نشانه‌ای از آمادگی ترامپ برای لغو تحریم‌ها وجود ندارد

کوروش احمدی، کارشناس مسائل بین‌الملل در پاسخ به این سوال که به نظر وی ویروس کرونا به چه میزان می تواند بر مناسبات بین کشورها تاثیر گذار باشد و آیا می توان مناسبات جهان را به قبل و یا بعد از کرونا تقسیم کرد؟ اظهار کرد : در طول تاریخ گهگاه اتفاقات بسیار مهم و تاریخ‌سازی روی داده و به عنوان نقاط عطفی در تاریخ ثبت شده اند. این قبیل اتفاقات عملا به قول شما تاریخ را به دو قسمت یعنی قبل و بعد از آن وقایع تقسیم کرده اند. مثل مثلا انقلاب اسلامی که در ایران چنین کارکردی تاریخی داشته؛ به نحوی که سخن از قبل و بعد انقلاب سخنی رایج است. قبل از آن نیز کودتای 28 مرداد و انقلاب مشروطیت چنین ویژگی داشتند. در سطح جهانی نیز چنین بوده است، در حوزه بهداشت عمومی، مثلا طاعون یا مرگ سیاه در میانه قرن 14 میلادی طی پنج سال با کشتار 75 تا 200 میلیون نفر در اروپا و آسیا از جمعیت اندک آن زمان چنین نقشی داشته و موجب تحولات عظیمی در حوزه جمعیت شناختی و فرهنگی و مذهبی شد و از جمله ناتوانی کلیسا را برغم ادعاهایش آشکار ساخت و یکی از عوامل مهم آغاز رنسانس بود.

وی در همین راستا افزود : آنفلوآنزای اسپانیولی در 1920-1918 با حدود 50 میلیون کشته در سراسر جهان مثال دیگری است. در مورد کرونا اگر چه سازمان بهداشت جهانی آن را سه شنبه گذشته به عنوان یک «پاندمی» معرفی کرد، یعنی یک اپیدمی که به چند قاره سرایت کرده است ، اما هنوز خیلی زود است که بتوان از آن به عنوان یک واقعه تاریخ‌ساز یاد کرد. چرا که ویروس کووید 19 به عنوان یک ویروس نوپدید هنوز عمدتا ناشناخته است. اینکه ظرف هفته‌ها و ماه‌های آینده طی جهش‌هایی تضعیف خواهد شد یا خصلت تهاجمی‌اش افزایش خواهد یافت، اینکه چه مواجهه‌ای با گرمای هوا خواهد داشت و اینکه ساخت واکسنی برای آن چه مدت زمان خواهد برد، هنوز مشخص نیست. اگر بهترین حالت‌ها پیش بیاد، شاید کووید 19 نیز مانند سارس و مرس و ابولا عمدتا به خاطره‌ای در ذهن بشر تبدیل شود. لذا، ضمن امیدواری به اینکه کرونا به یک نقطه عطف تاریخی تبدیل نشود، باید برای بدترین سناریوها هم آماده بود.
این تحلیل گر مسائل بین الملل در پاسخ به این پرسش که ویروس کرونا ، علاوه بر تاثیر اقتصادی و بهداشتی اش، چه تاثیری بر عرصه تحولات بین المللی خواهد داشت ؟ گفت :از این نظر فکر می‌کنم کرونا پیش از این تاثیر خود را داشته است. خسارات در همین دو سه ماهه و با فرض غلبه نهایی انسان بر ویروس در حدی است که شاید یکی دو سال طول بکشد تا کشورها بتوانند خود را از زیر آوار خسارات آن در آورند و زندگی تجاری به روال قبل از آن باز گردد. در این زمینه نیز کارآمدی مقامات بهداشتی کشورها یکی از موثرترین عوامل است؛ به نحوی که برخی از کشورها تقریبا از کرونا مصون مانده اند، خسارت برخی اندک است و خسارت برخی دیگر بسیار شدید. طبعا، کشورهایی که کمتر خسارت خواهند دید در موقعیت خیلی بهتری نسبت به دیگران قرار خواهند گرفت.

