و راز درمان سرطان به یک مشکل عمده در جوامع امروزی تبدیل شده است اما روش‌های جایگزین بسیاری برای درمان، کاهش پیشرفت و حتی جلوگیری از بروز آن وجود دارد. زیتون معمولا با استفاده از روش‌های مختلف از بروز سرطان جلوگیری می‌کند. اولا، زیتون حاوی آنتوسیانین است که به عنوان یک ماده‌ی ضد التهابی و آنتی اکسیدانی، می‌تواند از بروز سرطان جلوگیری کند. آنتی اکسیدان‌ها می‌توانند در برابر رادیکال‌های آزاد مبارزه کنند. این رادیکال‌های آزاد سلول‌های سالم بدن را به سلول‌های سرطانی تبدیل می‌کنند بنابراین اضافه کردن آنتی اکسیدان‌ها به رژیم غذایی می‌تواند بهترین انتخاب باشد.

دوما، زیتون حاوی اولئیک اسید است که از گیرنده فاکتور رشد خاصی جلوگیری می‌کند . همین امر نیز موجب می‌شود رشد و توسعه‌ی سرطان سینه کاهش پیدا کند. در نهایت هیدروکسی تیروزول از جهش DNA و رشد سلول‌های غیر طبیعی جلوگیری می‌کند.

کاهش التهاب با مصرف زیتون

ترکیبات مختلف در زیتون نه تنها به عنوان ترکیبات آنتی اکسیدانی عمل می‌کنند بلکه دارای خاصیت ضد التهابی نیز هستند. این عوامل باعث کاهش التهاب در بدن می‌شوند. مصرف زیتون باعث کاهش درد و التهاب در مفاصل، ماهیچه‌ها، قسمت‌های آسیب دیده،تاندون‌ها و اندام‌های مختلف بدن می‌شود. به خصوص در شرایط آرتریت، نقرس و دیگر شرایط روماتیسمی ، زیتون می‌تواند درد را کاهش دهد.

تاثیر زیتون بر سیستم گوارش

زیتون منبع سالمی از فیبر است و تقریبا ۱۳ درصد از نیازهای روزانه‌ی یک فرد را به فیبر تامین می‌کند. وجود فیبر بالا باعث بهبود عملکرد سیستم گوارش می‌شود. همین امر موجب می‌شود اجابت مزاج نیز بهبود یابد. فیبر همچنین به ایجاد حس سیری در فرد کمک می‌کند. فیبر نه تنها برای بهبود عملکرد سیستم گوارشی و سلامت روده‌ها مفید است بلکه در کاهش وزن نیز می‌تواند موثر باشد. فیبر همچنین سلامت قلب را با کاهش کلسترول بد خون، افزایش می‌دهد.

خواص زیتون در واکنش‌های آلرژیک و جلوگیری از حساسیت

از آنجایی که زیتون خاصیت ضد التهاب دارد می‌تواند در کاهش واکنش‌های آلرژیک نیز مفید باشد. ترکیبات خاصی در زیتون به عنوان یک آنتی هیستامین عمل کرده و می‌تواند واکنش های آلرژیک را کاهش دهد. با اضافه کردن زیتون به رژیم غذایی، می‌توانید از بروز آلرژی‌های مختلف جلوگیری کنید.

تاثیر گذاری در گردش خون

زیتون منبعی غنی از آهن و مس بوده و این دو ترکیب مهمی برای تشکیل گلبول‌های قرمز خون هستند. بدون وجود این دو ماده‌ی معدنی، گلبول‌های قرمز خون کمتر شده و همین امر نیز موجب کم خونی در فرد می‌شود. کم خونی نشانه‌های مختلفی همچون خستگی، درد شکم، سر درد، نقص شناختی و کاهش سلامت عمومی ارگان‌ها را دارد. تا جایی که می‌توانید زیتون بخورید تا گردش جریان خونتان افزایش پیدا کند.

درمان کم خونی

زیتون سیاه و سبز، به ویژه زیتون سیاه، سرشار از آهن هستند. می دانیم که وجود آهن در بدن، به گلوبول های قرمز خون در حمل اکسیژن در سراسر بدن کمک می کند. افرادی که دچار کمبود آهن هستند، میزان اکسیژن رسانی به بافت های بدن شان نسبت به حالت طبیعی کمتر است. از جمله نشانه ها و علائم کم خونی می توان به احساس ضعف و سرما، درد شکم، سردرد، نقص شناختی اشاره نمود. بنا بر آنچه گفته شد، افرادی که دچار کم خونی هستند، بهتر است زیتون را در برنامه غذایی خود بگنجانند.

خاصیت آنتی باکتریایی زیتون

اولئوروپین یک ترکیب شیمیایی ارزشمندی است که در زیتون یافت می‌شود و دارای خاصیت آنتی باکتریایی است. مصرف مقادیر فراوان از زیتون می‌تواند بدن شما را در برابر عفونت‌ها و باکتری‌های مختلف بیمه کند.

تاثیر زیتون بر کاهش درد مفاصل

ترکیبات مختلف در زیتون نه تنها به عنوان ترکیبات آنتی اکسیدانی عمل می‌کنند بلکه دارای خاصیت ضد التهابی نیز هستند و موجب کاهش التهابات بدن می گردند. مصرف زیتون باعث کاهش درد و التهاب در مفاصل، ماهیچه‌ها، قسمت‌های آسیب دیده،تاندون‌ها و اندام‌های مختلف بدن می‌شود. به ویژه بیماران مبتلا به آرتریت، نقرس و دیگر بیماری های روماتیسمی، از زیتون بخوردند، درد آنها کاهش می یابد.

