دیدار تاریخی اردوغان و مقام ارشد اماراتی؛ آیا دشمنان قدیمی با یکدیگر آشتی می‌کنند؟

بلومبرگ در گزارشی با بررسی این موضوع به ماجرای ملاقات طحنون بن زاید آل نهیان، مشاور امنیت ملی امارات با رجب طیب اردوغان پرداخته و ابعاد و زوایای این دیدار و روابط دو کشور را مورد بررسی قرار داده است.

طرفین محورهای این گفتگو را همکاری‌های اقتصادی برشمرده‌اند. خبرگزاری دولتی امارات روز چهارشنبه از آنکارا گزارش داد که در این دیدار موضوعات مورد علاقه منطقه‌ای و افزایش سرمایه‌گذاری امارات در ترکیه مورد بحث و گفتگو قرار گرفته است. این دیدار در حالی شکل گرفته که در سالهای اخیر تنش‌ها میان ترکیه و امارات شدت یافته بود.

اردوغان همچنین چندین بار تلویحا امارات را به دست داشتن در ماجرای کودتای نافرجام سال ۲۰۱۶ متهم کرده است. ترکیه همچنین در ماجرای تنش‌های کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس با قطر، کنار دوحه باقی ماند و در جبهه مقابل امارات و عربستان گام برداشت.

این تغییر و تحولات به ویژه در زمانی رخ می‌دهد که خروج آمریکا از افغانستان و بازگشت طالبان به قدرت، موازنه‌های منطقه‌ای را تغییر داده و کشورهای منطقه در حال بررسی نسبت روابط خود با حکومت جدید در افغانستان هستند.

الهام فخرو، تحلیلگر تحلیلگر ارشد گروه بین‌المللی بحران که مسائل منطقه خلیج فارس را بررسی می‌کند در این خصوص می‌گوید: «امارات با این دیدار این پیام را به سایرین ارسال می‌کند که این کشور در اصلاح روابط خود با رقبا و حتی دشمنان فعال است. از سوی دیگر روحیه تنش‌زدایی در منطقه خاورمیانه در حال افزایش است و دلیل آن هم احتمالا این است که کشورهای منطقه متقاعد شده‌اند که ایالات متحده همیشه برای متحدین خود فعال نیست.»

این نشست سطح بالا و نادر میان مقام‌های ترکیه و امارات در حالی صورت می‌گیرد که تنش‌های طولانی‌مدت میان دو کشور بر سر موضوعات مختلفی میان کشور برقرار بوده است. از آن جمله می‌توان به حمایت ترکیه از اخوان المسلیمن اشاره کرد که امارات همواره آن‌را تهدیدی برای خود می‌داند. ضمن اینکه ترکیه و امارات در موضوعات گسترده‌ای در منطقه همچون سوریه و عراق و لیبی با یکدیگر اختلاف نظر داشته‌اند.

شیخ محمد بن زاید بارها در رسانه‌های حامی دولت ترکیه مورد انتقاد گرفته است است و نیروهای نزدیک به دولت ترکیه، امارات را متهم می‌کنند که از شبه نظامیان کرد در سوریه حمایت کرده است. در مقابل در امارات هم، نقدهای بسیاری علیه ترکیه به ویژه پس از حمایت اردوغان از قطر در جریان تنش میان کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس و قطر طرح کرده است.

با چنین پشتوانه‌ای در روابط عجیب نیست که انور قرقاش، وزیر مشاور در امور خارجی امارات این دیدار را «تاریخی» بداند. رجب طیب اردوغان هم روز چهارشنبه در گفتگو با تی‌وی‌نت در خصوص این دیدار تغییر روابط میان کشورهای مختلف را امری امکان‌پذیر دانست.

اما از سوی دیگر اعزام شخصیتی چون طحنون که همواره در موضوعات امنیتی نقش‌آفرین بوده پیام‌های دیگری از این دیدار ارائه می‌دهد. او همواره نقش پررنگی در پروژه‌های امنیتی امارات ایفا کرده و برخی از ناظران سیاسی معتقدند دیدار او با اردوغان، می‌تواند بیش از اینکه بر جنبه موضوعات اقتصادی تمرکز داشته باشد بر مسائل امنیتی تکیه کند.

از سوی دیگر در دو ماه گذشته امارات و ترکیه پس از خشکسالی‌های چندین ساله، چندین قرارداد تجاری منعقد کرده‌اند که هرچند در مقایسه با قراردادهای معمول چند میلیارد دلاری صندوق‌های مختلف امارات چندان چشمگیر نیست اما صرف حصول چنین توافقاتی می‌تواند معنادار باشد.

در همین راستا، شرکت سرمایه گذاری موباندالای ابوظبی در یک استارتاپ تحویل خوار و بار در ترکیه با عنوان گتیر سرمایه‌گذاری کرده است و شرکت اسکوتر فنیکس مستقر در امارات هم شرکت ترکیه‌ای پالم را در ترکیه خرید تا آن‌را گسترش دهد. همچنین توافقات دیگری در زمینه راه‌اندازی چندین استارتاپ و توسعه آنها در دو کشور در دستور کار قرار گرفته که می‌تواند چشم‌اندازی از گسترش مناسبات اقتصادی میان دو طرف را ارائه دهد.

با این حال بعید به نظر می‌رسد دو کشوری که بر سر مسائل امنیتی منطقه با یکدیگر اختلاف‌ نظرهای جدی دارند این همکاری‌های اقتصادی را بدون در نظر گرفتن این اختلافات منطقه‌ای پیش ببرند. به ویژه آنکه فردی برای دیدار با رئيس جمهوری ترکیه انتخاب و معرفی شده که در امور امنیتی سابقه پررنگی دارد. ضمن اینکه باید به خاطر داشت که این دیدار درست پس از سفر طحنون به مصر و دیدار با مقام‌های این کشور صورت می‌گیرد. کشوری که ترکیه که بعد از کودتای ژنرال سیسی علیه محمد مرسی با آن قطع رابطه کرده است. اما در عین حال در ماه‌های اخیر نشانه‌هایی از بهبود روابط و تبادل سفیر میان دو کشور مشاهده شده است.

منبع: یورونیوز

66