ما «جمهوری اسلامی» هستیم و امارت ، خلافت و حتی حکومت اسلامی نیستیم

حجت الاسلام سید حسن خمینی در دیدار با اعضای ستاد مرکزی بزرگداشت حضرت امام، با اشاره به فرمایشات مقام معظم رهبری در سی و سومین سالگرد ارتحال امام خمینی (س) مبنی بر اینکه «امام روح و جان جمهوری اسلامی است» و همچنین جمله دیگر ایشان در خصوص اینکه «این انقلاب بی نام خمینی در هیچ جای جهان شناخت شده نیست»، گفت: یکی از مقوله‌های پررنگ در ذهن و ضمیر همه ما بحث «انقلابی بودن» و «انقلابی ماندن» است. «انقلابی بودن» در سه حیطه و بستر مختلف قابل تفسیر است. اولین مورد در حیطه و بستر فردی است که ما یک فرد انقلابی باشیم. انقلابی بودن هرکدام از ما را به تنهایی فردی کند که بتوان به او گفت این آدم انقلابی است و سابقا بعضا از تعبیر «متعهد» برای او استفاده می‌کردند.

یادگار امام افزود: در بستر ملی، ثمره و نتیجه انقلاب «جمهوری اسلامی» است. در بستر و افق بین المللی نتیجه انقلابی بودن عبارت از «بیداری دینی» است؛ و الزاما اسلامی هم نیست و ممکن است احیای تفکر دینی در میان غیرمسلمانان باشد. یعنی انقلابی بودن در افق بین المللی قرار است تفکر دینی را در جان‌های همه مردم احیا کند. البته نمی‌خواهیم بگوییم انقلابی بودن به این است که مردمان در دنیا دیندار شوند؛ این هم یک ملاک است، ولی اینکه دین به عرصه حیات بشر بازگردد و از حوزه فردی به حوزه جمعی برگردد. همه دنبال سعادت هستند، اما دینداران سعادت را در دنیایی می‌جویند که مخل به آخرت شان نباشد. این بنیان تفکر شما را با کسی که یا به آخرت معتقد نیست و یا اصلا کاری به آن ندارد، متفاوت می‌کند.

وی تأکید کرد: پس نتیجه انقلابی بودن در افق ملی یعنی «جمهوری اسلامی» و بر آمدن نظامی که به فرموده رهبری معظم انقلاب امام جان او است. این جمهوری اسلامی همانی است که امام فرموده اند «نه یک کلمه کم و نه یک کلمه بیش»؛ آن کلمه کم می‌تواند حذف جمهوریت و یا اسلامیت باشد و کلمه بیش هم ممکن است هر قید دیگری را وارد آن کنند. امام جان جمهوری اسلامی است که این جمهوری اسلامی اول «جمهوری» است تعبیری که خود حضرت امام داشتند این است که فرمودند «مردم ایران که جان من فدای یکایک آن‌ها باد». یعنی مالک این کشور مردم هستند و اگر هم کسی چیزی از خودش بروز می‌دهد متعلق به مردم است و نتیجه این روند باید به زندگی بهتر یکایک مردم روستایی و شهر و زن و مرد بیانجامد و آن‌ها در تعیین سرنوشت خودشان دخیل هستند و نمی‌توانیم بخشی را از تعیین سرنوشت خارج کنیم؛ همه باید در این جمهوری اسلامی حضور داشته باشند.

سید حسن خمینی با اشاره به تعبیر رهبری مبنی بر اینکه «اگر انتخابات خدای ناکرده کمرنگ باشد کشور لطمات بسیار سنگینی می‌خورد»، اظهار داشت: ما «جمهوری اسلامی» هستیم و امارت اسلامی، خلافت اسلامی و حتی حکومت اسلامی نیستیم. نتیجه انقلاب جمهوری اسلامی است و اگر به این نتیجه توجه نکنید از بستر واقعی انقلاب خارج شده اید. همان طور که اگر کسی تصور کند با حذف دین، ارزش‌های دین، اخلاق دینی و معیار‌های دینی می‌تواند جمهوری اسلامی داشته باشد، غلط است، همان اندازه اگر کسی فکر کند می‌تواند بدون اقبال اکثریت و حضور جمهور جامعه اسم حکومت را «جمهوری» بگذارد، غلط است. البته امام در رابطه با اسلامی بودن هم قید بسیار مهمی داشتند؛ اسلام فقاهتی. اما فقهی که وامدار زمان و مکان است و در بستر زمان و مکان در او اجتهاد می‌شود؛ و فقه متصلب، خشک و درجا زن نیست و قابلیت اجتهاد پویا دارد.

