چه زمانی برای ورزش کردن مناسب است؟
محققان هنوز به درستی نمی‌دانند که چرا بهترین نتایج در هنگام ورزش کردن بعد از ظهر به دست می‌آید، ولی به نظر می‌رسد ساعت زیستی بدن در این میان نقش اصلی را بر عهده دارد.
همیشه یک دنیا بهانه دارید که اول صبح برای ورزش کردن از خواب بیدار نشوید. اول صبح از خواب ناز بیدار شدن و با خواب آلودگی جست و خیز کردن و بالا و پایین پریدن، انگیزه قوی می‌خواهد که خیلی‌ها آن را ندارند، به همین دلیل بسیاری از افراد ورزش کردن را به زمانی که از سر کار به منزل باز می‌گردند موکول می‌کنند، زمانی هنگام غروب خورشید که دیگر از خواب آلودگی صبحگاهان خبری نیست. ولی اگر واقعا به دنبال رسیدن به تناسب اندام نباشند خستگی کار روزانه بهانه خوبی برای شانه خالی کردن از نرمش‌های روزانه است. محققان به دنبال راه‌هایی هستند که به هر بهانه‌ای هم که شده، مردم را به ورزش کردن و رسیدن به تناسب اندام تشویق کنند.
نتایج یک مطالعه جدید نشان می‌دهد، ورزش کردن در ساعات پایانی روز هنگام غروب خورشید بهتر از ورزش کردن در اول صبح است. محققان تأکید می‌کنند که ورزش کردن در این ساعات روز می‌تواند بهترین اثر را بر تولید هورمون‌ها در بدن گذاشته و به فعالیت بهتر مغز کمک کند. از سوی دیگر، ورزش هنگام غروب آفتاب به کنترل مناسب دمای بدن کمک خواهد کرد.
* رکورد زدن
این مطالعه تأمل برانگیز در دانشگاه کارولینای جنوبی انجام شده است. سرپرستی این گروه تحقیقاتی را دکتر کریستوفرکلین که دارای مدرک دکترا در علوم ورزشی است بر عهده داشته است.
این مطالعه روی ۲۵ شناگر حرفه‌ای انجام شده است. ۱۳ نفر از این شناگران خانم و ۱۲ نفر بقیه مرد بودند و در محدوده سنی ۱۶ تا ۲۵ سال قرار داشتند.
از این افراد درخواست شد که چهار روز آخر هفته را در یک آزمایشگاه بمانند و در طول این زمان، مطالعات دانشمندان روی این افراد انجام شد. در این مدت این ورزشکاران دو ساعت بیدار بوده و به دنبال آن یک ساعت استراحت می‌کردند، غذا‌هایی که در طول روز به آن‌ها داده می‌شد، مشابه یکدیگر بود و در طول روز، نور‌هایی که شبیه سازی نور خورشید در ساعات متفاوت روز بود، در این فضای آزمایشگاهی تابیده می‌شد. دانشمندان تلاش کردند که ساعت زیستی بدن این افراد را فعال نگه داشته تا بتوانند به صورت خود کار فعالیت‌های بدن آن‌ها را کنترل کنند. این شناگران هر ۹ ساعت یک بار به استخر می‌رفتند و ۲۰۰ متر را در استخر شنا می‌کردند.
در این ۲۰۰ متر از هر یک از این شناگران خواسته شد با حداکثر سرعت خود شنا کنند و دانشمندان رکورد‌های این شناگران را در ساعات مختلف روز ثبت کردند، جالب اینجا بود که این شناگران در حوالی ساعت ۱۱ شب بیشترین رکورد‌ها را به دست آوردند و برخلاف انتظار، در ساعت ۵ صبح کمترین سرعت را در هنگام شنا کردن داشتند.
*اهمیت ساعت بدن
محققان هنوز به درستی نمی‌دانند که چرا بهترین نتایج در هنگام ورزش کردن بعد از ظهر به دست می‌آید، ولی به نظر می‌رسد ساعت زیستی بدن در این میان نقش اصلی را بر عهده دارد. این تنظیم داخلی موجب می‌شود دمای بدن انسان در صبح کاهش و در ساعات بعدی روز و پس از غروب آفتاب، افزایش یابد. محققان می‌گویند افزایش دمای بدن به فرد کمک می‌کند بتواند ورزش‌های غیرهوازی و تمرینات کششی را بهتر انجام دهد.
به نظر می‌رسد افزایش دمای بدن در ساعات پایان شبانه روز که تحت کنترل ساعات زیستی بدن است، می‌تواند بر خلق و خوی ورزشکاران نیز اثر مثبت بگذارد. به این ترتیب، ورزشکاران می‌توانند با روحیه بهتر، نتایج چشمگیرتری را به دست آورند و موثرتر ورزش کنند.
به نظر می‌رسد نتایج این مطالعه می‌تواند برای ورزشکاران حرفه‌ای بسیار مفید باشد. هنگامی که این ورزشکاران برای مسابقات ورزشی به کشور دیگری می‌روند، مدتی طول خواهد کشید که به آب و هوای کشور جدید خو بگیرند و ساعت زیستی بدنشان با موقعیت جدید انطباق پیدا کند. بنا بر توصیه‌های جدید، بهتر است ورزشکاران دو هفته پیش از مسابقات در کشور موردنظر حاضر شوند تا در روز‌های مسابقه، ساعت زیستی بدنشان کاملا با فضای جدید منطبق شود.
