مکرون چگونه بحران را مدیریت کرد؟ / جنبش جلیقه زردها در فرانسه یک ساله شد

جنبش معترضان که از آن تحت عنوان جنبش جلیقه زردها یاد می‏شود، در نوامبر ۲۰۱۸ و در اعتراض به افزایش قیمت سوخت و نابرابری‏های اقتصادی آغاز شد؛ جنبشی که ابتدا مسالمت‌آمیز بود، اما بعد از آنکه پلیس و نیروهای امنیتی به خشونت متوسل شدند، ابعادش گسترده‌تر شد و به جریانی خشن علیه دولت این کشور تبدیل شد.
جنبش اعتراضی جلیقه زردها یک‌ساله شد. در سالگرد این اعتراض‏ها بیش از ۲۰ بزرگراه و ایستگاه‏های قطار شهری در پاریس تعطیل شدند. ناظران می‏گویند پلیس و نیروهای امنیتی در مکان‏هایی چون اطراف کاخ الیزه، برج ایفل، مجلس ملی و کاخ کنکورد مستقر شده بودند تا مانع از تجمع‏های اعتراضی معترضان شوند. دولت هم‌چنین ایستگاه‏های مترو و قطارهای شهری مستقر در این مناطق را مسدود کرد و خطوط حرکت قطارها را تغییر داد تا مانع از تجمع دوباره یا گسترش ابعاد این جریان اعتراضی شود. با این حال داده‏ها نشان داد که این بار تعداد معترضان در قیاس با دفعات پیشین کم‌تر شده بود. اوایل ماه جاری بیش از ۶۰۰ جلیقه زرد در سراسر فرانسه در شهر مونپلیه در جنوب این کشور در نشستی آینده این جنبش و برنامه‌هایشان را آن هم در آستانه سالگرد آغاز این جنبش مورد بررسی قرار دادند. در این نشست که از آن تحت عنوان مجمع ملی جلیقه زردها نیز یاد شد، حدود ۲۰۰ هیات از سراسر فرانسه حضور داشتند تا درباره تاکتیک‏هایی که باید علیه دولت به کار بگیرند با یکدیگر رایزنی کنند. با این حال آن‌گونه که تحلیلگران می‏گویند، این جنبش اعتراضی در قیاس با گذشته محدودتر شده است؛ چرا که دولت علاوه بر ارائه بسته‏های اصلاحاتی و عقب‌نشینی از مواضع خود، بخشی از خواسته‏های معترضان را محقق کرد. با این حال برخی از ناظران باور دیگری دارند. پولیانا روییز، کارشناس رسانه مستقر در دانشگاه ساکس در این باره می‏گوید: «از آنجایی که اعتراض جلیقه زردها محدود به مسائل خاصی بود و فاقد رهبری معین و ایدئولوژی قلمداد می‏شد، کاهش ابعادش غیرقابل‌پیش‌بینی نبود». با این حال این حقیقت را نباید نادیده گرفت که مکرون کماکان با چالشی به نام جلیقه زردها روبه‏رو است؛ جنبشی که کم‌تر از دو سال توانست سیاست‏های داخلی رئیس‏جمهوری فرانسه را به شکل منفی تحت تاثیر قرار دهد و حتی بر میزان محبوبیت‌اش تاثیر بگذارد. اما امروز مکرون می‏گوید از این جنبش درس گرفته و درصدد است تا یک به یک اشتباهاتش را جبران کرده و دیگر می‏داند کنار چه کسانی بایستد.

