پیش‌نویس توافق آماده شده است/ آمریکا باید در مورد 3 موضوع اصلی تصمیم بگیرد/ گفت‌وگو بین روسیه و اوکراین مورد نظر و توصیه ما بوده است

سعید خطیب‌زاده صبح امروز (دوشنبه) در نشست خبری هفتگی خود، درباره تلاش‌ها برای خارج کردن ایرانیان مقیم اوکراین از این کشور، گفت: نگرانی‌های ایرانیان و دانشجویان مقیم اوکراین کاملاً قابل درک است و به‌رغم تمام تلاش‌هایی که در سطح وزارت خارجه و سفارتخانه‌هایمان، چه در اوکراین و چه در کشورهای همجوار داشته‌ایم، به چند ده ایرانی هم در جاهای مختلف دسترسی نداشتیم.

وی افزود: وزارت امور خارجه در هفته گذشته تمهیدات گسترده‌ای را اندیشیده و شاید اعلام وضعیتی که در هفته آخر بهمن کردیم و اطلاعیه‌ای که در اوکراین صادر شد، مقدمه‌ای بود برای اینکه ما به ایرانیان و دانشجویان مقیم بگوییم اگر کار اضطراری ندارند از اوکراین خارج شوند. 

سخنگوی وزارت امور خارجه اضافه کرد: طی چند روز گذشته پیش از جنگ بلافاصله پس از آغاز جنگ تلاش گسترده‌ای توسط سفارت ما در اوکراین و برخی تشکل‌های دیگر در داخل اوکراین انجام شد و تعداد قابل توجهی از ایرانیان از مناطق مختلف خارج شدند. 

وی ادامه داد: ایرانیان را از مناطق جنگی و مناطق در حال نبرد به مناطق امن‌تر در شرق منتقل کرده و تلاش کردیم از مرز بلاروس خارج شوند. البته تعدادی نزدیک به ۴۰ یا ۵۰ نفر در خارکُف در روز آغاز جنگ باقی مانده بودند و ما تلاش کردیم آنها را هم پیدا کنیم؛ گر چه در آن نقطه حکومت نظامی وجود دارد. 

خطیب‌زاده با بیان اینکه در چند شب گذشته مسئولین امر در وزارت امور خارجه در سطوح مختلف به‌طور مشخص پیگیر مسأله بوده‌اند، تصریح کرد: ون‌هایی با پرچم کشورمان در مرز اوکراین با لهستان منتظر اتباع ایرانی برای انتقال‌شان به کشور هستند.

وی در خصوص موضع ایران در مورد برگزاری مذاکراتی بین روسیه و اوکراین بیان داشت: گفت‌وگو بین روسیه و اوکراین مورد نظر و توصیه ما بوده است که برای توقف درگیری‌ها باید به‌طور جدی در دستور کار قرار بگیرد. برای مسأله اوکراین راه‌حل سیاسی وجود دارد.

سخنگوی وزارت امور خارجه درباره موضع ایران در مورد موضوعات باقی‌مانده در مذاکرات وین گفت: سفر آقای باقری به تهران همانند بسیاری از سفرهای دیگری که داشتند برای انجام مشورت‌های لازم با تهران بوده و شورای عالی امنیت ملی راهبری گفت‌وگوها و مذاکرات را بر عهده دارد و ریاست آن هم با رئیس‌جمهور است؛ لذا سفر آقای باقری و جلسات متعددی که داشتیم در خصوص موضوعات باقیمانده است.

خطیب‌زاده اضافه کرد: یک پیش‌نویسی از توافق آماده شده است و لازم بود این پیش‌نویس مورد بررسی دقیق قرار بگیرد. برخی موضوعات هم باقی مانده است که دستورالعمل‌های لازم درباره صحبت با طرف‌های مقابل به آقای باقری داده شد. متأسفانه همچنان طرف‌های غربی و آمریکا در مورد سه موضوع اصلی تصمیم سیاسی خود را نگرفته‌اند.

وی بیان کرد: در تماس‌ها تلاش کردیم هم خطوط قرمز جمهوری اسلامی ایران، منطق، دلیل و چگونگی مرتفع کردن این موضوعات برای طرف غربی روشن شود و هم مواضع تهران تبیین شود. الآن در نقطه‌ای قرار دادیم که فکر می‌کنیم ابهامی برای واشنگتن و اروپا در خصوص این خطوط قرمز وجود ندارد. انتظار قطعی داریم که بیش از این طرف‌های مقابل مذاکرات را طولانی نکنند.

خطیب‌زاده درباره تأثیر جنگ اوکراین بر مذاکرات وین گفت: در حوزه دیپلماسی هیچ ربطی بین جنگ اوکراین و مذاکرات وین وجود ندارد. اساساً همه کسانی که با دیپلماسی آشنا هستند می‌دانند که پرونده‌های مختلف را در چارچوب خودش پیگیری می‌کنند. 

وی ادامه داد: آنچه در وین انجام می‌شود، بر اساس یک شناخت و فهم توسط همه طرف‌های برجام و آمریکا شکل گرفته و یک ضرورت و الزام همه آنها را به وین آورده است؛ لذا آنچه در وین اتفاق افتاده، حرفه‌ای بوده و تلاش شده یک نتیجه مناسب حاصل شود.

