امر تبلیغ نباید محدود برطلبه و روحانی شود/اقامه دین حرکت جمعی است

امام خمینی (ره) در یکی از سخنرانی‌های خود راجع به مسئله تبلیغ گفته اند: «مسأله تبلیغات یک امر مهمی است که می‌شود گفت که در دنیا در رأس همه امور قرار گرفته است، و می‌توان گفت که دنیا بر دوش تبلیغات است… باید با تبلیغات صحیح، اسلام را آن گونه که هست به دنیا معرفی نمائید … توجه داشته باشید که بالاترین چیزی که می‌تواند این انقلاب را در اینجا به ثمر برساند و در خارج صادر کند، تبلیغات است، تبلیغات صحیح.» اول تیرماه، روز تبلیغ و اطلاع رسانی دینی و سالروز صدور فرمان امام خمینی (ره) مبنی بر تأسیس سازمان تبلیغات اسلامی ۱۳۶۰ است.

سیاستگذاری، برنامه ریزی، هدایت، ساماندهی، پشتیبانی و نظارت بر تبلیغات دینی - مردمی، زمینه سازی برای یافتن نیروهای مؤمن و تأسیس تشکل‌های لازم و برنامه ریزی و هماهنگی به منظور تقویت و هدایت مداوم انجمن‌های اسلامی، تلاش در جهت احیا و اشاعه معارف، فرهنگ و تاریخ تشیع از همه راههای ممکن، با تأکید بر وحدت تمام مذاهب اسلامی و حراست از آن با همکاری مراجع و نهادهای ذیربط، تحقیق و بررسی در خصوص تبلیغات سو و تهاجم فرهنگی دشمنان و شناسایی و تحلیل ترفندهای تبلیغی علیه اسلام و انقلاب اسلامی، انجام مطالعات راهبردی و بررسی‌های کاربردی در زمینه نیازهای فرهنگی اقشار مختلف جامعه، بویژه جوانان و طراحی برنامه‌ها و شیوه‌های تبلیغی نوین و اصلاح و احیای روش‌های سنتی در تبلیغات اسلامی، تدوین و انتشار کتب و نشریات مناسب و ضروری، به منظور معرفی فرهنگ و تمدن اسلامی و تبیین مواضع انقلاب اسلامی و انجام پژوهش‌های لازم، به ویژه در زمینه نظام تربیتی و مبانی سیاسی - اقتصادی و فرهنگی حکومت اسلامی و حمایت از پژوهشگران متعهد و… از جمله فعالیت‌های سازمان تبلیغات اسلامی است.

به بهانه این روز با حجت‌الاسلام علی‌اصغر سهرابی، مدیرکل تبلیغات اسلامی تهران راجع به امر تبلیغ و رویکرد و فعالیت‌های سازمان تبلیغات اسلامی در دوره مدیریت جدید گفتگو کردیم؛

تبلیغ یکی از شئون دستگاه روحانیت است

حجت الاسلام سهرابی گفت: اول تیرماه روز ملی تبلیغ و اطلاع‌رسانی دینی است؛ تبلیغ به عنوان یکی از شئون دستگاه روحانیت به حساب می‌آید و وظیفه قشری از مؤمنان است که معارف دین را برای مردم ابلاغ کنند، اما تبلیغ نباید به عنوان شأن مستقلی دیده شود بلکه باید آن را به عنوان وظیفه روحانیت ببینیم. با پیروزی انقلاب اسلامی ایران در حوزه تبلیغ، وارد حوزه جدیدی شدیم که رهبری آن را روحانیت به عهده دارد. آموزش، تربیت و پژوهش دستگاه روحانیت، باید به درد اقامه دین بخورد و خروجی این دستگاه‌ها باید تربیت نیرویی برای اقامه دین باشد. اگر بخواهیم بدانیم تبلیغی موفق بوده یا نه، باید ببینیم آن تبلیغات چقدر در جهت اقامه دین بوده است البته اقامه دین به معنای اجبار دین نیست.