وی با بیان اینکه انقلابی بودن پنج مؤلفه دارد، تصریح کرد: یک اینکه انقلابی از دید ما کسی است که خداباور باشد و اگر در این بعد ضعف داشته باشد انقلابی نیست. کسی که خدا را دارد هیچ چیزی کم ندارد. از دل باور به وجود خدا، قدرت و توانمندی زاییده می‌شود. شما در تمام زندگی امام ورق بزنید؛ این یکی از مهمترین نقاطی است که ایشان در زندگی با آن سر کرده است. خدا رحمت کند مرحوم آقای مطهری تعبیر لطیفی داشتند که من در او چهار ایمان دیدم؛ اولین آن‌ها «ایمان به خدا» بود. آن وقت این ایمان به خدا شما را به غرور نمی‌کشاند و شما را به تواضع، خدمت بیشتر و زندگی عاشقانه می‌کشاند؛ آن وقت زندگی را زیبا می‌بیند.

انقلابی کسی است که ایثار کند. ابوی ما نقل می‌کرد که امام یک روز سخنرانی کردند و گفتند اگر کسی فکر می‌کند از او بهتر هست نباید بماند و مرحوم غفوری فرد فردا پیش نخست وزیر می‌رود و استعفا می‌دهد

یادگار امام اظهار داشت: دومین مؤلفه مهم انقلابی بودن این است که غیر خدا را مؤثر ندانیم. انقلابی واقعی کسی است که بگوید خدا و بس؛ آن وقت از دل این نفی استبداد بیرون می‌آید. چون مستبد یعنی کسی که می‌خواهد خدایگان باشد. انسان زیر بار حرف زور نمی‌رود، چون انگار فرد دارد نوعی خدایی می‌کند. اصل نزاع با رژیم ستمشاهی از همین زاویه بود که تو که هستی که به ما دستور می‌دهی و ما را مالک الرغاب می‌دانی؟! پذیرفتن اینکه هیچ کسی غیر از خدا توان تأثیر ندارد و ما نباید مقابل غیر خدا سر فرود بیاوریم و هر نوع استبداد باشد منکوب است. از دل اینکه غیر خدا منشأ اثر نیست و کانون قدرت یک جا است، فتح خرمشهر در می‌آید.

وی ادامه داد: اگر ما بپذیریم هیچ کس جز خدا حق تعیین سرنوشت ما را ندارد تن به استبداد نمی‌دهیم و آمریکا و شوروی غلط می‌کند که سیاست ما را تعیین کند. آوردن رضا شاه و رفتنش با دستور سفارت‌های خارجی بوده و روزی هم که شاه می‌خواهد برود باز هم به دستور آن‌ها است. استقلال سیاسی امروز ایران در تاریخ حداقل ۲۰۰ ساله ایران بی نظیر است که اصلا خارجی به خودش اجازه نمی‌دهد که در سیاست‌های ما دخالت کند؛ خود مسئولین ما تصمیم می‌گیرند و عمل می‌کنند.

سید حسن خمینی گفت: از دل اینکه بدانیم غیر خدا تأثیرگذار نیست، نفی استکبار در می‌آید و لذا جمهوری اسلامی از روز اول مقابل استکبار ایستاده است. پیام انقلاب ایران در ذاتش نفی در قدرت غیر الهی است. شعار نه شرقی، نه غربی همزمان با استقلال، آزدی و جمهوری اسلامی وجود داشته است. ما می‌توانیم و عشق به مردم زاییده خداباوری شما است.

وی با بیان اینکه سومین مؤلفه «ایثار»، تصریح کرد: انقلابی کسی است که ایثار کند. ابوی ما نقل می‌کرد که امام یک روز سخنرانی کردند و گفتند اگر کسی فکر می‌کند از او بهتر هست نباید بماند و مرحوم غفوری فرد فردا پیش نخست وزیر می‌رود و استعفا می‌دهد. انقلابی که خودش را ببیند، انقلابی نیست؛ دروغ می‌گوید! امام به ابوی ما در مورد پذیرش مسئولیت‌های دولتی می‌گوید کاری که زمین مانده را انجام بده؛ شانه از زیر بار مسئولیت بر ندار، اما لزومی هم ندارد همه جا باشی.