سخنگوی وزارت امور خارجه همچنین درباره احتمال نرسیدن به توافق در وین گفت: بیش از ۹۸ درصد پیش‌نویسی که آماده شده است، به‌صورت مشترک نگارش و تنظیم شده و آنچه باقی مانده، مواردی است که باید مرتفع شود. 

خطیب‌زاده افزود: بحث‌هایی درباره موضوعات مربوط به حوزه رفع تحریم‌ها، در حوزه تضامین و در خصوص برخی ادعاهای سیاسی مطرح درباره فعالیت‌های صلح‌آمیز هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران داشتیم که باید در یک بستر مناسب حل و فصل شود. همه طرف‌ها در وین هستند که در چارچوب منافع مشروع و آشکار خودشان گفت‌وگوها را پیش ببرند. 

وی با بیان اینکه ما در وین نیستیم که یک توافق جدید کنیم، گفت: توافق در سال ۲۰۱۵ انجام شده است و آن را پیشِ‌ رو داریم. ایران و ۱+۴ در وین حضور دارند برای اینکه مطمئن شود آمریکا اگر می‌خواهد مسیر بازگشت خود به برجام را طی کند، این مسیر بازگشت یک روزه نخواهد بود. 

خطیب‌زاده اضافه کرد: ما باید مطمئن شویم که ورود مجدد آمریکا به برجام همراه با انجام تعهدات رفع تحریم‌های ایالات متحده است و طبیعی است که آنها به‌عنوان مسئول وضعیت فعلی باید اطمینان همه را جلب کنند.

سخنگوی دستگاه دیپلماسی همچنین در پاسخ به سؤالی در خصوص آخرین روند پرداخت بدهی‌های انگلیس به ایران گفت: تحول در پرونده قطعی بدهی انگلیس به تهران، باید در لندن انجام شود و لندن باید بدهی خودش را به ملت ایران بپردازد.

وی در خصوص تغییر برخی سفرای کشورمان هم توضیح داد آنچه از قول او تحت عنوان مصاحبه با یکی از رسانه‌ها منتشر شد درست نبوده و تأکید کرد: تحولات وزارت امور خارجه و تصمیمات در بستر خود گرفته و انجام می‌شود.

خطیب‌زاده درباره بازگشت ایران به تعهدات خود در برجام در صورت توافق احتمالی در وین نیز، گفت: اگر توافقی باشد، قطعاً پارامترهای برجام چه در حوزه تحریم‌ها و چه در حوزه تعهدات هسته‌ای ایران رعایت می‌شود؛ لذا کیفیت و میزان غنی‌سازی به همان میزان و سطحی که در برجام تعیین شده، برمی‌گردد.

 هر چقدر تضامین عینی توسط آمریکا دقیق‌تر باشد، در بندهای مقابل هم رعایت می‌شود. ما درمورد پایه‌ها و اصول جدی خودمان هم مذاکره کردیم و در نقطه‌ای قرار داریم که اگر خطوط قرمز ایران و حقوق مشروع کشور و ملت رعایت شود، در نقطه خوبی برای جمع‌بندی توافق قرار داریم

سخنگوی وزارت امور خارجه خاطر نشان کرد: هر چقدر تضامین عینی توسط آمریکا دقیق‌تر باشد، در بندهای مقابل هم رعایت می‌شود. ما درمورد پایه‌ها و اصول جدی خودمان هم مذاکره کردیم و در نقطه‌ای قرار داریم که اگر خطوط قرمز ایران و حقوق مشروع کشور و ملت رعایت شود، در نقطه خوبی برای جمع‌بندی توافق قرار داریم.

خطیب‌زاده درباره اظهارات وزیر خارجه عربستان سعودی در خصوص مذاکرات نیز بیان داشت: اعضای برجام در متن آن نوشته شده است و توصیه می‌کنم آن را بخوانند و از "اظهارات شاذ" دست بردارند. 

وی در مورد نگرانی نمایندگان مجلس از زیر سؤال رفتن طرح اقدام راهبردی در مذاکرات وین گفت: دولت و وزارت امور خارجه، صدای نمایندگان ملت را می‌شنوند و متوجه نگرانی‌های آنها هستیم. آقای امیرعبداللهیان در جلسات کمیسیون و صحن مجلس با نمایندگان گفت‌وگو کرده و تعاملات بسیار خوبی بین دولت و مجلس برقرار است.

سخنگوی وزارت امور خارجه اضافه کرد: راهبری مذاکرات بر عهده شورای‌عالی امنیت ملی است که رئیس مجلس شورای اسلامی هم در آن حضور دارد؛ ما از دغدغه نمایندگان به خوبی مُطلّع هستیم. ما در وین نیستیم که متن جدیدی را مذاکره نمی‌کنیم؛ بلکه در وین هستیم تا ببینیم توافقی که سال ۲۰۱۵ منعقد شده، به درستی اجرا می‌شود. 