وی افزود: در بحث اقامه دین، ما باید مردم را دخالت دهیم چون اقامه دین یک حرکت اجتماعی است. رهبر معظم انقلاب هم در بیانیه گام دوم فرمودند «ما از نظریه نظام انقلابی دفاع می‌کنیم» به این معنا که در دل انقلاب اسلامی، تحولات نو اتفاق می‌افتد. یک جامعه با اراده جمعی، دینی می‌شود. با پوشش و زرق و برق‌های ظاهری، یک جامعه دینی نمی‌شود. دستگاه تبلیغی ما باید اراده جمعی مردم را برای اقامه دین آماده کند. به بیان دیگر، تبلیغ به معنی پدید آوردن یک اراده جمعی برای یک حرکت جمعی است.

رئیس سازمان تبلیغات اسلامی استان تهران ادامه داد: همه سعی و تلاش ما بر سر تبلیغ دین است. به این معنا که هر کسی به میزانی که ایمان و باور دارد، به همان میزان وظیفه دارد که امر دینی را تبلیغ کند. لازم است که ما برای حرکت تبلیغی مردم، یک جریان راه بیندازیم. خروجی حضوری که از مردم در صحنه خواهیم داشت، باید این باشد که هسته‌های فعالیت تبلیغی در بین مردم توسعه یابد. قشر مذهبی جامعه ما باید حس کنند که وظایفی نسبت به اطرافیان و اجتماعات خود دارند. ما هم باید تلاش کنیم که مؤمنان و دین‌شناسان را تبدیل به هسته‌های مؤثر فرهنگی کنیم.

الگوی دین‌داری و خدمت به دیگران را ترویج کنیم

این استاد حوزه اضافه کرد: یکی دیگر از تلاش‌های ما این است که الگوی دین‌داری و خدمت به دیگران را ترویج کنیم. یکی از طرح‌هایی که در حال پرداختن به آن هستیم، طرح «مردمی کردن حوزه علمیه» است. به این ترتیب که مؤمنانی که دین‌دار و علاقه‌مند هستند که خدمتی به همنوعان خود کنند، جمعه‌های خود را صرف تعلیم و معارف دینی می‌کنند و آموزش‌هایی در حوزه مسائل دینی ببینند. نکته مهم دیگر این است که در امر تبلیغ، باید روی روابط شکل‌گرفته و از سرمایه‌ها و دارایی‌هایمان استفاده کنیم و نباید درباره نداشته‌هایمان حرف بزنیم. به طور مثال مؤمنان دغدغه‌مند در قوم و خویش خودمان که دارای انگیزه هستند، دعوت کنیم که به تبلیغ امر دینی در میان اطرافیان خود بپردازند و این امر را ارتقا دهند.

سهرابی با اشاره به اینکه امروزه محیط‌زیست، دغدغه بسیاری از مردم شده است و گروه‌هایی تحت عنوان حمایت از طبیعت و حقوق حیوانات به راه افتاده است گفت: نکته مهم این است که محیط‌زیست یک دغدغه کاملاً دینی است بنابراین ما باید از کسانی که این دغدغه را دارند، به عنوان یک سرمایه استفاده کنیم. به نوعی لازم است ما، مردم را بر سر صحنه تحقق ارزش‌های دینی بیاوریم. دستگاه تبلیغی هم باید خودش راهبر جریان و اراده مؤثر برای تحقق دین باشد و یک هویت جمعی را شکل دهد. هدف اصلی ما، ارتقای روابط انسانی است. مؤمنان می‌توانند به شکل‌گیری روابط اجتماعی دلسوزانه کمک کنند. ولایت باید بین مؤمنان شکل گیرد تا دسترسی به ولی خدا محقق شود. تمام تلاش و خروجی دستگاه تبلیغی ما باید در این جهت باشد که نگاهمان به مدل ترویج دین‌داری این‌گونه باشد که همه را بر سر یک نقطه بیاوریم و همه نگاه‌ها به دین، یک نقطه شود. به این ترتیب، مجموعه متکثر رفتارهای دینی کم می‌شود و روابط خودمان با دیگران بر اساس حُب فی‌الله تنظیم می‌شود.

رئیس سازمان تبلیغات اسلامی استان تهران تصریح کرد: یکی از نکات مهم در حوزه امر تبلیغ این است که امر ظهور هم متوقف بر اراده جمعی است. اینکه هر روز به محتوای دینی، سر و شکل جدید بدهیم، راهکار خوبی نیست بلکه لازم است ما نقطه اصلی اشتراک را پیدا کنیم. در این زمینه، بیش از هرچیزی نیاز به پژوهش داریم. امروزه پژوهشکده‌های مختلفی مانند پژوهشکده باقرالعلوم در حال پژوهش در این حوزه هستند و کارهای خوبی انجام می‌دهند. همچنین باید فضای آموزشی را فراهم کنیم که نیروهای دغدغه‌مند دینی تربیت شوند.

