کابینه پرزحمت پزشکیان

اعلام فهرست وزاری دولت چهاردهم و استعفای محمدجواد ظریف از ادامه فعالیت در دولت چهاردهم، بسیاری از اصلاح طلبان و فعالان سیاسی را در شوک فرو برده است. برخی دیگر نیز تلاش کرده اند با انتشار پیام‌هایی در فضای مجازی، آن‌ها را که ناامید یا معترض شده اند به آرامش و صبوری دعوت کنند.

فاصله بین وعده‌های شورای راهبری و افرادی که برای کابینه دولت چهاردهم انتخاب شده اند یکی از مهمترین انتقادات مطروحه است، ولی اغلب پرسش‌ها در این خصوص است که چرا محمدجواد ظریف که با شعار برای ایران، دوشادوش مسعود پزشکیان به سفر‌های استانی رفت و تبلیغ کرد، به این زودی تصمیم به استعفا گرفته است.

با توجه به این شرایط، پرسش‌هایی مطرح است از جمله درباره علل استعفای محمد جواد ظریف و ویژگی‌های کابینه‌ای که هنوز به مرحله بررسی و رای اعتماد هم نرسیده است. عزت الله یوسفیان ملا، فعال سیاسی اصولگرا و نماینده ادوار مجلس در گفتگویی به این پرسش‌ها پاسخ داده است:

تشکیل شورا و کمیته بی سابقه نبوده، اما در قانون هم نیامده

عزت الله یوسفیان ملا  گفت: «در قانون اساسی کشور مشورت با شورای راهبری به شکل رسمی ذکر نشده و اختیار تعیین کابینه به شکل مشخص به رئیس جمهور اعطا شده است. اما بد نیست نگاهی به تاریخ داشته باشیم و ببینیم که آیا در دولت‌های گذشته، شورای راهبری داشتیم یا نه. جالب است بدانید که در همه دولت‌ها یک تیم در کنار رئیس جمهور (یا در ساختمان پاستور یا جای دیگری) بودند که در مورد وزرا و حتی بعدتر، درباره معاونین هم نظر می‌دادند. برای مثال، آقای رئیسی یک کمیته‌ای در دیوان محاسبات کشور ایجاد کرده بود. چرا در دیوان محاسبات؟ چون می‌خواستند یک قطب این کمیته مرحوم عادل آذر باشد. آقای عادل آذر در آن دوران رئیس دیوان محاسبات بود. یک قطب دیگر این کمیته، آقای کاظمی، رئیس سازمان برنامه و بودجه بود. این کمیته، با افراد و اشخاصی که مناسب وزارت می‌دیدند، تماس گرفته و آن‌ها را دعوت می‌کردند به دیوان محاسبات. در زمان آقای احمدی نژاد هم آقای دانش جعفری و برخی از همراهان ایشان، کمیته‌ای مشابه را تشکیل داده بودند.»

وی افزود: «تا جایی که اطلاع دارم در زمان آقای روحانی هم، آقای نوبخت و برخی دیگر، کمیته‌ای را برای ارزیابی تشکیل داده بودند. برخی از این کمیته‌ها سه نفره و پنج نفره بودند و برخی تعداد بیشتری را شامل می‌شدند. بعد از انتخاب وزرا و نامه‌ای که ریاست جمهوری به مجلس می‌فرستاد هم معمولا کسی اعتراضی نمی‌کرد. حتی در برخی موارد، تا مدت‌ها پس از انتخاب، کسی اصلا خبر نداشت که کمیته‌هایی هم برای انتخاب وزرا وجود دارد. اما چرا این دفعه این اتفاقات افتاد؟ چرا شاهد این همه حاشیه هستیم؟ جالب است بدانید حتی زمان آقای هاشمی رفسنجانی هم برخی افراد از جمله آقای مرعشی، مسئول نظارت و بررسی سوابق وزرای پیشنهادی بودند. پس تشکیل یک کمیته یا کارگروه تا کنون بی سابقه یا با حاشیه نبوده است.»