وی در ادامه تأکید کرد: ما هیچ چیزی بیشتر از تعهدات برجامی نپذیرفتیم و نخواهیم پذیرفت. اطمینان داشته باشید که چیزی کمتر از انتفاع اقتصادی از برجام نمی‌خواهیم. کمااینکه به‌خاطر بدعهدی و خسارت، پایدارتر مذاکرات را پیش می‌بریم. 

خطیب‌زاده بیان داشت: قانون مجلس، قانون الزام‌آوری است و تلاش شده در متن توافقات، قانون مجلس رعایت شود. اگر توافقی برقرار شود، هم نمایندگان و هم مردم متن آن را خواهند دید.

سخنگوی وزارت امور خارجه درباره سفر وزیر امور خارجه کشورمان به وین گفت: تا وقتی که در نقطه مشخص شده قرار نگیریم، برنامه‌ای برای سفر آقای امیرعبداللهیان به وین وجود ندارد. برای ایالات متحده در نتیجه تصمیمات سیاسی بتواند به برجام برگردد، قطعاً مراحلی وجود دارد و به راحتی و فوریت نیست. 

وی اضافه کرد: هر زمان تصمیم سیاسی گرفته شود و به نقطه‌ای برسیم که اطمینان حاصل کنیم بازگشت آمریکا همراه با تضمین انتفاع اقتصادی ایران بر اساس برجام است، آن زمان می‌توانیم تصمیم بگیریم توافق را چگونه اعلام کنیم.

خطیب‌زاده در مورد بیانیه‌ اخیر سه کشور اروپایی گفت: این یک دخالت آشکار در امور ایران و علیه یکپارچگی و تمامیت ارضی کشورمان است؛ لذا از اساس مردود است. ما اعتراض خود را به این بیانیه غیرحرفه‌ای و بی‌مبنا اعلام کردیم. اروپا در جایگاهی نیست که چنین بیانیه‌ای صادر کند. جزایر سه گانه جزء لاینفک ایران است.

سخنگوی دستگاه دیپلماسی همچنین در مورد آخرین روند بازپرداخت بدهی کُره جنوبی به ایران گفت: گفت‌وگوها در کُره بر اساس خواص و درخواست طرف کُره‌ای بعد از سفر معاون وزیر خارجه این کشور به وین انجام شد و متأسفانه تا الآن نتیجه‌ای هم حاصل نشده است و همچنان به‌صورت لاک‌پُشتی تلاش می‌کنند کار را جلو ببرند که از نظر ما قابل قبول نیست.

خطیب‌زاده در واکنش به اظهارات وزیر خارجه فرانسه اظهار داشت: اگر فرانسه سازنده‌تر از روز اول عملکرد و تلاش نمی‌کرد مذاکرات را مدام با سکته روبه‌رو کند، ماه‌ها قبل در نقطه‌ای قرار داشتیم که می‌توانستیم در خصوص یک متن به‌عنوان پیش‌نویس صحبت کنیم. توصیه می‌کنم فرانسه تلاش کند دوباره خواب‌زده نشود.

سخنگوی وزارت امور خارجه در خصوص موضع ایران در قبال روسیه، گفت: روابط جمهوری اسلامی ایران با روسیه، روابطی چندلایه، چند بُعدی، کاملاً طبیعی، برخواسته از حُسن همسایگی، برخواسته از نیازهای طبیعی دو طرف و اراده سیاسی تهران - مسکو برای ارتقای این روابط به یک روابط ممتاز است.

وی خاطرنشان کرد: ما در سال‌های تحریم‌های به قول آمریکا فلج‌کننده و فشار حداکثری، تلاش کردیم که روابط‌مان را نسبت به عوامل سوم و تحریم‌های بیرونی تعریف کنیم. روابط طبیعی ایران با کشورهای دوست، فارغ از فشار طرف‌های ثالث جلو خواهد رفت.

خطیب‌زاده درباره مذاکرات ایران و آژانس بین المللی انرژی اتمی بیان داشت: برخی سؤالات ادعایی میان ایران و آژانس از ماه‌ها قبل موضوعاتش مطرح شده است. سفر دکتر کمالوندی به وین یا سفر برخی مقامات آژانس طی هفته‌های گذشته، به‌صورت عادی انجام شده است. 

سخنگوی وزارت امور خارجه با بیان اینکه نکات فنی آژانس شنیده شده است، گفت: برداشت ما، ماه‌ها قبل این بود که اگر نگاه فنی به سؤالات آژانس باشد تمامی اینها قابل بسته شدن بود؛ کما این‌که وقتی در خصوص دوربین‌های کرج گفت‌وگوهایی شد، همین مسیر پیش می‌رفت.

خطیب‌زاده اضافه کرد: متأسفانه برداشت‌هایی وجود دارد که برخی، در مذاکرات فنی آژانس دخالت سیاسی می‌کنند. پیام ما همواره این بوده که اجازه دهید آژانس مسئول راستی آزمایی تعهدات هسته‌ای ایران در چارچوب فنی بماند. ایران همواره روابط فنی بسیار خوبی را با حفظ بی‌طرفی آژانس داشته است. این پرونده در خصوص برخی سؤالات ادعایی باید خیلی پیش‌تر بسته می‌شد.