شکاف اصولگرایان و رئیسی، واقعی است یا ساختگی؟

هر چند که پیشتر نیز نشانه‌های از اختلافات در میان جریان اصولگرایی دیده می‌شد، اما آنقدر نبود که بتوان آن را به نوعی، تکه تکه شدن جریان یکدست دولت و مجلس نامید. با این حال انتخابات هیأت رئیسه مجلس، صدای بلندی بود که آواز آن در انتخابات ۱۴۰۲ مجلس شنیده می‌شود.

رگه های اختلاف به سرعت بیرون زد

همگرایی حداکثری میان قوای مختلف یکی از نقاط قوتی بود که حامیان دولت سیزدهم برای ادامه مسیر چهار ساله دولت به آن چشم‌امید داشتند. اما بروز و ظهور اختلافات زودتر از آنچه انتظار می‌رفت نشان داد این نوع تصورات در عرصه سیاسی خیالی بیش نیست.

حالا اظهارنظرهای مقامات دولتی، مجلسی و چهره‌های حزبی نشان می‌دهد که اختلاف میان اصولگرایان فراتر از موضوعات سلیقه‌ای است. آنچنان که عملکرد دولت رئیسی که با حمایت اکثر گروه‌های اصولگرا بر سر کار آمدند مورد انتقاد گسترده خودی‌های قرار گرفته و حتی برخی از آن‌ها همانطور که در دیدار تشکل‌های دانشجویی اصول‌گرا با رهبری نظام در ماه رمضان آشکار شد، از رؤسای این دو قوه قطع‌امید کرده‌اند.

ردپای پایداری ها در بروز اختلاف در بین اصولگرایان

برخی از تحلیلگران و سیاسیون براین باورند که یکی از مهمترین دلایل اختلاف میان اصولگرایان شیوه مدیریت کشور است. ضعف زیاد دولتمردان رئیسی عامل اصلی است شرایط موجود است و این امر موجب شده تا اصولگرایان به این نتیجه برسند که رئیسی کفایت لازم را برای پیشبرد اهداف آنان را ندارد.

محمد علی پورمختار نماینده ادوار مجلس تلویحا از نفوذ نگاه پایداری ها در دولت سخت می گوید و تاکید می کند: جبهه پایداری، دیدگاه خاص و متفاوتی درباره مدیریت کشور دارد که با رویکرد سایر اصولگرایان، همسو نیست و همین تفاوت، زمینه ساز اختلاف و سپس انشقاقی می‌شود که گستره آن، محدود به مجلس نخواهد بود.

عیان شدن بیشتر اختلافات در پارلمان

از سوی دیگر انتخابات سومین سال هیأت رئیس اختلاف میان جریان اصولگرا را بیشتر نمایان کرد به ویژه آنکه فراکسیون انقلاب اسلامی که اکثریت مجلس اصولگرا را از آن خود کرده است نتوانست لیست انتخابی ارائه دهد و تصمیم خود را به روز انتخابات موکول کرد.

جبهه پایداری هم که پیشتر با قالیباف همراهی می‌کرد این بار با کاندیدایی مستقل وورد کرد، حتی برخی از تحلیلگران نیز بر این عقیده هستند که ماجرای " سیسمونی گیت " نیز به اختلافات اصولگرایان بر می‌گردد و ناشی از تسویه حساب تسویه حساب سیاسی پایداری هابا رئیس مجلس است که طرح صیانت را مسکوت باقی گذاشت.

رقابت الیاس نادران با قالیباف در انتخابات مجلس نیز نمونه‌ای از آشکار شدن این اختلافات است. به نظر می‌رسد جریان ایثارگران و رهپویان در ماجرای انتخاب شهردار تهران از قالیباف دلخور شدند چرا که قالیباف تمایل داشت فردی نزدیک و معتمد به خودش را در آن جایگاه قرار دهد و زاکانی در مجلس بماند اما زاکانی زیر بار این خواسته نرفت.

قرار گرفتن زاکانی در جایگاه شهردار تهران و رقابت الیاس نادران با قالیباف این پیام را به رئیس مجلس داد که برای انتخابات مجلس آینده زیاد روی حمایت جریان ایثارگران و رهپویان حساب باز نکند چون آن‌ها قطعاً گزینه خود را به صحنه خواهند آورد.

همگرایی حداکثری میان قوای مختلف یکی از نقاط قوتی بود که حامیان دولت سیزدهم برای ادامه مسیر چهار ساله دولت به آن چشم‌امید داشتند

حذف محسن رضایی نتیجه اختلافات اصولگرایانه بود؟

عده‌ای نیز حذف محسن رضایی و صولت مرتضوی از کمیسیون اقتصادی دولت به عنوان نشانه اختلاف، تأکید دارند. از این رو به نظر می‌رسد که اختلافات موجود در جریان اصولگرایی می‌تواند منجر به چندگانه‌های متعددی شود.

