عضو پیمان آکوس، ایران را به نقض ان‌پی‌تی متهم کرد
ایالات متحده که در کنار متحد دیرینه‌اش انگلیس قرارداد فروش زیردریایی‌های اتمی با استرالیا امضا و آشکارا موازین پیمان منع گسترش تسلیحاتی اتمی را نقض کرده است، ایران را به عدم همکاری با آژانس متهم و تهدید به برگزاری نشست فوق العاده شورای حکام در این زمینه کرد.
«لوئیس ال. بونو» کاردار آمریکا نزد سازمان‌های بین‌المللی مستقر در وین با ایراد سخنانی در نشست شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی پیرامون اجرای موافقتنامه‌های پادمانی در ایران ادعا کرد که اگر «عدم همکاری ایران با آژانس، از جمله در مورد موضوعات مطرح شده در دستور کار برجام، به سرعت مرتفع نشود، شورای حکام چاره ای جز تشکیل جلسه فوق العاده برای رسیدن به این بحران، پیش از پایان سال جاری نخواهد داشت.»
وی در اظهاراتی همسو با مدیرکل آژانس افزود که«فقدان تعامل اساسی از سوی ایران مانع از پیشرفت در شفاف سازی سؤالات آژانس در مورد صحت و کامل بودن اعلامیه های پادمانی ایران شده است و به طور جدی بر توانایی آژانس برای ارائه تضمین درباره ماهیت منحصراً صلح آمیز برنامه اتمی ایران تأثیر می گذارد. »
رفائل گروسی، مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی اصرار دارد که فعالیت‌های راستی‌آزمایی در ایران را که به موجب کاهش تعهدات برجامی از سوی تهران کم شده از سربگیرد. جمهوری اسلامی ایران تاکنون دو نوع نظارت را در خصوص صنعت هسته‌ای خود پذیرفته بود. نظارت‌های پادمانی آژانس که مربوط به عضویت ایران در این نهاد است و دیگری نظارت‌هایی که در برجام فراتر از نظارت‌های پادمانی مورد قبول طرف ایرانی قرار گرفته بود.
جمهوری اسلامی ایران، نظارت‌های پادمانی خود را طبق روال ادامه می‌دهد و هیچ تغییری در این نوع نظارت ایجاد نشده است. بنا بر اعلام مقام های کشورمان، تهران هیچ بحثی هم در این حوزه ندارد و کاملا همکاری‌های خود را ادامه می‌دهد.
اما بر اساس توافق برجام، بنا بود که ایران محدودیت‌هایی را در برنامه هسته‌ای خود بپذیرد و طرفین غربی هم تحریم‌های ظالمانه علیه ایران را کنار بگذارند. هنگامی که طرف غربی تحریم‌ها را لغو نکرد و اجرای آن‌ها ادامه یافت، ایران هم طبق قانون «اقدام راهبردی برای رفع تحریم‌ها»، نظارت‌های فراپادمانی از جمله پروتکل الحاقی را کنار گذاشت.
با این حال به گفته مقام های جمهوری اسلامی ایران، بیش از ۷۰ بازرس که تقریبا ۳۰ درصد بازرسان آژانس هستند فقط روی پرونده ایران کار می‌کنند. کاظم غریب آبادی سفیر پیشین ایران در سازمان‌های بین‌المللی مستقر در وین پیشتر اظهار داشت که رفتار ایران نه تنها استاندارد که فراتر از استاندارد است
این درحالیست که واشنگتن در پی معاهده پرچالش با انگلیس و استرالیا، به نقض جدی پیمان عدم گسترش تسلیحات اتمی متهم است. سه کشور ماه گذشته ایجاد یک همکاری مشترک بین خود را اعلام کردند که شامل کمک به استرالیا برای فروش زیردریایی‌های هسته‌ای به این کشور می‌شود.
میخائیل اولیانوف سفیر و نماینده دائم روسیه نزد سازمان‌های بین المللی مستقر در وین پیشتر گفت که این قرارداد، پیمان عدم اشاعه سلاح‌های هسته‌ای را زیر سئوال برده است. وی توضیح داد که ۱۷ ماه طول کشید تا انگلیس و آمریکا درباره چگونگی کمک به استرالیا در زمینه انتقال فناوری فناوری لازم برای تولید زیردریایی هایی با نیروی محرکه اتمی تصمیم‌گیری کنند. اولیانوف افزود؛ این مساله به لحاظ اشاعه تسلیحات اتمی خیلی حساس است چون زیردریایی ها با اورانیوم غنای بالا کار می‌کنند که در اصل می‌تواند برای تولید سلاح مورد استفاده قرار گیرد.
به عقیده سفیر روسیه، این توافقنامه به لحاظ سیاسی، چین را هدف قرار می دهد و آژانس بین المللی انرژی اتمی وظیفه دارد تا تحریکات صورت گرفته در چارچوب اتحاد یاد شده را به دقت زیر نظر داشته باشد. دیپلمات روس همچنین افزود که تصمیم استرالیا برای ساخت زیردریایی‌های اتمی زنگ خطر در زمینه اشاعه تسلیحات اتمی را به صدا در می آورد و مصداق بدی برای ایران و کره شمالی است.
از سوی دیگر سفیر چین نیز با ایراد سخنانی در نشست پیشین شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، نگرانی عمیق پکن را نسبت به توافقنامه امنیتی میان آمریکا، انگلیس و استرالیا اعلام کرد و آن را اقدامی خطرناک و نماد بارز اشاعه تسلیحات اتمی دانست.
وانگ کوان سفیر و نماینده دائم چین نزد سازمان‌های بین‌المللی مستقر در وین در سخنانی که یک نسخه آن در اختیار دفتر ایرنا در لندن قرار گرفت اظهار داشت یکی از اهداف اصلی و مرکزی پیمان عدم اشاعه سلاح‌های هسته‌ای جلوگیری از گسترش فناوری‌های مرتبط با تسلیحات اتمی است و کشور های عضو ملزم به رعایت آن هستند. این درحالیست که به گفته وی انگلیس و آمریکا به عنوان اعضای ان‌پی‌تی و دارای سلاح هسته‌ای قرار است در زمینه تولید زیردریایی با نیروی محرکه اتمی به استرالیا کمک کنند.
انچه بر انگلوساکسونها رواست بر دیگران حرام است!