مکرون چگونه مخالفانش را آرام کرد

جنبش معترضان که از آن تحت عنوان جنبش جلیقه زردها یاد می‏شود، در نوامبر ۲۰۱۸ و در اعتراض به افزایش قیمت سوخت و نابرابری‏های اقتصادی آغاز شد؛ جنبشی که ابتدا مسالمت‌آمیز بود، اما بعد از آنکه پلیس و نیروهای امنیتی به خشونت متوسل شدند، ابعادش گسترده‌تر شد و به جریانی خشن علیه دولت این کشور تبدیل شد. بر اساس داده‏های اعلام شده، ابتدا بیش از ۳ هزار نفر در اعتراض‏ها مشارکت داشتند و اندکی بعد تعدادشان افزایش یافت. جلیقه زردها با ادامه اعتراض‏ها توانستند امتیازاتی از دولت فرانسه بگیرند که از جمله آن می‏توان به لغو افزایش مالیات سوخت اشاره کرد؛ همان عاملی که محرک آغاز این جریان اعتراضی شد. ابتدا وزارت کشور فرانسه معترضان را تحقیر کرد. این موضع‌گیری در کنار خشونت پلیس و نیروهای امنیتی که با گاز اشک‌آور معترضان را هدف قرار داده بودند، موجب شد تا دامنه خشونت‏ها افزایش یابد. با تداوم تنش‏ها مکرون از مواضعش عقب نشست و با ارائه بسته اصلاحاتی تلاش کرد تا مخالفانش را آرام کند. در همان برهه زمانی نشریه فاینشنال‌تایمز گزارش داد که رئیس‏جمهوری فرانسه در جریان سخنرانی دو و نیم ساعته‌اش وعده داده تا مالیات‏ها کاهش یابد، اصل تمرکززدایی در دولت اعمال شده، حقوق بازنشستگی افزایش یابد و در ارائه خدمات رفاهی تغییراتی ایجاد شود. از همین رو کاهش پنج میلیارد یورویی مالیات‏ها و سایر اصلاحات و هم‌چنین تعطیلی دانشگاه‌ ان‏ای‌آر، که بسیاری از رؤسای جمهوری و مدیران فرانسوی از آن فارغ‌التحصیل شده بودند، در راس برنامه‏های دولت تعریف شد. مکرون پیش از ایراد این سخنرانی، از معترضان خواسته بود تا زمینه را برای گفت‏وگوی ملی جهت خروج از بن‌بست هموار کنند. تلاش‏های رئیس‏جمهوری فرانسه شاید نتوانست به این جریان اعتراضی پایان دهد، اما زمینه را برای کاهش میزان خشونت‏ها فراهم کرد. به بیانی دیگر عقب‌نشینی از سیاست‏های اشتباه و اجرای گام‌به‌گام بسته‏ های اصلاحاتی ارائه‌شده، موجب شد تا رئیس‏جمهوری فرانسه بتواند مانع از تداوم خشونت‏ها شود. این اصلاحات حتی نتایج نظرسنجی‏ها در مورد محبوبیت مکرون را تحت تاثیر قرار داد. تا جایی که گفته شد بعد از خیز دولت برای اصلاحات، محبوبیت مکرون میان مردم و گروهی از معترضان افزایش یافت.

مکرون جوان در مصاحبه ‏ای تفصیلی با نشریه تایمز از تغییر نگاهش گفت و به اشتباهاتش اعتراف کرد. امانوئل مکرون، رئیس‏‌جمهور فرانسه به مجله تایم گفت که از اعتراضات خیابانی آموخته که باید از طبقه متوسط فاصله بگیرد و به جای آن به دوردست‏ها برود و با مردم عادی دیدار کند