حجت‌الاسلام سهرابی گفت: یکی از کارهایی که به فکر انجام دادن آن هستیم، تهیه سامانه‌ای است که ایده‌های نیروی انسانی و دغدغه‌های افراد مؤمن و متدین، خلق و قابل اجرا شود و بعد در دل جامعه برود. علاوه بر این، ما به یک سامانه برای ارتباط با متن مردم احتیاج داریم که در تلاش هستیم آن را هم فراهم کنیم. به عبارتی لازم است که ما هر جایی که جامعه انسانی است، حضور پیدا کرده و شیوه تبلیغ را بازگو کنیم و با جامعه ارتباط بگیریم. هدف نهایی ما، رسیدن به یک تشکل مردمی است. به این معنا که یک تشکل و جامعه‌ای شکل دهیم که جهت‌گیری حزبی ندارد بلکه یک سبک زندگی است که حول نگاهش، دینی و مبتنی بر خدمات دیگران است.

گروه‌های مردمی برای امر تبلیغ باید شکل بگیرند

این استاد حوزه علمیه ادامه داد: یکی از مسائلی که وجود دارد، این است که تعداد ما روحانیون خیلی کم است. درست است که بخاطر ظاهرمان خاص خیلی به چشم می آئیم اما به نسبت جمعیت کل، خیلی کم هستیم و هنوز پای ما به خیلی از حوزه‌ها نرسیده است البته اینکه فکر کنیم لازم است همه جا هم ما حضور داشته باشیم، غلط است چون گاهی نیروهای دانشجو جهادی بهتر از ما عمل می‌کنند مانند اتفاقی که در اردوهای جهادی می‌افتد. نباید همه اتفاقات متوقف به حضور روحانی باشد بلکه لازم است که ما جوانان انقلابی و متدین را آماده و آنها را راهی برای امر تبلیغ کنیم. گروه‌های مردمی هم برای امر تبلیغ باید شکل بگیرند.

وی افزود: یکی دیگر از تلاش‌های ما این است که اردوهای جهادی خانوادگی راه بیندازیم. لازم نیست در همه امور تبلیغی، طلبه‌ها حضور داشته باشند. بسیاری از مردم معمولی ما که مؤمن و متدین هستند، می‌توانند کار یک طلبه و روحانی را انجام دهند. با راه افتادن گروه‌های جهادی خانوادگی، ضریب نفوذ رشد پیدا می‌کند. ما باید به این باور برسیم که کار تبلیغ، متوقف بر عالم، طلبه و روحانی نیست بلکه یک وظیفه عمومی است.

سهرابی در پایان با تاکید براینکه تبلیغ با تعریفی که در فرآیند سنتی بود، باید ارتقا پیدا کند تصریح کرد: لازم است که ما محتوایی که مردم نیاز دارند را آماده کنیم و از طریق واسطه‌ها، به مردم برسانیم. به طور مثال در پویش بهار انقلاب قرآنی که ماه رمضان به راه افتاد و اجرا شد، ما محتوایی که مردم نیاز داشتند را در قالب یک کتابچه با عنوان «قرآن، کتاب انقلاب» آماده کردیم و سپس مطالب این کتابچه را از راه‌های مختلف به سطح جامعه بردیم. صدا و سیما و رسانه ملی هم در این امر با ما بسیار همکاری کرد و ما حدود ۴۰ قسمت برنامه داشتیم که در آن محتوای این کتابچه را شرح می‌دادیم. در سطح شهر تهران هم حدود ۲۰۰ طلبه، این محتواها را به شکل‌های مختلف و در قالب‌های متنوع ارائه دادند. در این پویش، ادعا کردیم که قرآن بسیاری از مسائل ما را می‌تواند ترسیم و حل کند بنابراین باید یک اراده و عزم جدید با این هدف در مردم ایجاد کنیم و به لطف خدا به خوبی این پویش اجرا شد و نتایج خوبی هم گرفتیم.

منبع: مهر

15