امیرعبداللهیان: میزبان حدود پنج میلیون تبعه افغان در ایران هستیم/ تحریم ها امکان تخصیص منابع جدید برای پناهجویان را دشوار نموده است

متن سخنرانی حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه در سومین نشست وزیران امورخارجه کشورهای همسایه افغانستان درچین تون شی  -  فروردین ماه  1401 (مارس 2022) در پی می آید:

بسم الله الرحمن الرحیم

جناب آقای وانگ یی وزیر محترم امور خارجه جمهوری خلق چین ؛

وزرای محترم امور خارجه؛

از میزبانی دولت جمهوری خلق چین که این نشست را در شهر زیبای تون‌شی برگزار نموده است تشکر می‌کنم.

همکاران محترم ،

امروز در افغانستان ما شاهد چالش های مختلفی هستیم .

امید به پایان جنگی که 40 سال در این کشور نسل های مختلفی را بخود مشغول داشت و خسارات سنگینی به منابع انسانی و مادی افغانستان وارد ساخت.

امید به علاقمندی تمام مردم افغانستان به برقراری صلح و آرامش در کشور و مخالفت جدی با جنگ و جستجوی حل اختلافات از راه های مسالمت آمیز

امید به همگرایی منطقه ای خصوصا بین همسایگان در کمک به افغانستان

امید به فراموش نشدن مشکلات و سختی های مردم افغانستان در جامعه جهانی

هنوز ترس از فعالیت های گروه های مختلف تروریستی همچون داعش در خاک افغانستان علیه امنیت همسایگان و جامعه جهانی وجود دارد.

هنوز ترس از جنگ برآمده از مداخله اشغالگران علیه مردم مظلوم این سرزمین وجود دارد.

هنوز منابع اقتصادی مردم افغانستان در اختیار آنان قرار نگرفته و ثروت های ملی افغانستان بلوکه هستند. اقتصاد کشور به حرکت در نیامده و بخش عمده از مردم کشور در شرایط سختی به سر می برند.

هنوز مهم ترین وعده سیاسی برای تشکیل حکومتی فراگیر با مشارکت همه اقوام تحقق نیافته است.

          تجربه تعامل طولانی مدت کشورهای منطقه با مردم و گروه های سیاسی افغانستان نشان

می دهد که توجه به واقعیت های اجتماعی، ضرورتی انکارناپذیر در سپهر سیاسی آن کشور است و بی توجهی به آن، بزرگترین عامل بروز کشمکش و نیز مهمترین مانع در استمرار سیاسی نظام و ساختارهای سیاسی افغانستان در گذشته بوده است . امروزه ضرورت تشکیل دولت فراگیر با حضور و مشارکت موثر و پایدار همه گروه های قومی افغانستان واقعیتی است غیرقابل انکار. انتظار ما این است که هیات حاکمه سرپرستی گام های عملی بیشتری را در این راستا بردارد.

همکاران گرامی !

ریشه‌ مشکلات افغانستان را می‌توان در اشغال طولانی مدت این کشور و سیاست های غلط اشغالگران و آمریکا دانست. اشغال طولانی مدت افغانستان نه تنها کمکی به توسعه آن نکرد بلکه نوعی از وابستگی را به وجود آورد که موجب شد با عقب نشینی اشغالگران، ساختارهای سیاسی و اقتصادی آن فرو بریزد و مانند همیشه مردم مظلوم افغانستان بزرگترین بازنده و قربانی این وضعیت باشند. متاسفانه باید گفت که این رویکرد غیرسازنده همچنان ادامه دارد.

نخستین و مهمترین پیامد این رویکرد، بروز وضعیت سخت انسانی در افغانستان است. گزارش‌های سازمان ملل نشان می‌دهد که بیش از نیمی از مردم افغانستان به شمول زنان و کودکان نیازمند کمک بوده و از تأمین نیازهای اولیه خود نیز ناتوان هستند ضرورت دارد تمام کشورها خصوصاً کشورهای همسایه به هر طریقی که می توانند به مردم افغانستان کمک کنند. در این راستا جمهوری اسلامی ایران طی ماه‌های گذشته بیش از 30 محموله کمک‌های بشردوستانه خود را به افغانستان ارسال و در میان مردم توزیع نموده است؛ به جریان صادرات کالاهای ضروری به افغانستان ادامه داده و مسیرهای خود را به روی محموله‌های ترانزیتی باز نگه داشته است، میزبان صدها هزار مردم افغان بی خانمان است و آمادگی خود را برای همه گونه همکاری با دیگر کشورهای علاقهمند کمک به افغانستان اعلام نموده است.

