رمزگشایی از پایگاه سرّی ارتش/ افزایش توان پهپادی با ۷ اتفاق جدید

دو روز پیش پایگاه سری و زیرزمینی پهپادی ۳۱۳ ارتش جمهوری اسلامی ایران برای نخستین بار با حضور سرلشکر محمد باقری رئیس ستاد کل نیروهای مسلح به نمایش درآمد؛ ظرفیتی جدید در حوزه قدرت پهپادی کشور که این قدرت نوظهور طی ماه‌های گذشته به شکل فزاینده‌ای در مرکز توجه‌ها به ویژه توجه دشمنان کشورمان قرار داشته است.

ارتش جمهوری اسلامی ایران از سال‌های میانی دهه ۹۰ با ورود جدی به حوزه پهپادی، قدرت‌افزایی خود در این عرصه را آغاز کرد و در سه سال گذشته این قدرت افزایی به اوج خود رسید و تبدیل به یک قدرت بالغ و اثرگذار در قدرت بازدارندگی کشور شد. در این بازه زمانی، توان پهپادی که تا پیش از این محور آن نیروی هوایی ارتش بود، به سایر نیروهای ارتش (زمینی، پدافند هوایی و دریایی) نیز تسری یافت و هر چهار نیروی ارتش به صورت مستقل توانمندی‌های منحصر به فردی در حوزه ماموریتی خود شدند.

امروز در حوزه سامانه‌های بدون سرنشین ریزپرنده‌هایی با ابعاد بسیار کوچک تا پرنده‌هایی با طول بال چندین متر و با ابعاد یک جگنده در اختیار یگان‌های مختلف ارتش جمهوری اسلامی ایران قرار دارد که هرکدام از این پرنده‌ها ماموریت خاص خود را انجام می‌دهند. پهپادهایی که با استفاده از آنها هم نوار طولانی مرزی کشورمان رصد می‌شود و هم در آب‌های سرزمینی و مرزهای دریایی کشورمان، مسلح پرواز می‌کنند تا اگر کوچکترین تهدیدی علیه آب‌های سرزمینی ایران وجود داشته باشد، با تسلیحات دقیق و نقطه‌زن خود هر تهدیدی را در نطفه سرکوب کنند.

آنگونه که اعلام شده، پایگاه پهپادی ۳۱۳ ارتش در عمق چند صد متری زمین قرار دارد و مطابق با تصاویر به نمایش در آمده از این پایگاه ۱۰ نوع از پهپادهای مختلف ارتش در این پایگاه به نمایش درآمده است. پهپادهایی که در این پایگاه به نمایش درآمدند تعدادی از سرآمدترین سامانه‌های بدون سرنشین پرنده کشور است که در لیست زیر نام و ماموریت آنها را مشاهده می‌کنید:

از سوی دیگر در میان سامانه‌های بدون سرنشین و تسلیحات به نمایش در آمده در این پایگاه، نکات جدید و قابل توجهی وجود دارد که در ادامه به آنها خواهیم پرداخت.

** نمایش تسلیحات جدید پهپادهای ارتش

نخستین نکته از این پایگاه، به نمایش درآمدن تسلیحات جدیدی است که بر روی پهپادهای ارتش استفاده می‌شود. در این پایگاه علاوه بر به نمایش درآمدن انواع تسلیحاتی که پیش از این برای استفاده روی پهپادهای ارتش به نمایش در آمده بود مانند بمب‌های سری قائم، موشک الماس، بمب‌های بالدار بالابان و موشک آذرخش، دو سلاح جدید نیز به نمایش در آمد.

حیدر ۱ که یک موشک کروز است، پیش از این برای شلیک از روی بالگردهای ارتش (بالگرد بل ۲۱۴) به نمایش درآمده بود؛ با این حال در پایگاه پهپادی ۳۱۳ ارتش برای نخستین بار از آن بعنوان یک موشک کروز قابل شلیک از پهپاد نام به میان آورده شد که قابلیت شلیک از پهپادهای پهن‌پیکری مانند کمان۲۲ و فطرس را دارد.

برد این موشک ۲۰۰ کیلومتر است و سرعت آن در لحظه اصابت به هدف ۱۰۰۰ کیلومتر بر ساعت است که به دلیل نزدیکی سرعت اصابت آن به سرعت صوت، می‌تواند ابزار بسیار موثری برای عملیات رزمی بر علیه اهداف ثابت و متحرک باشد.

