نگاه «حیاط خلوت» به کشورهای دیگر در قرن بیست و یکم کارایی ندارد

«وانگ یی» عضو شورای دولتی و وزیر امور خارجه چین از 26 مه تا 4 ژوئن (5 تا 14 خرداد) به دعوت کشورهای جزیره‌ای اقیانوس آرام به این کشورها سفر کرد و در فیجی ریاست دومین نشست وزرای خارجه چین و کشورهای جزیره‌ای اقیانوس آرام را برعهده گرفت. چین مفهموم دیپلماتیکِ برابری میان تمام کشورها را با اقدامات کاربردی اجرا کرده و اشتیاق و تمایل کشورهای جزیره‌ای اقیانوس آرام برای توسعه همکاری با چین عمیقا احساس می‌شود.

طی سفر وانگ، چین و کشورهای جزیره‌ای 52 موافقتنامه همکاری دوجانبه را یا به امضا رسانده یا درباره آن به توافق رسیدند که پوشش دهنده 15 پروژه همکاری از جمله ابتکار «کمربند و جاده»، مقابله با تغییرات آب و هوایی، مبارزه با اپیدمی، کاهش اثرات بلایای طبیعی، توسعه سبز، مراقبت‌های درمانی، کشاورزی، تجارت و گردشگری است.تمام اسناد همکاری میان چین و کشورهای جزیره‌ای اقیانوس آرام گواهی بر همکاری عملگرایانه بین دو طرف است و انرژی جدیدی به توسعه اقتصادی و بهبود وضعیت معیشتی مردم کشورهای جزیره‌ای اقیانوس آرام تزریق کرده است.

چین که زمانی نیمه مستعمره بود، حساسیت کشورهای جزیره‌ای اقیانوس آرام را درک می‌کند، چرا که آنان تمایل دارند با آنها با احترام و برابری برخورد شود. دیپلماسی چین همواره بر این تاکید داشته که تمام کشورها- اعم از بزرگ یا کوچک- با هم برابرند. کشورهای جزیره‌ای اقیانوس آرام در واقع «کشورهایی کوچک» از نظر جمعیت و مساحت هستند. با این همه، بر خلاف برخی کشورهای بزرگ که رویکردی تحقیر آمیز دارند، همکاری چین با کشورهای جزیره‌ای اقیانوس آرام همواره بر اساس مفهوم احترام متقابل، منافع متقابل و نتایج برد-برد بوده است.همکاری بین دو طرف، مطابق با شرایط کنونی و به نفع مردم منطقه است و چشم‌اندازهای مثبت و روشنی را در بر دارد.

با این همه، با توجه به همکاری عادی میان چین و کشورهای جزیره‌ای اقیانوس آرام، سیاستمداران آمریکایی، استرالیایی و دیگر کشورها نگران این روابط هستند.

آنها مداما در حال انتشار دروغ، اتهامات و حمله علیه چین هستند و کشورهای مذکور را تحت فشار قرار داده، تهدید می‌کنند و سعی دارند همکاری میان دو طرف را بر هم زده و خراب کنند. از نظر آنها، کشورهای جزیره‌ای اقیانوس آرام چیزی جز «حیاط خلوت» آنها و فضای نفوذی که هیچ کس حق ورود به آنها را ندارد، نیست.

«کارن اندروز» وزیر کشور سابق استرالیا علنا اعلام کرده که منطقه جنوب اقیانوس آرام «حیاط خلوت» استرالیاست و مدعی شده همکاری چین با جزایر سلیمان یک «مانع» برای استرالیا است.

کشورهای جزیره‌ای اقیانوس آرام، کشورهای مستقلی هستند که تمایل ندارند حیاط خلوت هیچ کشور دیگری باشند. «ماناسه سوگاواره» نخست زیر جزایر سلیمان تاکید کرد که واژه حیاط خلوت توهین آمیز و بسیار آزاردهنده است. وی تصریح کرد: به تمام کسانی که ما را حیاط خلوت توصیف می‌کنند، توصیه می‌کنیم از برچسب زدن به ما پرهیز کنند زیرا ما یک کشور با حاکمیت مستقل و با حق رای برابر در سازمان ملل هستیم.

«فرانک باینیماراما» نخست وزیر فیجی نیز اخیر در صفحه توئیتر خود نوشت: فیجی حیاط خلوت هیچ کشوری نیست- ما بخشی از خانواده اقیانوس آرام هستیم. نگرانی اصلی ما ژئوپلتیک نیست بلکه تغییرات آب و هوایی است.

نه فقط کشورهای جزیره‌ای اقیانوس آرام بلکه کشورهای آمریکای لاتین نیز که دیرزمانی است از جانب ایالات متحده به عنوان «حیاط خلوت» واشنگتن قلمداد شده‌اند، به دنبال استقلال و خودمختاری و به شکل روز افزونی از سیاست‌های آقابالاسریِ آمریکا و سرکوب خشونت‌بار کشورهای منطقه‌ای ناراضی هستند. در همین راستا، آمریکا حاضر نشده نیکاراگوئه، کوبا و ونزوئلا را برای شرکت در اجلاس آتیِ «سران قاره آمریکا» در لس آنجلس دعوت کند. این نشست با تحریم دسته جمعی کشورهای آمریکای لاتین مواجه است که ممکن است به یک فاجعه دیپلماتیک برای ایالات متحده تبدیل شود.

برخی سیاستمداران در ایالات متحده، استرالیا و دیگر کشورها، کشورهایی را که به هم نزدیکند، به عنوان «حیاط خلوت» خودشان تلقی می‌کنند و اجازه نمی‌دهند این کشورها استقلال و دیپلماسی تکثرگرایانه مبتنی بر منافع خود را دنبال کنند. باید گفت این طرز تفکر در دوره امپریالیسم گیر کرده و در قرن بیست و یکم کارایی نخواهد داشت.