خواص زیتون برای پوست و مو

زیتون سیاه حاوی اسیدهای چرب و آنتی‌اکسیدان‌هایی است که باعث محافظت و مرطوب نگه‌داشتن و تغذیه سلول‌های پوست می‌شود. ویتامین E موجود در روغن زیتون پوست را از اشعه خطرناک UV محافظت می‌کند و این بدان معنی است که ما را از پیری زودرس و بروز سرطان پوست محافظت می‌کند. بهترین زمان مصرف روغن زیتون بعد از دوش گرفتن است، اما شما نباید آن را به عنوان یک کرم ضد آفتاب استفاده کنید، زیرا در نهایت با سوختگی مواجه می‌شوید. اگر به دنبال ترکیبی تقویت‌کننده برای موی خود هستید، از مخلوط روغن زیتون با یک زرده تخم‌ مرغ استفاده کنید و آن را بر روی موی خود قرار دهید و بعد از ۵ دقیقه موی خود را بشویید تا متوجه نخستین اثرات معجزه‌آسای آن شوید.

خواص زیتون سیاه چیست؟
زیتون سیاه سرشار از ترکیبات آنتی اکسیدان می باشد که می تواند از اکسید شدن کلسترول و وقوع سکته قلبی جلوگیری می‌کند. به علاوه زیتون سیاه منبع غنی از ویتامین E است که قابلیت خنثی ساختن رادیکال‌های آزاد را دارد و می‌تواند از بروز سرطان جلوگیری کند. بررسی‌ها نشان می‌دهد رژیم غذایی که به همراه روغن زیتون است می‌تواند خطر سرطان روده را کاهش دهد.

مصرف زیتون سیاه می‌تواند در سلامت پوست و مو نیز موثر باشد. زیتون سیاه سرشار از اسیدهای چرب و آنتی اکسیدان‌هایی است که پوست را از اشعه فرابنفش محافظت می‌کند و محافظی در برابر سرطان پوست و پیری زودرس پوست است. البته همان گونه که در بالا گفته شد، نمی توان روغن زیتون به عنوان ضد آفتاب استفاده نمود. زیتون سیاه به دلیل آن که حاوی ویتامین A است می‌تواند در افزایش بینایی چشم در تاریکی موثر باشد.

مضرات مصرف زیتون
زیتون به طور کلی برای سلامتی بدن بسیار مفید است با اینحال برخی از آلرژی‌های فصلی وجود دارد که می‌تواند با گرده‌ی درخت زیتون مرتبط باشد. همین امر موجب ایجاد آلرژی در افراد مختلف می‌شود. همچنین در زیتون و روغن آن اسیدهای قوی و ترکیبات آلی موجود است که مصرف آن برای زنان باردار و شیرده توصیه نمی‌شود. در صورت مصرف سعی کنید از زیاده‌روی و افراط خودداری کنید و قبل از مصرف حتما با پزشک خود مشورت نمایید. در نهایت زیتون حاوی مقادیر زیادی از سدیم است که برای افرای که فشار خون بالا دارند و یا از وجود بیماری‌های قلبی عروقی رنج می‌برند ممکن است مضر باشد. به جز موارد گفته شده، زیتون برای سایر افراد بسیار مفید است.

طریقه مصرف زیتون
زیتون پرورده: خوردن زیتون پرورده با غذا مقوی معده ، اشتهاآور و قابض می باشد. ایجاد بی خوابی می کند. شهوت را زیاد می‌کند و اسراف در خوردن آن باعث کم خونی و لاغری می‌شود .

ضماد میوه زیتون: این ضماد برای رفع پوسته شدن سر مناسب است.

عصاره زیتون: مصرف عصاره آبی رنگ زیتون، فشار خون را پائین می‌آورد .

جوشانده برگ زیتون: 20 عدد ( 50 گرم ) برگ زیتون را شسته و در یک لیتر آب به مدت 15 دقیقه بجوشانید و صاف شدة آن را با مقداری قند مصرف نمایید ( به مدت 15 روز ) برای پائین آوردن فشار خون و نقرس و عوارض روماتیسم مفید است .

ضماد برگ زیتون: ضماد برگ زیتون برای ورمهای گرم چشم و التیام زخم سر که بر اثر بریدگی ایجاد شده باشد و هم چنین مخملك مناسب است . این ضماد مخلوط با عسل برای به تحريك ( آماسی در بین ناخن ها ایجاد و سفید و چرکی می شود و به زبان انگلیسی whittow نامیده می‌شود ، نافع می‌باشد.

دم‌کرده برگ زیتون: 50 گرم از برگ ها را در یک لیتر آب دم کرده و برای رفع تب فنجان میل نمایید. مضمضه با آب دم کرده برگ زیتون برای تسکین درد دندان مناسب است. شستشو با این دمکرده برای زخم‌های مقعد و رحم نافع است .

صمغ درخت زیتون: این صمغ مقوی ذهن و حافظه و قوی از کندر است . برای سرفه مزمن و اخراج بلغم و رفع رطوبت جراحتها ( به صورت مرهم روی زخم ها گذارده می شود و موجب رویائیدن گوشت می شود ) مفید است .

روغن زیتون: برای کاهش کلسترول خون یک قاشق از روغن زیتون را هر صبح میل نمایید .

منبع: ستاره

1980