افراد زیادی درباره ترکیب کابینه پرتوقع شده اند

این فعال سیاسی اصولگرا در ادامه گفت: «آقای پزشکیان مسئله نظر گرفتن را بسیار مهم ارزیابی می‌کرد و به جای تشکیل یک کمیته کوچک سه، چهار نفری که می‌توانست به شکل چراغ خاموش فعالیت کند، اقدام به تشکیل دو شورای بزرگ کرد که هر یک چندین برابر شورا‌هایی بود که در دولت‌های پیش شاهد بودیم. هر یک از شورا‌ها هم خود کمیته‌هایی حداقل ۷ یا ۸ نفره تشکیل دادند. سپس کمیته‌ها شروع به امتیازدهی کردند و تعدادی از افراد را انتخاب و نام آن‌ها را به آقای ظریف ارائه کردند. شاید ایراد کار از همینجا شروع شد. درواقع شاید بهتر بود یک جمع کوچک و به شکل محرمانه، اقدام به بررسی کردند. اگر هر کمیته را ۱۰ نفره در نظر بگیریم و ۱۹ کمیته هم تشکیل شده باشد می‌شود ۱۹۰ نفر که به اضافه شورای راهبری اصلی به نزدیک ۲۰۰ نفر می‌رسد. همین جمعیت مسلما برخورد عقیده و عدم تفاهم هم دارد. طبیعیست که هرچه تیم‌ها کوچک‌تر بود، روند انتخاب، بهتر پیش می‌رفت.»

وی افزود: «ضمن این که همین تعداد بالا، خود، توقع بیش از حد ایجاد می‌کند و در نتیجه تعداد اعتراض‌ها به تصمیم گیری‌های نهایی نیز رو به افزایش می‌گذارد. ایجاد توقع همه جانبه نیز آفت بزرگی بود که به آقای پزشکیان فشار وارد کرد. با همه این‌ها خوب است افراد مختلفی که متوقع شده اند، درک کنند که تصمیم گیرنده نهایی رئیس جمهور است و رئیس جمهور هم بر اساس اختیارات و ملاحظات خود عمل کرده است. این نکته هم باید درک شود که دست رئیس جمهور در برخی موارد کاملا باز نیست. استعفا دادن آقای ظریف در مقطع فعلی را هم چندان درست نمی‌بینم. استعفا دادن آقای ظریف تناسبی با اتفاقاتی که افتاده نداشت. آیا آقای ظریف انتظار داشتند که رئیس جمهور از اختیارات خود استفاده نکند و تماما نظر ایشان را اجرا کند؟ فراموش نکنیم که از لحظه تشکیل دولت‌ها تا ۳ الی ۶ ماه بعد از آن، تغییرات در کابینه ادامه دارد.»

این نماینده پیشین ادوار مجلس گفت: «من این کابینه را «کابینه پر زحمت برای رئیس جمهور» می‌نامم. وقتی چند تن از افراد برای یک موضوع گرد هم جمع شوند و نقطه نظرات نزدیک به هم داشته باشند، سرعت تصمیم گیری‌ها و رشد برنامه‌های دولت افزایش پیدا می‌کند. اما وقتی افرادی با نقطه نظرات متفاوت دعوت می‌شوند، شرایط برای نزدیک کردن این افراد به یکدیگر و رسیدن به یک تصمیم نهایی بسیار بسیار سخت خواهد بود. حدس من این است که دولت در تصویب بند بند مصوبات دولت مشکل خواهد داشت، چرا که نظرات افراد بسیار متضاد است و آقای پزشکیان به زحمت زیادی نیاز دارد تا وفاق ایجاد کند. این دولت، متضادترین کابینه‌ای را دارد که از دوران شهید رجایی تا کنون در کشور داشته ایم.»