مکرون از جلیقه زردها چه آموخت؟

۹ ماه بعد از شروع جنبش معترضان در فرانسه که جنبش جلیقه زردها نام گرفت و حتی گهگاه از آن تحت عنوان جنبش فقرا یا حاشیه‌نشینان یاد می‏کردند، مکرون جوان در مصاحبه ‏ای تفصیلی با نشریه تایمز از تغییر نگاهش گفت و به اشتباهاتش اعتراف کرد. امانوئل مکرون، رئیس‏‌جمهور فرانسه به مجله تایم گفت که از اعتراضات خیابانی آموخته که باید از طبقه متوسط فاصله بگیرد و به جای آن به دوردست‏ها برود و با مردم عادی دیدار کند. او گفته: «چالش من گوش دادن فراوان به مردم است، بسیار بهتر و بیشتر از آنچه در ابتدا گوش می‏دادم.» او گفت که یاد گرفته باید در فرانسه چه کسی باشد. مکرون برای اینکه بتواند سکاندار خوبی برای اروپا باشد، باید در ابتدا کشورش را خوب اداره کند. مکرون با در دست داشتن طرح بلندپروازانه‏اش، سفری یک ماهه را برای شنیدن سخنان مردم در کشور آغاز کرد؛ سفری که خودش آن را «جدل بزرگ» نامیده بود. او گفت که این سفر را از خشونت‏های خیابانی آموخت. منظور او این بود که از طبقه متوسط فرانسه بسیار فاصله گرفته و با این سفر می‏خواست این دوری را جبران کند. مکرون می‏گوید: «چالش من گوش دادن به مردم است، بسیار بهتر و بسیار بیشتر از آنچه در ابتدا گوش می‏دادم». چنین به نظر می‏رسد که دیدارهای او در شهرهای مختلف فرانسه، ضامن ریاست‏جمهوری‏اش شد؛ تا جایی که نتایج نظرسنجی‏ های انجام‌شده بعدی نشان داد که محبوبیت مکرون به اندازه ۳۴ تا ۴۳ درصد به شکلی نوسانی افرایش یافت. گواه این مسئله کاهش تعداد معترضان در سالگرد آغاز جنبش موسوم به جلیقه زردها بود. مکرون امروز در قیاس با آخرین دیدار «تایم» با او در سال ۲۰۱۷، حالتی آرام‏تر و غیررسمی‏تر دارد. مکرون اشتباهات روزهای اولیه خود را به شتابش برای انجام تغییرات و اصلاحات نسبت می‏دهد. او اقرار می‏کند که با آگاهی کمی نسبت به تاثیرات و پیامدهای این تغییرات و اصلاحات پیش می‏رفت. او می‏گوید: «من احتمالا این حس را دامن زدم که می‏خواهم حتی در برابر مردم هم اصلاحات کنم. حتی گاهی بی‏صبری و ناآرامی‏ام برای اصلاحات به منزله بی‏صبری نسبت به مردم فرانسه احساس می‏شد. مساله این نیست.» او می‏افزاید: «در عوض بی‏صبری من همانا بی‏صبری در برابر سیستم بود؛ «اکنون فکر می‏کنم که باید زمان بیشتری را برای توضیح و تبیین اینکه در کجا هستیم و دقیقا چه می‏خواهیم، اختصاص دهیم.» او که در نیمه راه دوران ۵ ساله‏اش قرار دارد، قسمت دوم آنچه را او آن را «انقلاب» خود می‏نامد، ادامه می‏دهد. با این حال در فرانسه هنوز به او رئیس‏جمهور ثروتمندان می‏گویند. مکرون می‏گوید: «برایم مهم نیست که آیا این درست است یا نه. من مسئول هستم. من رهبر هستم. مهم نیست دیگران چه می‏گویند؛ رئیس‏جمهور ثروتمندان یا رئیس‏جمهور فقرا یا چیز دیگر. در کشور ما، ما به‏گونه‏ای رهبران را دوست داریم که می‏خواهیم بکشیم‌‏شان.» اگر مکرون در داخل کشورش دست بازی در حل‏وفصل امور داشته باشد، احساس مسئولیت خواهد کرد تا از آینده آزادی‏های اروپایی هم مراقبت کند. یکی از مهم‏ترین چیزها برای ایام باقی مانده از دوران او، این است: «بن‏بست فعلی دموکراسی‏های ما و خطر بزرگ عدم موفقیتی که داریم.»

تلاش برای بازگشت به اوج

ماه نوامبر ۲۰۱۸ برای رئیس‌‏جمهوری جوان فرانسه آزمون دشواری بود. اعتراض‏ها موجب شد تا ماه دسامبر محبوبیت مکرون به میزان ۲۳ درصد کاهش یابد. همین مسئله شاید زمینه را برای عقب‌نشینی ‏اش هموار کرد و او را متعهد ساخت تا ۱۱ میلیارد دلار اضافی را صرف مزایای اجتماعی کند. بر اساس آمار اتحادیه اروپا، نرخ بیکاری ۵/‌۸ درصد در فرانسه کمترین میزان بیکاری در بیش از یک دهه است و این درحالی است که زمانی که مکرون به قدرت رسید، این نرخ ۵/‌۹ درصد بود. سرمایه‏گذاری مستقیم خارجی در فرانسه در سال گذشته بیشترین میزان ظرف یک دهه بود و انتظار می‏رود رشد هم در سال ۲۰۱۹ به شکل آهسته و پیوسته ۳/‌۱ درصد باشد. با این حال، بدهی عمومی فرانسه تقریبا ۱۰۰ درصد تولید ناخالص داخلی را به خود اختصاص داده؛ تا حدودی به این دلیل که بیش از ۵ میلیون نفر هنوز در بخش متورم خدمات کشوری کار می‏کنند و بخشی هم به این خاطر که مکرون میلیاردها دلار برای آرام کردن جلیقه‏زردها هزینه کرد. بنابراین، مکرون «بازگشت» خود به اوج را شروع کرد - آنچه فرانسوی‏ها به ‏دنبال کندی دوره تابستان به‏ کار می‏برند - آن هم با فشار برای بازسازی اساسی یکی از مهم‏ترین نهادهای فرانسه: مستمری‏های دولتی که ۱۴ درصد از بودجه عمومی را می‏بلعند. اولین چیزی که روی لبه تیغ قرار گرفت، امتیازات ویژه برای ده‏ها شغلی بود که از سوی اتحادیه‏های کارگری طی دهه‏ها ایجاد شده بودند.

منبع: روزنامه سازندگی

66