چرا قبل از عذرخواهی رسمی چین درباره جزایر ایرانی، به پکن سفر کردید؟/ چین «وعده سر خرمن» داد

روزنامه جمهوری اسلامی نوشت: براساس قواعد حاکم بر روابط بین‌المللی، سفر رئیس جمهور رئیسی به چین قبل از آنکه چین رسماً به خاطر مواضع ضدایرانی شی‌جین پینگ از دولت و ملت ایران عذرخواهی کند، اقدام درستی نبود... نه‌تن‌ها دولت چین حاضر به تصحیح موضع ضدایرانی شی‌جین پینگ نشد، بلکه از هیأت بلندپایه ایرانی این امتیاز بسیار مهم را گرفت که بر تعلق تایوان به چین تأکید کند بدون اینکه مابازاء آن را با تأکید چین بر تعلق جزایر سه‌گانه خلیج فارس به ایران دریافت نماید!

اصل سفر رسمی مسئولان کشور به خارج، امری طبیعی است که در دوران تمام دولت‌ها انجام می‌شود و برای گسترش روابط بین‌الملل ضرورت دارد. بنابراین، کسانی که اصل سفر رئیس جمهور رئیسی به چین را زیر سؤال می‌برند، سخن مقبولی ندارند. ایرادی اگر وجود دارد و اگر قرار است علامت سؤالی در مقابل این سفر گذاشته شود، باید درباره زمان سفر و محتوای آن باشد.ب

درباره زمان سفر این سؤال اساسی وجود دارد که چرا رئیس جمهوری اسلامی ایران قبل از آنکه رئیس جمهور چین بابت موضعگیری ضدتمامیت ارضی ایران در سفر آذرماه خود به عربستان عذرخواهی کند یا آن را تصحیح نماید، به پکن سفر کرد؟

شی جین پینگ، رئیس جمهور چین در سفر آذرماه امسال خود به عربستان، پای بیانیه مشترکی با عربستان را امضا کرد که در آن علیه فعالیت‌های هسته‌ای ایران موضعگیری شده و کشورمان به دخالت در کشور‌های منطقه و حمایت از تروریسم متهم شده بود. علاوه بر این، رئیس جمهور چین در همان سفر از ادعای موهوم امارات نسبت به جزایر سه‌گانه ایرانی خلیج فارس (ابوموسی، تنب بزرگ و تنب کوچک) حمایت کرد و مالکیت ایران بر این جزایر را زیر سؤال برد. در همان زمان، وزارت امور خارجه کشورمان به دنبال اعتراضات گسترده رسانه‌ها به مواضع ضدایرانی رئیس جمهور چین، نسبت به این اقدام شی‌جین پینگ واکنش نشان داد و به صورت ملایمی از دولت چین گلایه کرد. معاون نخست وزیر چین نیز یک هفته بعد به تهران سفر کرد و درصدد توجیه موضعگیری شی‌جین پینگ برآمد که مقبول واقع نشد و رسانه‌ها آن را ناکافی دانستند و خواستار عذرخواهی رسمی رئیس جمهور و دولت چین شدند و البته تاکنون خبری از عذرخواهی و تصحیح این موضع ضدایرانی نشده است.

براساس قواعد حاکم بر روابط بین‌المللی، سفر رئیس جمهور رئیسی به چین قبل از آنکه چین رسماً به خاطر مواضع ضدایرانی شی‌جین پینگ از دولت و ملت ایران عذرخواهی کند، اقدام درستی نبود. با اینحال، وقتی خبر این سفر منتشر شد، تصور این بود که در جریان سفر رسمی بلندپایه‌ترین مقام اجرائی کشورمان به پکن، مقامات چینی درصدد جبران برخواهند آمد و رئیس جمهور این کشور سخنی خواهد گفت و یا در بیانیه مشترک نکته‌ای گنجانده خواهد شد که اقدام خلاف آقای شی‌جین پینگ تصحیح شود.

بررسی محتوای سفر رئیس جمهور رئیسی به پکن نشان می‌دهد نه‌تن‌ها دولت چین حاضر به تصحیح موضع ضدایرانی شی‌جین پینگ نشد، بلکه از هیأت بلندپایه ایرانی این امتیاز بسیار مهم را گرفت که بر تعلق تایوان به چین تأکید کند بدون اینکه مابازاء آن را با تأکید چین بر تعلق جزایر سه‌گانه خلیج فارس به ایران دریافت نماید!

در جریان سفر رئیس جمهور رئیسی به پکن، سه نکته در تبلیغات رسمی برجسته شد. یکی استقبال رسمی بود که از مصادیق «آفتابه لگن هفت دست» بود و چیز تازه‌ای نبود به ویژه آنکه رئیس جمهور چین حاضر نشد تا کنار خودروی رئیس جمهور کشورمان بیاید. دوم اینکه بر اجرائی شدن قرارداد همکاری ۲۵ ساله دو کشور تأکید شد که آنهم اولاً به مثابه وعده سرخرمن است و ثانیاً از جهات مختلف زیر سؤال قرار دارد؛ و سوم اینکه در بیانیه پایانی سفر، بر چین یکپارچه تأکید شد، یعنی هیأت ایرانی بر تعلق تایوان به چین تأکید کرد بدون آنکه دولت چین را وادار کند به مالکیت ایران و بر جزایر سه‌گانه ایرانی ابوموسی، تنب بزرگ و تنب کوچک اعتراف و موضع خلاف رئیس جمهور شی‌جین پینگ را تصحیح کند.

بدین ترتیب اگر تا اینجای سفر را ارزیابی کنیم، در ادامه تبلیغات پرسروصدای «آفتابه لگن هفت دست» باید بگوئیم «شام و ناهار هیچی»! یعنی مقامات چینی حاضر نشدند قوری ما که در عربستان شکستند را حتی بند بزنند.

باقی می‌ماند این واقعیت مهم که چین هم مثل آمریکا و اروپا و روسیه درصدد جلب منافع خود است و در غیرقابل اعتماد بودن با آن‌ها تفاوتی ندارد. ما نباید تصور کنیم با وعده‌های دولت چین گشایشی در اقتصادمان پدید خواهد آمد همانطور که دیدیم در روز بعد از پایان سفر رئیس جمهور به چین، دلار به ۴۶ هزار تومان افزایش یافت. دولتمردان ما باید این واقعیت را درک کنند که به جای دل بستن به قوری بند نزده چینی، به سراغ سیاست متوازن بین‌المللی بروند که تنها راه‌حل مشکلات کشور است.