فعلا نشانه‌ای که حاکی از آمادگی ترامپ برای عقب‌نشینی در این حوزه باشد، مشهود نیست. انتخابات آمریکا نیز کار را مشکل‌تر کرده است

احمدی ادامه داد : با هر فرضی در مورد سیر آتی ویروس، تهدیدات این پاندمی نیز مانند تهدیدات پاندمی‌های عظیم تاریخ تنها به حوزه بهداشت عمومی محدود نخواهد ماند و می‌تواند موجب رفتارها و باورهای جدیدی در جوامع بشری بشود. هم اکنون نشانه‌هایی حاکی از تاثیر سوء ویروس بر روند جهانی شدن وجود دارد. جریانهای پوپولیست - ناسیونالیست در کشورهای غربی سعی در استفاده از این بیماری برای تسریع حرکت در جهت بستن مرزها و معکوس کردن روند جهانی گرایی دارند. این روند را اگر به معنی وابستگی تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان به هم در سطح جهانی بدانیم، از هم اکنون دچار مشکل شده است. اکنون شماری از صنایع در آمریکا و بسیاری از دیگر کشورها نمی‌توانند مواد و کالاهای واسطه‌ای یا قطعات لازم برای تکمیل تولیدات خود را از چین دریافت کنند. این یعنی اینکه گردش آزاد کالا، پول، سرمایه و اشخاص در جهان و برون سپاری که از مهمترین ویژگی‌های جهانی شدن است، به خاطر ویروس و ترس ناشی از آن محدود شده است. کرونا به این ترتیب توانسته به کمک پوپولیست‌های درون‌گرا و خارجی ستیزی بیاید که طی چند سال گذشته سعی در قرار دادن کشورهایشان در همین مسیر داشته اند. این جریانها بویژه ضد چین هستند و ویروس باضافه توهم توطئه به کار آنها رونق داده است.

وی در همین راستا خاطرنشان کرد :صرفنظر از این اثری که کرونا تا کنون داشته، اثرات خیلی بیشتر آن نیز بستگی به سیر آتی ویروس دارد. همانطور که پاندمی آنفلوانزای اسپانیولی اولین موج جهانی شدن را عقیم گذاشت، این احتمال وجود دارد که کرونا در صورت ماندگار و تهاجمی‌تر شدن، ضربه‌ای کاری به موج سوم جهانی شدن، یعنی موج کنونی، بزند.

وی در پاسخ به این سووال که شیوع این ویروس در تعامل ایران با دیگر کشورها و سازمان های بین المللی چه تاثیری خواهد گذاشت با توجه به این که ایران درخواست داشته که حداقل در زمان مبارزه با کرونا تحریم های یک جانبه آمریکا علیه ایران برداشته شود ؟ گفت: این ویروس منشاء یک بحران همه جانبه برای بسیاری از کشورها است و همه عرصه‌های زندگی را شدیدا تحت تاثیر قرار داده است و به همین دلیل مداخله سیاسی در عالی‌ترین سطوح را ناگزیر کرده است. برای ما نیز بی‌شک این بحران با فاصله زیادی در راس دیگر اولویت‌ها است و از تحریم و خطر برخورد نظامی و ... حادتر است. اثرات بسیار سوء کرونا بر روابط اقتصادی ما با دیگر کشورها آشکار است و در ترکیب با تحریم به صورت تصاعدی تشدید شده است. در چنین شرایطی باید انتظار داشته باشیم که کشورها و سازمان‌های بین‌المللی در جهت فشار بر آمریکا برای لغو یا حداقل کاهش تحریم‌ها اقدام کنند. نامه دکتر ظریف به دبیر کل سازمان ملل در چنین بستری معنی دارد. همچنین به خاطر نیاز به امکانات لازم برای مبارزه با کرونا، بویژه در بیمارستان‌ها، باید واقع بین‌باشیم و با توجه به اولویت حفظ جان انسان‌ها از هیچ تلاشی برای دریافت کمک از خارج خودداری نکنیم. نامه رئیس کل بانک مرکزی به رئیس صندوق بین‌المللی پول هم در این چارچوب اقدام شایسته‌ای بوده است.

احمدی در واکنش به این موضوع که آیا این خواسته ایران می تواند با افزایش فشارهای بین المللی بر آمریکا محقق شود؟ تصریح کرد : فعلا نشانه‌ای که حاکی از آمادگی ترامپ برای عقب‌نشینی در این حوزه باشد، مشهود نیست. انتخابات آمریکا نیز کار را مشکل‌تر کرده است. فقط با توجه به پیشنهاداتی که پیشتر با اهداف عوامفریبانه برای کمک به ایران برای مبارزه با کرونا داده اند، ممکن است حاضر به کارهای بیشتری در این حوزه باشند؛ آن هم بیشتر بر مبنای استفاده مصرف کننده نهایی. فعلا می‌توان احتمال داد که فشار کشورها و سازمان‌ها در این زمینه موثر افتد.

منبع: ایسنا

66