افزایش تشتت در انتخابات آتی مجلس

در همین حال درحالی کم کم به ا نتخابات آتی مجلس نزدیک می‌شویم به نظر می‌رسد اصولگرایان، نگرانی از حضور رقیب ندارند و می‌دانند اصلاح طلبان، با مانع شورای نگهبان مواجه هستند و چون قدرت را متعلق به اردوگاه خود می‌دانند، هر طیف و جریانی از اصولگراین، درصدد است، کرسی‌های زیادی‌ را به خود اختصاص دهد و از رقبای درون اردوگاهی سبقت بگیرد و جایگاه خود را محکم و قدرت خود را تثبیت کند، نتیجه این انگیزه رقابتی، ایجاد شکاف و افزایش فاصله طیف‌های اصولگرا از یکدیگر است.

از سوی دیگر این احتمال نیز وجود دارد که در صورت جدی‌تر شدن چالش‌های کشور به ویژه چالش‌های اقتصادی، برخی از اصولگرایان برای جذب رای مردم، به انتقاد از دولت رئیسی روی آورند.

در این میان برخی از کارشناسان معتقدند چون هر طیف از اصولگرایان انگیزه جداگانه‌ای دارد برقراری تفاهم میان آنان دشوار خواهد بود.

استارت انتقادات اصولگرایانه زده می شود؟

علی صوفی فعال سیاسی و وزیر تعاون دولت اصلاحات معتقد است این تزلزل پا را از مجلس فراتر نهاده و به سایر ارکان اصولگرایان نیز تسری پیدا خواهد کرد. وی در این باره می گوید: این تشتت نشان داد که باوجود موفقیت اصولگرایان در قبضه نهادهای قدرت، کشمکش‌هایی درون اردوگاهی بر سر قدرت دارند و البته این کشمکش‌ها ادامه خواهد داشت.

از سوی دیگر اصولگرایان با نگاه به تجربه اصلاح طلبان آب دیده شده‌اند.

اصولگرایان برای آنکه به معضل اصلاح طلبان در دوران ریاست جمهوری روحانی مبتلا نشوند در تلاش هستند تا از پذیرش مسئولیت در تشکیل دولت رئیسی طفره رفته و حمایت خود را به شکل مشروط ادامه دهند و نسبت به جدایی خود به دولت هشدار دهند.

سید حسین نقوی حسینی پاشنه آشیل دولت رئیسی، را مسائل اقتصادی دانسته و در این باره می گوید: اگر دولت موفق نشود یا مجلس نشان دهد نمی‌تواند در جهت حل مشکلات مردم گام بردارد طبیعی است که روی گرایش انتخاباتی مردم تأثیر مستقیم برجای می‌گذارد.

از سوی دیگر تحلیلگران براین باورند که در آینده از دل این انتقادها جریان‌های سیاسی جدیدی شکل می‌گیرد و در عمل آن‌ها میدان‌دار انتخابات و رقابت‌های انتخاباتی خواهند شد.

عوارض یک دستی دولت

اینک عوارض یک دستی سیاسی در دولت و سایر دستگاه‌ها به خوبی به چشم می‌خورد. پیش از آن به نظر می‌رسید ابزار «دولت یکدست» می‌تواند مشکلات داخلی و خارجی ایران را بهتر از دوره حسن روحانی حل کند اما آثاری که نشان دهد بحران‌های اقتصادی، سیاسی، زیست‌محیطی و خارجی رو به مهار شدن می‌رود به چشم نمی‌خورد.

امیر محبیان، با تأکید بر اینکه اختلاف نظر در هر جریانی طبیعی و در برخی موارد مثبت است گفت: این اختلاف در زمان تصمیم‌گیری برای معرفی کاندیدای واحد، سبب تضعیف جریانات می‌شود که جناح اصولگرا نیز از این قاعده مستثنی نیست و اختلاف دیدگاه میان آن‌ها وجود دارد که از جهاتی جدی تلقی می‌شود.

حمیدرضا جلائی‌پور فعال سیاسی اصلاح طلب در این زمینه م گوید: حاکمیت اگر سیستم ارزیابی واقع‌گرایانه داشته باشد متوجه می‌شود الگوی دولت یک دست جواب نمی‌دهد. ساختن پرهزینه این «دولت یکدست»، حاکمیت را در برابر اعتراضات «بی‌سپر» و «بی‌پناه» کرده است.

آذر منصوری، دبیرکل حزب اتحاد ملت نیز در این باره گفت حاکمیت یکدست با توجه به مناسباتی که در ساختار قدرت در کشور ما وجود دارد، جواب نمی‌دهد.

در این میان عده‌ای نیز عقیده دارند که بعید نیست جریان اصولگرا به این نتیجه رسیده باشد که هم برای مخاطب داخلی و هم برای مخاطب خارجی لازم است شاهد چنین دعوایی در اردوگاه اصولگرایی باشد تا وقتی در نهایت کار به تصمیم دیگری رسید، مشخص باشد که جریان انقلابی «به‌راحتی» به این تصمیم نرسیده است.