وی ادامه داد: اصلا انقلابی بدون ایثار انقلابی نیست، شبه انقلابی است. دوستانی که در دفاع مقدس بوده اند رزمندگانی را دیده اند که پلاکشان را در می‌آوردند تا جنازه شان هم شناسایی نشود. انقلابی یعنی کسی که دنبال مقام، شغل و پست نمی‌دود و رقابت در به دست آوردن منافع ندارد؛ والّا واژه صحیحی را دزدیده است. انقلابی یعنی ایثارگر و از خود گذشته؛ کسی می‌تواند از خود نگذرد و انقلابی باشد؟!

یادگار امام افزود: یک موقع آدم دنبال منافع خودش است و یک موقع آخرتش را برای دنیای دیگران خراب می‌کند. وای به حال کسی که آخرت خودش را به دنیای دیگران خراب کند. حزب، گروه، دسته، رفیق و باند من، چه انقلابی است؟!

وی در خصوص مؤلفه چهارم انقلابی بودن، تأکید کرد: انقلابی‌گری منافات و با عقلانیت ندارد. امام بعد از سقوط خرمشهر یک سخنرانی می‌کنند و می‌گویند خرمشهر آزاد شود. البته بلافاصله برای جلوگیری از هیجانات می‌گویند من نمی‌گویم سریع باشد، جنگ صفین ۱۸ ماه طول کشید؛ و دقیقا ۱۸ ماه بعد خرمشهر آزاد شد. در جنگ صفین امیرالمؤمنین (ع) مظهر حق تام بود که در برابر معاویه قرار گرفته بود، اما این طور نبود که امیرالمؤمنین (ع) بگوید بی حساب بجنگید. عقلانیت باید در جوهره انقلابی بودن باشد و انقلابی کسی نیست که بی عقل باشد.

سید حسن خمینی یادآور شد: امام نگفته ما مأمور به «هدف» نیستیم؛ بلکه گفته مأمور به «نتیجه» نیستیم. اصلا وظیفه شما را هدفت تعیین می‌کند و بدون هدف وظیفه معنا ندارد. یعنی با تشخیص هدف وظیفه را می‌بینیم و عمل می‌کنیم. وظیفه بدون هدف وظیفه نیست. عقلانیت جوهره یک عمل انسانی است. عقلانیت یعنی ببینید کاری که می‌کنید باید منافعش از هزینه اش بیشتر باشد و راه بهتری نباشد. حتما انسان باید در مسیر زندگی به عقلانیت توجه کند.

وی با تأکید بر اینکه انقلابی بودن به فریاد بلندتر، مشت گره‌تر و چشم خشمناک‌تر نیست، گفت: آخرین بند اینکه انقلابی بودن به معنای احساسات کور نیست. انسان بی احساس نداریم، اما انقلابی بودن این نیست که انسان خودش را هرچه بیشتر با احساسات و هیجان نشان بدهد.

امام غیر از سیدالشهدا (ع) برای کمتر کسی کریه کردند. در این تعبیری که دشمنان دستاویز کرده‌اند که وقتی مردم برای، اما جان می‌دادند، او گفت هیچ احساسی ندارم، این «هیچ» یعنی هرچه هست خداست و من کاره‌ای نیستم. امام تا آخر می‌گفتند اگر برای من کار می‌کنید نه دنیا را دارید و نه آخرت؛ اگر هم برای خدا کار می‌کنید اجرش را از خدا بگیرید.

یادگار امام در بخش پایانی سخنان خود گفت: ترویج این بزرگوار ترویج فرد نیست و خودش هم خودش را به فردیت نخواست. اگر امام بارگاه و حرم و مراسم و سالگرد دارد به خاطر این است که نماد جمهوری اسلامی است و اگر اسمش بلند باشد عزت و شوکت ما است. اگر برای سیدالشهدا (ع) عزاداری می‌کنیم، امام حسین (ع) به ما نیاز دارد؟! ما نیاز به امام حسین (ع) داریم. اگر عاشورا را گرامی می‌داریم، ما نیازمند به عاشورا هستیم؛ اگر امام را گرامی می‌داریم، ما نیازمند به امام هستیم، نه امام نیازمند به ما.