ورزش کردن و تمرین در ساعت پایانی روز به همین ترتیب می‌تواند به ورزشکاران کمک کند در شرایطی که بدنشان بیشترین آمادگی جسمانی را دارد، فعالیت کنند و بهترین نتایج را به دست آورند. این محققان اعتقاد دارند حتی می‌توان ورزشکاران را در شرایطی نگه داشت که گرچه مسابقات در ساعات روز برگزار می‌شود، تصور کنند (که هنوز بعدازظهر است و این تصور که از توجه به ساعت زیستی بدنشان در شرایط شبیه سازی شده به دست می‌آید) به آن‌ها کمک کند که در رقابت‌ها موفق‌تر ظاهر شوند.
* صبح یا عصر خودتان انتخاب کنید
نتایج مطالعات دانشمندان مختلف نشان می‌دهد که هنوز اتفاق نظری میان آن‌ها درباره بهترین زمان ورزش کردن وجود ندارد، ولی به نظر می‌رسد با توجه به ساعت زیستی بدن و دما و ترشح هورمون‌ها در بدن بهترین زمان، بعداز ظهر‌ها و حدود ساعت ۶ بعد از ظهر است.
به هر حال ورزش کردن در صبح فواید و مضرات خاص خودش را دارد. بیایید با هم به نکات مثبت و منفی ورزش صبحگاهی نظری بیندازیم و قضاوت نهایی را بر عهده خود شما بگذاریم.
* نکات مثبت ورزش صبحگاهی
۱) آلودگی هوا در صبح کمتر است و می‌توانید در هوای پاک صبح ورزش کنید.
۲) اگر کمی زودتر از خواب بیدار شوید، زمان کافی برای ورزش کردن خواهید داشت.
۳) هنگامی که در ساعات اولیه روز ورزش می‌کنید، سرعت ضربان قلبتان را افزایش می‌دهید و در ساعات اولیه روز کالری‌های اضافی را می‌سوزانید.
۴) ورزش کردن در ساعات اولیه روز به شما کمک می‌کند که انرژی جسمی و روحی کافی برای فعالیت روزانه به دست آورید.
۵) ورزش صبحگاهی توانایی و قدرت فعالیت‌های ذهنی شما را افزایش می‌دهد.
۶) در تابستان، در ساعات صبح معمولا دمای هوا پایین‌تر است و شما می‌توانید بهتر ورزش کنید.
*نکات منفی ورزش صبحگاهی
۱) دمای بدن انسان، یک تا سه ساعت پیش از برخاستن از خواب در پایین‌ترین مقدار خود است؛ بنابراین ساعات اولیه روز شاید زمان مناسبی برای فعالیت عضلانی نباشد، چون جریان خون و انرژی کلی بدن در سطح پایین تری قرار دارد، برای فعالیت عضلانی باید خون با سرعت کافی به عضلات برسد و سلول‌های عضلانی، انرژی لازم را برای فعالیت داشته باشند.
۲) ماهیچه‌های گرم نشده و سفت در ساعات اولیه برخاستن از خواب می‌توانند زمینه آسیب‌های ورزشی را فراهم آورند.
۳) اگر شما ورزش کردن در صبح را دوست نداشته باشید و از آن لذت نبرید، بسیار دشوار است که به این برنامه ورزشی پای بند بمانید و به آن عادت کنید، در حالی که نام نویسی در یک باشگاه ورزشی در بعد از ظهر‌ها که سر حال‌تر هستید، می‌تواند مشوقی برای شما برای عادت کردن به ورزش روزانه باشد.
۴) به نظر می‌رسد ورزش کردن در بعد از ظهر و ساعات اولیه شب به شما کمک می‌کند که راحت‌تر به تناسب اندام مورد نظر خود دست یابید، چرا که دمای بدن و میزان ترشح هورمون‌ها در این ساعات بالاتر است؛ بنابراین با ورزش کردن در این زمان، کالری بیشتری می‌سوزانید و لاغرتر می‌شوید.
۵) هنگامی که پس از یک روز فعالیت روزانه به خانه بر می‌گردید عضلات شما ساعات طولانی تحت استرس و فشار بوده اند و خستگی را کاملا در اسکلت و عضلاتتان احساس می‌کنید، ورزش کردن در ساعات اولیه شب به شما کمک می‌کند تا به عضلاتتان استراحت دهید و به ویژه با انجام حرکات و نرمش‌های ریلکسیشن، بدنتان را آرامش بخشید، اگر شما شغلی دارید که مجبورید ساعات طولانی روی پا بایستید یاساعات طولانی بدنتان را در یک وضعیت قرار دهید، اسکلت، استخوان‌ها و مفاصلتان در پایان روز نیاز به حرکت و نرمش خواهند داشت تا دچار درد مفاصل و استخوان‌ها نشوید.
۶) اگر شما ساعات پایانی روز را برای ورزش انتخاب کنید، راحت‌تر می‌توانید یک همراه برای خودتان هنگام ورزش کردن بیابید، ورزش کردن همراه یک نفر دیگر، به شما انگیزه می‌دهد که به برنامه ورزشی خودتان پای بند باقی بمانید. شاید دشوار باشد که یک نفر دوست را پیدا کنید که حاضر باشد برای ورزش صبحگاهی همراه شما از خواب بیدار شود، ولی در بعد از ظهر می‌توانید به راحتی دوست ورزشکار خود را پیدا کنید و ساعاتی با هم ورزش کنید.
منبع: باشگاه خبرنگاران
1981