دوم ، همه کشورها باید برای آزاد سازی دارایی‌های افغانستان به شکلی که به بهبود وضعیت انسانی این کشور کمک کند، اقدام نمایند.

سومین موضوع زمینه سربازگیری توسط گروه‌های افراط‌گرا و تروریستی است. توسعه فعالیت‌های هراس‌افکنانه داعش در افغانستان جای تردیدی باقی نگذاشته است که نیازمند اقدام جمعی  کشورهای منطقه برای مقابله با تروریسم هستیم.

خطر تروریسم و گسترش آن در افغانستان جدی است و ردپای آمریکا در آن دیده می شود. البته امروز آمریکا از مشارکت در بازسازی افغانستان سخن نمی گوید، در حالیکه 20 سال این کشور را در اشغال داشت و اقدامی در کمک به مردم نکرد.

بیشنهاد می‌کنم یک سازوکار امنیتی مشخصی در قالب سازمان‌های موجود یا با موجودیتی مستقل برای هماهنگ سازی سیاست ضدتروریستی کشورهای همسایه افغانستان ایجاد شود تا اقدامات جمعی کشورها و تبادل اطلاعات در این زمینه را تسهیل و مدیریت نماید.

چهارمین مسئله سیل آوارگانی است که به دنبال خروج از افغانستان هستند. جمهوری اسلامی ایران از ماه‌ها قبل از سقوط دولت افغانستان، با موج جدیدی از جابه جایی انسانی مواجه بود که این روند در ماه‌های اخیر شدت یافته و به مرز یک میلیون نفر رسیده است. اکنون بر اساس تخمین‌ها میزبان حدود پنج میلیون تبعه افغان در ایران هستیم که هزینه‌های بسیار بالایی را بر اقتصاد کشورمان تحمیل کرده است.

جمهوری اسلامی ایران در بیش از چهار دهه گذشته همچون یک همسایه خوب میزبان خواهران و برادران افغانستانی خود بوده و در حال حاضر نیز از هیچ تلاشی برای بهبود وضعیت اتباع آن کشور در ایران یا افغانستان فروگذار نکرده اما شرایط سخت تحمیل شده بر اقتصاد ایران ناشی از تحریم های غیر قانونی آمریکا امکان تخصیص منابع جدید برای پناهجویان را دشوار نموده است. از این رو لازم است سازمان های بین المللی مسئول و کشورهای علاقهمند کمک به مردم افغانستان توجه ویژه ای به شرایط خاص زندگی پناهجویان افغان در خاک ایران داشته باشند.

دوستان ارجمند!

برای رسیدن به افغانستانی امن و باثبات، جامعه جهانی خصوصا ما کشورهای همسایه افغانستان باید با هم بیشتر همکاری کنیم و کمک های خود را به مردم افغانستان گسترش دهیم. باید تلاش کنیم فضای گفتمان سیاسی در جامعه افغانستان تقویت شود تا هیأت حاکمه سرپرستی افغانستان و گروه های مختلف قومی، سیاسی و اجتماعی بیشتر و بهتر همدیگر را درک کنند و در اداره کشور مشارکت داشته باشند.

پیام واحد و اقدام منسجم کشورهای همسایه افغانستان می‌تواند علاوه بر کمک به برون رفت افغانستان از وضعیت کنونی، نقش مهم و سازنده‌ای در ترسیم نظام امنیت منطقه‌ای نیز داشته باشد.

وزرای محترم ،

همه ما باید تلاش کنیم تا افغانستان بار دیگر به صحنه درگیری و کشمکش های سیاسی و نظامی بدل نشود. بی تردید مردم افغانستان و کشورهای همسایه قربانی نخست پیامدهای مخرب چنین وضعیتی خواهند بود.

لازم است ، همسایگان افغانستان و کشورهای دوست سازوکارهای لازم را برای همکاری با یکدیگر در بازسازی و توسعه افغانستان تعریف نموده و همکاری های خود را گسترش دهند .

ایجاد یک مکانیزم درون منطقه ای و تشکیل صندوقی مالی جهت حمایت از مردم افغانستان به موازات تشکیل دولت فراگیر ملی یک ضرورت است.

داشتن افغانستانی امن، باثبات و توسعه یافته آرزوی ما برای یکایک خواهران و برادران افغانستانی و مردم منطقه است.

بار دیگر از میزبانی ارزشمند دولت چین و مدیریت همکار عزیز آقای وانگ یی صمیمانه تشکر می‌کنم.

 متشکرم