آنگونه که از تصاویر منتشرشده قابل برداشت است، موشک حیدر ۱ بر روی دماغه خود از یک جستجوگر اپتیکی برخودار است که قابلیت هدایت اپتیکی این موشک را در فاز نهایی برخورد فراهم می‌کند. حیدر نخستین موشک کروز ایرانی است که قابلیت شلیک از پهپاد را پیدا کرده است.

سلاح دیگری که در این پایگاه برای نخستین بار به نمایش درآمد، موشک هواپایه شفق بود که این سلاح نیز پیش از این برای شلیک از بالگردهای تهاجمی هوانیروز ارتش توسعه یافته بود و در پایگاه پهپادی ۳۱۳ بعنوان یکی از تسلیحات پهپادی ارتش برای شلیک از پهپادهای کمان ۲۲ و کرار به نمایش درآمده بود.

شفق موشکی ضدزره است که قابلیت شلیک‌کن فراموش‌کن دارد و برد آن تا ۲۰ کیلومتر نیز می‌رسد. این موشک قابلیت نفوذ در زره‌های واکنشی زره‌پوش‌های دشمن را نیز دارد.

** نمایش تجهیزات خودحفاظتی پهپادهای ارتش

با توسعه سامانه‌های پدافندی در بردهای مختلف برای مقابله با هواپیماهای بدون سرنشین به ویژه پهپادهای انتحاری و پرسه‌زن، یکی از تهدیدهایی که برای انجام عملیات‌های پهپادی وجود دارد، احتمال هدف قرار گرفتن آنها توسط سامانه‌های پدافند هوایی است. برای مقابله با این تهدید روش‌های مختلفی از جمله اقدامات جنگ الکترونیک و ایجاد اخلال بر روی رادارهای سامانه‌های پدافندی وجود دارد.

در پایگاه پهپادی ۳۱۳ ارتش، برای نخستین بار یک پاد خودحفاظتی بر روی پهپادهای کمان ۱۲ به نمایش درآمده که علاوه بر قابلیت ایجاد اخلال بر روی رادارهای سامانه‌های پدافندی دشمن، این امکان را دارد که اگر هم موشکی به سمت پهپاد شلیک شود، با پرتاب Chaff/Flare موشک شلیک شده را که چه راداری و چه حرارتی باشد منحرف کند.

برخورداری از چنین قابلیتی باعث می‌شود تا هواپیماهای بدون سرنشین ارتش بتوانند در فضایی امن‌تر و با دقت بیشتری عملیات خود را که می‌تواند عملیات بر علیه اهداف ثابت و متحرک و ... باشد را اجرا کنند.

** تمرکز ارتش بر پهپادهای پهن‌پیکر؛ فروند پنجم کمان ۲۲ از راه رسید

پهپادی که در این پایگاه به طور ویژه مورد توجه قرار گرفته است پهپاد کمان ۲۲ است؛ این پهپاد هم‌اکنون پرچمدار قدرت پهپادی ارتش است که علتش پهن‌پیکر بودن آن و توانایی حمل طیف گسترده‌ای از انواع محموله‌های رزمی (بمب، موشک) و جنگالی و اپتیکی است.

برد ۳۰۰۰ کیلومتری، مداومت پرواز ۲۴ ساعته در کنار قابلیت حمل ۳۰۰ کیلوگرم محموله این امکان را به کمان ۲۲ داده است که بتواند تمامی ماموریت‌هایی که برای یک پهپاد قابل انجام است را اجرا کند.

اما نکته‌ای که در این پایگاه پیرامون کمان ۲۲ قابل توجه است، در کنار قابلیت‌های جدیدی که برای حمل سلاح توسط آن در نظر گرفته شده مانند حمل موشک‌های شفق و حیدر ۱، خودنمایی فروند پنجم ساخته شده از این پهپاد در بازه زمانی بسیار کم است به طوریکه پس از رونمایی از فروند اول آن در اسفندماه ۱۳۹۹، اکنون شاهد رونمایی از فروند پنجم آن در فاصله کمتر از ۲ سال هستیم که نشان‌دهنده عزم ارتش برای توسعه ناوگان پهپادهای پهن‌پیکر و راهبردی خود است.

