تحلیلگر مسائل سیاست خارجی:
پیشنهاد «توافق موقت» در مذاکرات وین در چه شرایطی مورد قبول دو طرف قرار خواهد گرفت؟ / شروط پنجگانه منتسب به ایران قابل تحقق است؟
پژوهشگر ارشد مسائل استراتژیک گفت: در مذاکرات هیچوقت مطالبات حداکثری محقق نمیشود چرا که اگر قرار بر محقق شدن مطالبات حداکثری بود، اساسا مذاکره شکل نمیگرفت.
دیاکو حسینی درباره طرح مشاور امنیت ملی بایدن برای توافق موقت با ایران، عنوان کرد: «این پیشنهاد قبلا هم مطرح بوده و از جهاتی تازه نیست. به نظر میرسد از زمانی که دولت ترامپ مشغول فشار حداکثری بر ایران بود، تیمی که بایدن در وزارت خارجه خود قرار داده به این موضوع فکر کرده بود. از آنجایی که احیای برجام میتواند بسیار سخت باشد و مواضع طرفین در رابطه با مسائل و مطالباتی که دارند بسیار سخت است و این امکان وجود دارد که امکان احیای توافق برجام وجود نداشته باشد، این ایده در آن زمان هم پیشنهاد شد که یک توافق موقتی شکل گیرد که بتواند دستکم برای طرفین زمان بخرد و مقداری از فشار زمانی را کم کند، چه درباره برنامههای هستهای ایران که این موضوع مطرح شده و چه از نظر طرف مقابل که هر چه زمان بگذرد برنامه هستهای ایران به مرحله غیرقابل بازگشتتری میرسد.»
وی افزود: «با این حال این مهم از طرف ایران ممکن است با سوالاتی مواجه شود از جمله اینکه این ایده بیش از اینکه کمک کند به ایران برای رفع تحریمها، به طرف امریکایی کمک میکند برای فریز شدن برنامه هستهای ایران و ممکن است این خرید زمان از نگاه ایران بیشتر به نفع امریکایی باشد. بنابراین من فکر نمیکنم این ایده بتواند راه حل موثری داشته باشد مگر اینکه این توافق موقت عمر تعریف شده و از پیش تعیین شده محدودی داشته باشد که صرفا بتواند زمان را به شکل منصفانهای برای طرفین خریداری کند که امکان رایزنیهای بیشتری را به دست بیاورند؛ در غیر اینصورت با اصول مطرح شده از سمت ایران مبنی بر لغو یکجانبه کلیه تحریمها به هیچ وجه سازگار نیست و به راحتی میتواند یک فضای تازهای را ایجاد کند که رسیدن به آن نقطه برای ایران دور شود. این را هم باید اضافه کرد که هر چند این ایده مطرح شده ولی در حد گمانه زنیهای رسانهایست. ما باید صبر کنیم ببینیم مذاکرات چگونه شروع میشود و ادامه پیدا میکند و بعد درباره چنین پیشنهادی در صورتی که مطرح شد، در آن پروسه زمانی فکر کرد.»
حسینی همچنین درباره اینکه در حال حاضر امکان صدور قطعنامه علیه ایران در شورای حکام وجود دارد یا خیر، خاطر نشان کرد: «فکر نمیکنم چنین بحثی الان مطرح باشد. همکاری ایران با آژانس بین الملل ایدهآل نیست ولی کاملا از طرف آژانس به واسطه اعلامهایی که پیش از این ایران در پی عدم همکاری اروپا و امریکا انجام داده، قابل انتظار بود. ضمن اینکه به رغم همه این خوانش همکاریها، در سفرهایی که اقای گروسی به ایران داشتند و دو سفر آتی که خواهند داشت، شیوهای از همکاری میان ایران و آژانس دنبال شده که هرچند هنوز با ایدهآلهای اژانس فاصله دارد ولی نگرانیهای اصلی آژانس نسبت به نظارت بر فعالیتهای اتمی ایران پاسخ داده شده است.»
وی با تاکید بر اینکه در حال حاضر در وضعیتی نیستیم که امکان قطعنامه علیه ایران وجود داشته باشد، گفت: «هنوز تمام طرفهای مذاکره نسبت به اینکه مذاکرات بتواند از موضع امیدوارانه برای همه طرفها شروع شود، امیدوار هستند. بنابراین گمان نمیکنم که دست به چنین اقداماتی بزنند که بدون تردید راه دیپلماسی را مختل میکند.»
این پژوهشگر مسائل استراتژیک درباره شروطی که تیم ایران دارد و چندی پیش این شروط پنجگانه در روزنامه دولت روایت شد، مطرح کرد: «اینها مطالبات حداکثری هستند که تا امروز از آنها صحبت شده است اما در مذاکرات هیچوقت مطالبات حداکثری محقق نمیشود چرا که اگر قرار بر محقق شدن مطالبات حداکثری بود، اساسا مذاکره شکل نمیگرفت. بنابراین من فکر نمیکنم که این موارد به معنای شروط باشد. صرفا طرف ایرانی تلاش دارد قبل از شروع مذاکرات، مقداری مواضع فخر خود را اعلام کند و اینها را به عنوان اقلام چانهزنی در آینده به کار گیرد و گرنه همه طرفها احتمالا متوجه هستند که رسیدن به این مطالبات در عمل امکان پذیر نیست با این استدلال که طرف امریکایی هم مطالبات حداکثری دارد از جمله درباره موشکها و برنامههای منطقهای ایران درباره تمدید بخشی از محدودیتهای هستهای در برجام و مسائلی از این دست که طبیعتا به راحتی تحقق پذیر نیست. بنابراین بعید میدانم که اینها به معنای شروط باشد بلکه صرفا به دو موضعگیری اعلامی به منظور سر سخت نشان دادن است و فکر نمیکنم که این خطوط اعلام شده در جایی که معامله منصفانهای قرار است شکل گیرد، گذشت ناپذیر باشد.»