راهنمای خرید ژل سونوگرافی

 در این مقاله می‌خواهیم ببینیم ژل سونوگرافی چیست، چه ویژگی‌ها و کاربردهایی دارد، نحوه استفاده از آن چگونه است، موارد مصرف و انواع آن کدام است، ساختار آن چیست و چه نکاتی را باید در مورد ژل سونوگرافی در نظر داشته باشیم. پس با ما تا انتها همراه باشید.

سونوگرافی چیست

به زبان ساده سونوگرافی نوعی دستگاه برای تصویربرداری حرفه‌ای با کمک امواج صوتی با فرکانس بالا (فراصوت) از اندام‌ها، بافت‌ها و سایر ساختارهای بدن است.

همچنین، سونوگرافی امکان ثبت قسمت‌هایی از بدن را که حرکت می‌کند نیز دارد مانند حرکات جنین در رحم مادر و یا حرکت خون در رگ‌های خونی.

سونوگرافی از بی‌خطرترین روش‌ها برای تشخیص و درمان بیماری است و ضرری برای بدن ندارد. از آنجاییکه امواج فراصوت در محدوده شنوایی ما نیستند، در هنگام سونوگرافی هیچ صدایی قابل شنیده شدن نیست.

ژل سونوگرافی چیست

همانطور که می‌دانید رادیولوژیست قبل از شروع کار و تماس پروب با بدن، لایه‌ای ژل مانند را روی اندام می‌ریزد که معمولا حس سرما به بیمار می‌دهد. این ژل همان ژل سونوگرافی یا اولتراسونیک یا اولتراسوند است.

ژل سونوگرافی نوعی ماده رسانا، شفاف، نیمه جامد و چسبنده جهت برقراری تماس بین پوست بدن و پروب است. پروب قسمتی از دستگاه سونوگرافی است که در دست گرفته می‌شود و وظیفه ارسال و دریافت امواج صوتی را برعهده دارد. همچنین به واسطه ژل روی بدن بیمار قرار می‌گیرد. پروب به مبدل سونوگرافی نیز شناخته می‌شود. در حقیقت وظیفه اصلی ژل سونوگرافی، منتقل کردن امواج سونوگرافی از دستگاه به بدن بدون ایجاد حساسیت و عوارض است.

ژل‌های سونوگرافی یا اولتراسونیک دارای انواع مختلفی هستند که می‌تواند در کیفیت نتیجه سونوگرافی موثر باشد. بیشترین تفاوت این ژل‌ها در فرمولاسیون و میزان ترکیبات بکار رفته در آن‌ها است. همه‌ی انواع این ژل‌ها دارای کاربری مشترک هستند و یک هدف را دنبال می‌کنند.

ویژگی ژل‌های سونوگرافی:

• رسانا؛
• شفاف؛
• بدون بو؛
• فاقد رنگ؛
• حلال در آب؛
• ضدحساسیت؛
• دارای ویسکوزیته؛
• دارای خاصیت چسبندگی؛
• پاک شونده‌گی آسان و راحت؛
• مرطوب کننده‌گی مناسب؛
• مناسب برای انتقال امواج فراصوت.

روش کار با ژل سونوگرافی

• برای انجام سونوگرافی، رادیولوژیست ابتدا یک لایه ضخیم از ژل سونوگرافی را روی پوست میمالد (در حدی که پوست مرطوب و چرب شود).
• پروب را بر روی ژل قرار می‌دهد و فرایند سونوگرافی را آغاز می‌کند.

کاربرد ژل سونوگرافی:

ژل سونوگرافی کاربردهای متنوعی در حوزه پزشکی دارد که در ادامه به بیان برخی از آن‌ها پرداخته‌ایم.

• بررسی اندام‌های داخلی؛

• بیماری‌های کلیه و دستگاه ادراری؛
• بیماری‌های پوستی؛
• سونوگرافی بارداری؛
• بیماری‌های زنان؛
• بیماری‌های قلبی عروقی؛
• تشخیص سلول‌های سرطانی؛
• تشخیص تومور و توده‌های های بدخیم و خوش‌خیم؛
• لیزر درمانی؛
• فیزیوتراپی؛
• دامپزشکی.

علت استفاده از ژل سونوگرافی در حین سونوگرافی چیست؟

امواج سونوگرافی نوعی از امواج صوتی با مقاومت الکتریکی بالا در برابر هوا هستند که به سختی از میان هوا عبور می‌کنند. از این رو برای عبور از هوا نیاز به ماده‌ای دارند که این مقاومت الکتریکی را کاهش دهد. به همین دلیل از ژل سونوگرافی یا اولتراسونیک استفاده می‌شود.