** حیدر ۲، تلفیق پهپاد و کروز در عملیات رزمی

حیدر ۲ دستاورد جدید و خاص پهپادی ارتش جمهوری اسلامی ایران است که در این پایگاه به نمایش درآمده است؛ ظاهر این پهپاد شباهت زیادی به موشک‌های کروز دارد و از یک موتور مینی‌جت برخوردار است. در حقیقت این سامانه که تلفیقی از موشک کروز و پهپاد است قابلیت‌های هردوی این سامانه‌ها را در خود دارد.

در این سامانه، تلفیق ظرفیت‌های موشک کروز و پهپاد سامانه‌ای را به وجود آورده که اولا از سکوهای پهپادی می‌تواند به پرواز درآید و مشابه پهپاد قابل هدایت و کنترل است و هم مشابه یک موشک کروز می‌تواند اهداف مشخص شده را با قدرت انفجار بالا مورد هدف قرار بدهد.

این پهپاد به دلیل سرعت بالایش که نزدیک به سرعت ماخ است، قابلیت‌های زیادی را برای هدف قرار دادن اهداف ثابت و متحرک فراهم می‌آورد.

** شفق؛ سلاح جدید کرارها

از دیگر نکات قابل توجه در پایگاه پهپادی ارتش، تسلیح پهپادهای کرار با موشک ضدزره و هوابه‌زمین شفق است که برای نخستین بار این موشک بعنوان سلاح پهپاد کرار به نمایش در می‌آمد.

پهپاد کرار یکی از پهپادهایی است در کشورمان که تا کنون تسلیحات بسیار زیادی بر روی آن نصب شده است که از جمله آنها موشک آذرخش، بمب بارشی سیمرغ، بمب بالابان، بمب یاسین، بمب‌های MK-۸۲ و تیربار است.

** عملیاتی شدن پهپاد فطرس

به نمایش در آمدن پهپاد فطرس در این پایگاه پس از سال‌ها که اخبار مختلفی پیرامون آن مطرح می‌شد نیز در نوع خود قابل توجه است و بیانگر این است که ارتش جمهوری اسلامی ایران خواهان بکارگیری و عملیاتی کردن این پهپاد در سازمان رزم خود است.

فطرس پهپاد ساخت شرکت هواپیماسازی ایران (هسا) است و به دلیل ابعاد بزرگش از مداومت پرواز بالا (۳۰ ساعت) برخوردار است می‌تواند تا ارتفاع ۲۵ هزارپایی پرواز کند.

برد فطرس ۲۰۰۰ کیلومتر است و انواع تسلیحات پهپادی از جمله بمب‌های قائم، موشک الماس و موشک‌های ضدزره قائم ۱۱۴ بر روی آن قابل نصب است.

در پایگاه پهپادی ارتش علاوه بر تسلیحات فوق، موشک کروز حیدر ۱ نیز بعنوان یکی از سلاح‌های این پهپاد معرفی شده است.

** رخ‌نمایی انتحاری خاص ارتش

یکی دیگر از پهپادهایی که حضور آن در این پایگاه قابل توجه است، پهپاد انتحاری و ضدتشعشع امید است. امید جدیدترین دستاورد ارتش در حوزه پهپادهای انتحاری است که اولین بار در رژه روز ارتش سال جاری به نمایش درآمد و به دلیل شباهت ظاهری آن به پهپاد هاروپ رژیم اشغالگر قدس، رونمایی از آن سر و صدای زیادی در محافل خبری و تحلیلی جهان به راه انداخت.

امید علاوه بر اینکه قابلیت حمله به انواع اهداف ثابت و متحرک را دارد، کارویژه‌اش اما یک ماموریت خاص است و آن هدف قرار دادن رادارها و سامانه‌های پدافندی دشمن! در حقیقت امید با برخورداری از جستجوگرهای تشعشعی، می‌تواند تشعشعات ساطع شده از سامانه‌های راداری دشمن را کشف و به سمت آنها برود.

امید از نظر ظاهری یک پهپاد موتور پیستونی است که در طراحی بدنه آن در قسمت جلوی پهپاد از پیش‌بال (کانارد) استفاده شده است و از نوع ضدتشعشع و برای هدف قرار دادن سامانه‌های راداری است. مشخصات این پهپاد به صورت رسمی تاکنون اعلام نشده است، اما بر اساس حدس و گمان مبتنی بر ابعاد آن می‌توان برد تا ۲۰۰۰ کیلومتری و قابلیت حمل سرجنگی ۲۰ تا ۳۰ کیلوگرمی را برای آن در نظر گرفت.