خیلی نمی‌توان به دوستی روس‌ها اعتماد کرد/ باید با آمریکا مذاکره مستقیم کنیم تا هزینه کمتری بپردازیم

قاسم محبعلی، دیپلمات سابق ایران با اشاره به اینکه روسیه می خواهد از مسأله برجام به عنوان یک ابزار استفاده کند، گفت: همان طور که آقای لاوروف می گوید باید منافع ما در نظر گرفته شود؛ ما هم باید توجه کنیم که دنبال منافع خودمان باشیم. منافع ما در این است که برجام احیاء و ایران از تحریم ها خارج شود.

مشروح گفت و گو با قاسم محبعلی را در ادامه می خوانید:

تحلیل شما از موضع اخیر روسیه در خصوص احیای برجام و شرطی که گذاشته مبنی بر اینکه مبادلاتش با ایران از تحریم های علیه روسیه استثناء شود، چیست؟ این شرطی که روسیه گذاشته چه قدر نشان می دهد که روسیه در مذاکرات برجام هم منافع خودش را دنبال می کند؟

همه طرف ها منافع خودشان را دنبال می کنند و الآن هم روسیه می خواهد از این فرصت استفاده کند. چون می بیند که هم آمریکا و هم ایران به قضیه نیاز دارد و بنابر این، می خواهد از مسأله برجام به عنوان یک ابزار استفاده کند و تحریم هایی که آمریکایی ها و اروپایی ها علیه روسیه وضع کرده اند را خدشه دار کند.

 در واقع این فرصت طلبی است که روس ها از قدیم به فرصت طلبی مشهود بوده اند. یعنی طبیعی است که فقط منافع خودش را دنبال می کند و علی رغم اینکه با ایران اعلام دوستی می کند، اینجا نشان می دهد که خیلی نمی توان به دوستی روس ها اعتماد کرد.

این شرط روسیه در وضعیتی که اخبار مثبتی از نزدیک بودن مذاکرات احیای برجام به نتیجه، نمی تواند به این مذاکرات آسیب بزند؟

اگر ایران و آمریکا توافق کنند، چون مسأله بین ایران و آمریکا است، روس ها اگر هم نپذیرند و از برجام خارج شوند تأثیر چندانی بر قضیه ندارد. اگر به سمت رفع تحریم های آمریکا علیه ایران حرکت کنند، طبیعی است که روس ها در این قضیه کار خاصی نمی توانند انجام بدهند و حتی اگر اعتراض و شکایت هم کنند حرف آنها به جایی نمی رسد.

اما به دو منظور می خواهند از این ابزار استفاده کنند؛ یکی اینکه همان طور که اشاره کردم تحریم های علیه روسیه را خدشه دار کنند و دوم اینکه ایران وارد بازار انرژی نشود. چرا که آنها نگران هستند اگر ایران وارد بازار انرژی شود، نفت ایران آزاد شود و روی گاز ایران سرمایه گذاری صورت گیرد، در یکی دو سال ایران می تواند یک رقیب جدی برای صادرات گاز روسیه به اروپا باشد و این کشور دچار مشکل شود. بنابر این آنها هم از اینکه تحریم ها علیه ایران ادامه پیدا کند سود می برند و هم اینکه بتوانند با استفاده از این ابزار تحریم های علیه خودشان را دچار خدشه کنند.

همان طور که آقای لاوروف می گوید باید منافع ما در نظر گرفته شود، ما هم باید توجه کنیم که دنبال منافع خودمان باشیم. منافع ما در این است که برجام احیاء و ایران از تحریم ها خارج شود.

روسیه بالأخره در اجرای بندهای برجام و خروج اورانیوم غنی شده از ایران نقش داشته است. اگر فرض را بر خروج روسیه از برجام بگیریم، آن بخش از برجام چه می شود؟

شاید به نفع ایران باشد که توافق کنند تا در داخل خود ایران و تحت نظر آژانس مهر و موم شود و یا به کشور دیگری که ایران به آن اطمینان دارد، مثل عمان، منتقل شود. به دلیل قدرتی که روسیه دارد هیچ تضمینی هم وجود نداشت که در صورت خروج آمریکا، آن اوانیوم غنی شده که جزو اموال ایران محسوب می شود، مجددا به ایران برگردد. ولی اگر کشور دیگری مثل عمان و یا عراق مطرح شود، شاید به نفع ایران هم باشد.

ایران همیشه تأکید داشته که هیچ کشور دیگری به برجام اضافه نشود.

به برجام اضافه نمی شوند و آنجا تحت نظر بین المللی باقی می ماند. قبلا هم این اتفاق افتاده و ربطی به برجام ندارد. می تواند یک مکان بی طرف مثل وین باشد که مکان بی طرفی برای مذاکرات است؛ تحت نظر آژانس یا شورای امنیت آنجا حفظ شود و هر مشکلی پیش آمد دوباره ایران حق داشته باشد آنها را داخل کشور برگرداند. اما بهترین حالت این است که داخل ایران تحت نظر آژانس مهر و موم شود و تحت مالکیت خودمان هم باشد.

آیابنا به دیدگاه برخی کارشناسان و صاجبنظران، این قضیه(موضوع روسیه) نمی تواند به ما توجه دهد که وارد مذاکره مستقیم با آمریکا شویم؟

این توصیه ای بوده که ما از ابتدا کرده ایم که اروپا، روسیه و چین طرف های مناسبی برای انتقال نظرات ما به آمریکا نیستند؛ آنها دنبال منافع خودشان  هستند و بهتر این است که ما مستقیم مذاکره کنیم تا ما هزینه کمتری بپردازیم.