وزارت خارجه بی اختیار است، مسئولیت مذاکرات به شورای عالی امنیت ملی برگردد

از روزی که مذاکرات وین به طور موقت متوقف شد تا به امروز امیرعبداللهیان وزیر خارجه دولت سیدابراهیم رئیسی تقریبا هر روز یک جمله را بیان می کند و آن اینکه «در آستانه توافق هستیم و تنها یک دو موضوع باقی مانده است که امریکا باید درباره آن تصمیم بگیرد».

حشمت الله فلاحت پیشه  درباره اصرار امیرعبداللهیان بر اتخاذ مواضع تکراری راجع به احیای برجام گفت: موضعگیری های مسئولان وزارت خارجه بیشتر ناشی از عدم اختیار آنها در موضوع مذاکرات احیای برجام است. آنها سعی می کنند وضع موجود را در قالب یکسری موضعگیری ها تبیین کنند.

وی افزود: ایران به کشوری با اتخاذ تصمیمات پرهزینه معروف است چون منافع ملی نقشی در بعضی تصمیم گیری ها ندارد به عنوان مثال کشور عراق در عرض یک ماه اندازه یک سال ایران نفت می فروشد، حال آنکه در حوزه احیای برجام موضوع اختلافی برجای نمانده است.

این استاد دانشگاه یادآور شد: سه کارگروه هسته ای، تحریم و اجرای برجام در حوزه مذاکرات تعریف شد که عملا کار دو کارگروه به پایان رسید و کارگروه اجرا در حال تعیین جدول زمان عملیاتی شدن تعهدات دو طرف بود، در همین حین روس ها توقفی را در روند مذاکرات ایجاد کردند.

وی ادامه داد: جالب آنکه آقای امیرعبداللهیان در نقش تطهیرکننده روس ها ظاهر شد. او به مسکو سفر کرد و گفت «روسها مانع حصول توافق نیستند»، در حالیکه بورل مسئول سیاست خارجی اروپا و برخی نمایندگان مجلس شورای اسلامی اعلام کردند «روسها احیای برجام را به شرایط کنونی خودشان مرتبط ساختند». در زمانی که همه از وضعیت جنگ اوکراین منفعت بردند، ایران از این اتفاق ضرر کرد.

این تحلیلگر مسائل سیاست خارجی بیان کرد: ایران نه تنها نتوانست با امضای توافق بخشی از بازار انرژی را از آن خود کند بلکه منع تازه ای شکل گرفت و احیای برجام به گروگان اوکراین بدل شد. بعد از آن موضوع سپاه به میان آمد که اساس موضوع غیرقابل حلی نبود و نیست. آقای امیرعبداللهیان در این موضوع نیز طوری ایفای نقش کرد که بیشتر شبیه داستان دوستی خاله خرسه بود چون موضع او نه تنها مشکلی را حل نکرد بلکه توپ را به زمین سپاه انداخت.

وی با بیان اینکه درباره احیای برجام دیگر اختلافی وجود نداشت اما یکسری موضوعات دیگری شکل گرفت، افزود: در مقابل ترامپ که سپاه را در لیست گروه های تروریستی گذاشت، ایران نیز سنتکام را در لیست گروه های تروریستی قرار داد بنابراین می شد در مذاکرات دوجانبه این موضوعات را حل کرد. معتقدم اگر منافع کشورهای ثالث نباشد، مسائلی مثل تحریم سپاه قابل حل است.

نماینده ادوار مجلس یادآور شد: موضعگیری های وزیر خارجه و وزارت خارجه عملا تلاش هایی در جهت تطهیر بازیگرانی است که در موضوع احیای برجام حضور دارند، همچنین نشانه یک بی تصمیمی در وزارت خارجه است. در دولت آقای خاتمی وزارت خارجه از بحث مذاکرات هسته ای کنار گذاشته شد اما در دولت آقای روحانی وزارت خارجه نقش قوی ای را بازی کرد و به صورت حرفه ای نیز کار مذاکرات را پیش برد.

وی افزود: با وجودی که امروز وزارت خارجه مسئول مذاکرات است ولی متأسفانه هیچ گاه وزارت خارجه ایران تا این اندازه بی اختیار نبوده است، حتی زمینه سازی کارشناسی نیز در وزارت خارجه شکل نمی گیرد که چه موضوعی در راستای منافع ملی است. آنچه امروز از وزارت خارجه شاهد هستیم ایفای نقش توجیهی برای مسائل است، به همین دلیل معتقدم چه بهتر که اساسا مسئولیت مذاکرات با وزارت خارجه نباشد تا شورای عالی امنیت ملی بتواند تصمیم خودش را همزمان با اجرا پیش ببرد.

فلاحت پیشه اظهار کرد: شخصا موافق این بودم که وزارت خارجه مسئول مذاکرات باشد تا وزارت خارجه حرفه ای و با اختیار عمل کند اما الان وزارت خارجه قدری بی اختیار است که نمی تواند مذاکرات را پیش ببرد، معتقدم این تیم وزارت خارجه حرفه ای عمل نمی کند و بازیچه دیگر اعضای برجام شده و در عین حال خود وزارت خارجه نیز به دلیل ضعف هایش از حداقل اختیارات برخوردار نیست بنابراین اگر قرار است وزارت خارجه هیچ نقشی نداشته باشد و تنها نقش توجیه گر مسائل را بازی کند بهتر است دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی مسئولیت مذاکرات را برعهده بگیرد.