شایع‌ترین عارضه این روزها را بشناسید
چند روزی بیشتر به آغاز فصل تابستان باقی نمانده است هرچند که گرما امسال زودتر آغاز شد و بسیاری از شهرها گرمای شدید را هم تجربه کردند. در این شرایط گرمازدگی شایع‌ترین مشکلی است که با آن مواجه می‌شویم.
در واقع گرمازدگی موقعیتی حاد و تهدید کننده زندگی است چون تنظیم کننده دمای بدن، به دلیل قرار گرفتن طولانی مدت در هوای گرم یا تولید بیش از حد گرما در بدن از کار می‌افتد. در حالت گرمازدگی بدن نمی‌تواند گرمای اضافی خود را دفع کند و به دنبال آن دمای بدن بسیار بالا می‌رود و این مساله می‌تواند اندام‌های اصلی را تخریب کند.
گرمازدگی پس از قرار گرفتن در معرض گرما به مدت طولانی رخ می‌دهد و به همین دلیل کسانی مانند کارگران ساختمانی، نانواها و کسانی که در مناطق و شهرهای گرم کار می‌کنند بیشتر در خطر گرمازدگی قرار دارند. هرچند که کودکان هم در صورت بازی در فضای آزاد و در ساعات گرم روز و سالمندان حتی در صورت کمی مواجهه با گرما ممکن است گرمازده شوند.
این را هم باید بدانید که ابتلا به بیماری‌هایی مانند دیابت، کلیوی، عفونی، چاقی، سوءتغذیه و خستگی زمینه را برای گرمازدگی فراهم می‌کند.
کمتر قرار گرفتن در معرض گرما، استفاده از کلاه‌های سبک و خنک برای اینکه نور آفتاب کمتر به صورت آسیب بزند، پوشیدن لباس‌های خنک و با رنگ‌های روشن و همراه داشتن آب خنک به میزان کافی می‌تواند از گرما زندگی پیشگیری کند.
این روزها همه در معرض گرما می‌توانیم قرار بگیریم و مشکلاتی برایمان به وجود بیاید اما همه آنها گرمازدگی نیست و بهتر است بدانیم گرمازدگی چه علایمی دارد.
پوست خشک و داغ، عدم تعریق، قرمزی و سپس رنگ پریدگی یا کبودی پوست، تنفس کوتاه و سریع، نبض سریع و ضعیف، افزایش دمای بدن به بیش از ۴۰ درجه، سردرد، گرفتگی عضلات و گشادی مردمک چشم از نشانه‌های اصلی گرمازدگی است هرچند که زدن سخنان بی‌ربط، گیجی، رفتار پرخاشگر، آشفتگی و هیجان، توهم- بی‌حالی، رخوت و بی‌حسی (واکنش‌های بدن بیش از حد آرام و آهسته می‌شود) و تشنج هم می‌تواند از علائم گرمازدگی باشد.
البته علائمی هم هستند که نشان می‌دهد در معرض گرمازدگی هستید؛ ضعف و خستگی، کشیدگی و درد عضلات، استفراغ و تهوع، پوست چسبناک، گرفتگی عضلات، سرگیجه، ضعف، ادرار زرد تیره یا نارنجی، سردرد و اسهال.
درمانی که از مرگ جلوگیری می‌کند
درمان عوارض مرتبط با گرمازدگی بستگی به شدت آن دارد. ابتدا بهتر است لباس‌های فرد گرمازده را درآورده و بدن او را در آب سرد فرو برید. اگر چنین امکانی وجود نداشت، با استفاده از یک پارچه یا حوله یا اسفنج، بدن فرد را با آب سرد خیس کنید یا اینکه قطعات یخ را به آرامی به بدن فرد بمالید. اگر مقدار آبی که در اختیار دارید کم است، ابتدا سر و گردن او را خنک کنید و تکه‌های یخ را روی گردن، زیر بغل و کشاله ران او قرار دهید و بعد توسط یک تکه کاغذ یا حوله یا پنکه، او را باد بزنید.
پس از آن فرد را در مکان خنکی قرار دهید. پاهای او را در محل بالاتری نسبت به بدن او قرار دهید تا جریان خون بیشتر به طرف سر او برود. دست‌ها و پاهای فرد را ماساژ دهید تا خونی که خنک شده، به سمت مغز و مرکز بدن او برود.
اگر شخص به هوش است، او را تشویق کنید تا کم کم آب یا یک نوشیدنی خنک حاوی نمک بنوشد. ولی اگر شخص بی‌هوش باشد، نمی‌توانید این کار را انجام دهید و البته در این شرایط باید حتما او را به مرکز درمانی برسانید.
وقتی بدن فرد خنک شد، هر ۱۰ دقیقه یک بار دمای بدن او را از طریق مقعد اندازه گیری کنید. دمای فرد گرمازده باید در حد ۵ر۳۸ درجه سانتیگراد باقی بماند و زمانی هم که بدن فرد را در آب سرد فرو می‌کنید، باید مراقب باشید تا دمای بدنش کمتر از ۵ر۳۹ درجه نشود چون به او شوک وارد می‌شود.
اگر هم دماسنج در اختیار نداشتید، تا وقتی که با لمس کردن بدن فرد احساس می‌کنید خنک نشده، عمل خنک کردن را ادامه دهید. ولی به محض خنک شدن بدن، عمل خنک کردن (در آب سرد یا به شکل دیگر) را متوقف کنید و اگر دمای بدن او دوباره بالا رفت، عمل خنک کردن را از نو شروع کنید و بعد اجازه دهید فرد ۲۴ ساعت استراحت کند.
علاوه بر آب خنک یا مایعات حاوی نمک، شربت‌هایی هم هستند که بر اساس اطلاعیه دفتر طب ایرانی وزارت بهداشت، می‌تواند به بهبود گرمازدگی کمک یا از بروز گرمازدگی پیشگیری کند. شربت‌هایی مانند شربت زرشک، شربت عناب، شربت تمرهندی، ماءالشعیر طبی و شربت به‌لیمو، شربت خاکشیر، شربت تخم شربتی.
اگر دیدید دمای بدن فرد گرمازده پایین نمی‌آید و بیهوشی ادامه پیدا کرده یا از حالت هوشیاری وارد حالت غیرهوشیار شده است حتما با اورژانس تماس بگیرید تا اقدامات درمانی لازم برای او انجام شود چون ممکن است جان فرد در خطر باشد.
در واقع اگر حتی در حالت‌های خفیف گرمازدگی به بیمار رسیدگی نشود وارد مرحله حاد گرمازدگی می‌شویم. در این مرحله آب به اعضای حیاتی بدن نمی‌رسد و مرحله شدید یا خطرناک گرمازدگی رخ می‌دهد که بسیار خطرناک است. به‌طوری که حتی با حضور تیم پزشکی و رساندن فرد به مراکز درمانی، در افراد جوان تا ۲۰درصد و در افراد مسن تا ۷۰درصد احتمال مرگ‌ومیر وجود دارد.
در مرحله حاد علایمی مثل اختلال هوشیاری دیده شده و معمولا مصدوم خواب‌آلوده و بی‌قرار می‌شود. در حالی‌که دمای بدن به بالای ۴۰ درجه سانتیگراد رسیده است، خون‌رسانی به دستگاه‌های حیاتی بدن مختل می‌شود و اگر کنترل نشود می‌تواند به مرگ شخص منجر شود.
منبع: روزنامه اطلاعات
70