حال باتوجه به اینکه در بین لایه‌های پوست انسان، مقداری هوا وجود دارد که مانع از انتقال این امواج صوتی بین بدن و دستگاه می‌شود، از این ژل استفاده می‌شود تا با کاهش انعکاس صوتی و مقاومت الکتریکی (امپدانس)، تصویر شفاف،‌ واضح‌ و روشنی ایجاد شود. وجود این ژل در پروسه سونوگرافی به‌اندازه‌ای مهم است که اگر نباشد عملا سونوگرافی امکانپذیر نیست.

ترکیبات ژل سونوگرافی چیست

ترکیبات ژل سونوگرافی بگونه‌ای است که معمولا با حساس‌ترین نوع پوست نیز سازگاری دارد و محدودیتی برای استفاده از آن وجود ندارد.

آب اصلی‌ترین، بیش‌ترین و پایه‌ای‌ترین درصد را در بین موارد سازنده ژل سونوگرافی دارد که حدود 80 درصد است. سایر مواد شیمیایی به مقدار کمتری در ساختار این ماده بکار رفته‌اند.

مواد شیمیایی موجود در ژل در ایمن‌ترین دوز بکار رفته و آسیبی برای بدن انسان و حتی جنین ندارد. از این رو یکی از دلایل اصلی محبوبیت سونوگرافی نیز همین است.

• فنوکسی اتانول

فنوکسی اتانول در واقع نوعی الکل شیمیایی است که حلال در آب بوده و در ساخت مواد آرایشی بهداشتی نیز بکار می‌رود. استفاده بیش از حد مجاز این ماده، باعث اختلال در سیستم عصبی مرکزی انسان می‌شود.

• پروپیلن گلیکول

یکی از اصلی‌ترین ترکیبات تشکیل دهنده این ژل، پروپیلن گلیکول است که در ترکیبات مواد آرایشی و بهداشتی نیز وجود دارد. همچنین پروپیلن گلیکول از نظر شیمیایی مولکولی خنثی است و در صورت ترکیب شدن با سایر مواد هیچگونه واکنش و عارضه‌ای ایجاد نمی‌کند.

• گلیسیرین

گلیسیرین ماده‌ای شیرین و بی‌رنگ است که در ساخت برخی مواد شوینده نظیر صابون استفاده می‌شود.

علت حس سرما در زمان استفاده از ژل سونوگرافی چیست؟

همانطور که در بالا اشاره شد، حدود 80 درصد ژل سونوگرافی از آب تشکیل شده است و همین امر سبب می‌شود در هنگام برخورد این ژل با بدن، گرمای پوست گرفته شود (کاهش دما) و حس سردی و خنکی ایجاد شود.

نکات مهم درمورد ژل سونوگرافی

• لطفا قبل از استفاده تاریخ تولید و انقضای آن چک شود.
• در محیط خشک نگهداری شود و از قرار دادن آن در مقابل تابش مستقیم خورشید خودداری شود.
• ژل‌های سونوگرافی بهتر است در دمای زیر 35 درجه نگهداری شوند.
• فرمولاسیون ژل اولتراسونیک بنحوی است که سازگار برای استفاده در نواحی مختلف بدن است.
• ژل‎های اولتراسونیک به علت داشتن آب و پروپیلن گلیکول در ترکیبات خود، باعث کاهش اصطکاک در فرایند سونوگرافی می‌شوند.
• استفاده از ژل سونوگرافی موجب انتقال مستقیم امواج صوتی به بافت و ایجاد تصویر شفاف و روشن روی مانیتور می‌شود.
• استفاده از ژل سونوگرافی مختص به بارداری و بررسی‌های آن نبوده و برای تشخیص انواع توده‌ها، تومورها، تشخیص سلول‌های سرطانی، بیماری‌های پوستی، بیماری‌های قلبی و عروقی، معاینات واژینال، بیماری‌های کلیه و دستگاه ادراری، معاینات پستان و .... بکار می‌رود.
• چسبناک بودن این ژل باعث می‌شود هنگامی که روی پوست مالیده می‌شود سر نخورد و روی سطح پوست ثابت باقی بماند و در نهایت هم به راحتی پاک شود.
• ژل‌های اولتراسوند یا سونوگرافی جنبه درمانی ندارند و فقط برای انتقال جریان از دستگاه به بدن مورد استفاده قرار می‌گیرند.
• میزان مالیدن ژل اولتراسونیک روی پوست باید به اندازه‌ای باشد که سطح بدن مرطوب شود. اگر زیاد مالیده شود، الکترودها از روی ژل، لیز خورده و ثابت نمی‌شود و اگر کم مالیده شود، دستگاه قادر به ثبت سیگنال نخواهد بود.
• درصورت عدم استفاده از ژل سونوگرافی، سیگنال‌ها به درستی ثبت نشده و باعث خطا در نتایج می‌شود.
• ژل سونوگرافی باید دارای غلظت خوبی باشد تا بتواند در عین داشتن کارایی لازم، به سلامت دستگاه نیز آسیب نزند.

