از بازرسی های آژانس انرژی اتمی چه می دانید؟

ایران پس از برجام، علاوه بر اینکه محدودیت هایی را در فعالیت های هسته ای خود اعمال کرده، بازرسی های بیشتری را نیز از سوی آژانس بین المللی انرژی اتمی پذیرفته است.

در حال حاضر بازرسی ها از فعالیت های هسته ای کشورمان در دو چارچوب پادمان و پروتکل الحاقی انجام می شود و این در حالی است که پیش از برجام، این بازرسی ها تنها به چارچوب پادمان محدود بود. آژانس بین المللی انرژی اتمی در چارچوب پادمان تنها به بررسی مواد هسته ای موجود در کشور می پردازد اما در چارچوب پروتکل الحاقی که در حال حاضر به صورت داوطلبانه از سوی کشورمان اجرا می شود، بازرسی از تاسیسات هسته ای نیز در دستور کار بازرسان آژانس قرار گرفته است.

به گزارش خبر فوری ، در تاسیسات هسته ای نطنز که در حال حاضر تنها مرکز غنی سازی در کشور است و با 5060 سانتریفیوژ فعال، اورانیوم را تا سطح 3/67 درصد غنی می کند، بخشی از این بازرسی ها بوسیله دوربین های آبی رنگ بزرگی اعمال می شود که از سوی آژانس در این مرکز نصب شده است. این دوربین ها در فواصل مشخص، اقدام به عکس برداری کرده و تصاویر را در حافظه جانبی خود ثبت می کنند. بازرسان آژانس در موعد بازرسی از تاسیسات، این عکس ها را بررسی می کنند تا به صورت کلی از فعالیت ها و رفت و آمدهایی که در فاصله بین دو بازرسی در تاسیسات انجام شده مطلع شوند. اما با توجه به تجربه تلخ ترور چند نفر از دانشمندان هسته ای کشورمان که اطلاعات برخی از آنها از سوی آژانس درز پیدا کرده بود، بازرسان آژانس حق خارج کردن این عکس ها و اطلاعات موجود در حافظه دوربین ها از محل را ندارند و صرفا می توانند در همانجا به بررسی آنها بپردازند.

علاوه بر این دوربین ها، دستگاه هایی هم از سوی آژانس برای بررسی درصد اورانیوم غنی شده در نطنز نصب کرده است. این دستگاه که به شکل جعبه ای آبی رنگ است بر سر لوله ای قرار گرفته که محصول نهایی سانتریفیوژها را به سیلندر ذخیره سازی منتقل می کند. درصد غنای محصول به صورت مداوم در حافظه این دستگاه ثبت می شود و بازرسان آژانس در مقاطع بازرسی، حافظه این دستگاه ها را بررسی می کنند. منظور از بازرسی آنلاین (برخط) هم که گاهی در برخی گزارش ها از آن یاد می شود مربوط به همین دستگاه هاست اما معنایش این نیست که آژانس از طریق اینترنت و به صورت لحظه ای می تواند شرایط را کنترل کند. بلکه همانطور که گفته شد منظور از آنلاین در اینجا به این معنی است که وضعیت محصول غنی شده به صورت مداوم در دستگاه ذخیره می شود و ماموران آژانس در زمان بازرسی خود می توانند تمام وضعیت در فاصله بین دو بازرسی را چک کنند.

سیلندرهای ذخیره اورانیوم غنی شده نیز پلمب است و نقل و انتقال آنها زیر نظر بازرسان آژانس انجام می گیرد. برخی دیگر از دستگاه ها نیز پلمب هستند و تابلویی روی آنها نصب شده که هشدار می دهد این دستگاه ها توسط آژانس پلمب شده و از پرسنل می خواهد که هنگام فعالیت مراقب این پلمب ها باشند. ماموران آژانس همچنین در زمان بازرسی های دوره ای خود سوالاتی را نیز از مسئولان تاسیسات هسته ای می پرسند که بر اساس گفته های مدیرعامل شرکت کالای الکتریک ( مسئول اصلی فعالیت های موجود در نطنز) پاسخگویی به این سوالات در حضور چند مشاور صورت می گیرد تا ضمن اینکه همکاری با آژانس، مخدوش نشود از ارائه اطلاعات محرمانه فعالیت های هسته ای کشورمان نیز جلوگیری شود.

30