عوارض ژل سونوگرافی

طبق تحقیقات صورت گرفته تا به امروز، اثرات جانبی از ژل‌های سونوگرافی ثبت نشده است. ژل اولتراسونیک کاملا بی­خطر است و استفاده از این ژل هیچ‌گونه آسیبی به بافت بدن و جنین نمی‌رساند.

علاوه بر بی­خطر بودن آن برای سلامت انسان، آسیبی به وسایل فلزی و پلاستیکی هم نمی‌­زند. این ژل پرکاربرد، به آسانی با حوله و دستمال مرطوب پاک می‌­شود و هیچ اثری از آن بر روی پوست باقی نمی‌ماند.

تفاوت‌ و شباهت ژل لوبریکانت با ژل سونوگرافی واژینال

متاسفانه عده‌ای ژل سونوگرافی واژینال را همان ژل لوبریکانت می‌دانند و تفاوتی بین آن‌ها قائل نیستند؛ درحالیکه این دو محصول کاملا باهم متفاوت هستند و هریک خصوصیات خاص خود را دارد. از این رو تصمیم گرفتیم به تفاوت‌ها و شباهت‌های بین دو این محصول بپردازیم.

مهم‌ترین و بارز‌ترین تفاوت این دو محصول، نوع کارایی آن‌ها است. ژل‌های لوبریکانت علاوه بر کاربردهای پزشکی می‌توانند برای رابطه جنسی نیز بکار روند. لوبریکانت‌های زناشویی از دردناک بودن رابطه تا حدی جلوگیری می‌کنند. علاوه‌براین برای خانم‌هایی که مشکل خشکی واژن دارند به جهت مرطوب نگه‌داشتن واژن انتخاب خوبی هستند. لوبریکانت‌های پزشکی جهت انجام معاینات واژینال، مقعدی، اورولوژی، سوندگذاری و ... بکار می‌روند.

معمولا لوبریکانت‌های زناشویی دارای طعم، بو و اسانس هستند ولی لوبریکانت‌های پزشکی شفاف، بی‌رنگ و بی‌بو می‌باشند.

ژل‌ سونوگرافی واژینال به منظور انتقال دادن امواج از دستگاه به بدن در زمان سونوگرافی واژینال بکار می‌رود و قابل استفاده در روابط جنسی نمی‌باشد.

ژل‌های سونوگرافی و ژل‌های لوبریکانت از نظر ترکیبات مواد سازنده تا حدودی بهم شبیه هستند و در موارد جزئی با یکدیگر تفاوت دارند. لازم به ذکر است که متفاوت بودن پایه مواد به کار رفته در هرکدام از انواع لوبریکانت‌های زناشویی موجب شده است که هر کدام ویژگی‌های خاصی داشته باشند که افراد می‌توانند با توجه به نیاز خود آن را خریداری و استفاده کنند.

تفاوت ژل سونوگرافی با ژل الکترود

ژل الکترود نوعی ژل پزشکی است که برای ثبت نوار قلبی (الکتروکاردیوگرام یا ECG)، نوار مغزی (الکتروانسفالوگرافی یا EEG) و نوار عضلانی (الکترومایوگرام یا EMG) بکار می‌رود. این ژل از نظر ساختار و ترکیبات شباهت زیادی به ژل‌های سونوگرافی دارد.

علاوه‌براین، میزان مالیدن ژل الکترود روی سطح پوست باید به اندازه‌ای باشد که سطح بدن مرطوب شود. اگر زیاد مالیده شود، الکترودها از روی ژل، لیز خورده و ثابت نمی‌شوند و اگر کم مالیده شود، دستگاه قادر به ثبت سیگنال نخواهد بود (دقیقا همانند ژل سونوگرافی).

جمع بندی و کلام پایانی

ژل‌های سونوگرافی از مهم‌ترین و پرمصرف‌ترین ژل‌‌ها در حوزه پزشکی تلقی می‌شوند که با نام‌های اولتراسونیک و اولتراسوند نیز شناخته می‌شوند. نقطه عطف این محصول رسانایی بالای آن است که نقش مهمی در هدایت جریان و انجام سونوگرافی دارد.

ژل سونوگرافی بین پوست بدن و دستگاه سونوگرافی پیوند مستحکمی ایجاد می‌کند. از این رو این امواج قدرت لازم جهت نفوذ به بافت زیرین ناحیه مورد نظر را دارند و تصویر واضح و شفاف از آن ناحیه را در اختیار ما قرار می‌دهند.

شما می‌توانید در فروشگاه اینترنتی هلثیوم، انواع ژل‌های پزشکی را با بهترین کیفیت تهیه نمایید و همچنین می‌توانید از سایر محصولات نیز دیدن نمایید.