اصابت موشک به لهستان یا پوست خربزه زلنسکی زیر پای ناتو؟

 سه‌شنبه‌شب گذشته چشم‌ها در رسانه‌های بین‌المللی تنها به یک خبر دوخته شده بود، اصابت موشک‌هایی به خاک لهستان که به کشته‌شدن دو شهروند لهستانی انجامید. لهستان، کشوری عضو ناتو است و اصابت این موشک‌ها همزمان شده بود با حمله گسترده موشکی روسیه به زیرساخت‌های اوکراین، زیرساخت‌هایی که هم‌اکنون هم بخش زیادی از آنها نابود شده‌اند.

ساعتی از انتشار این خبر نگذشته بود که شبکه خبری سی‌بی‌اس، به نقل از یک مقام ارشد اطلاعاتی آمریکا ادعا کرد که این موشک‌های روسی بوده‌اند که به خاک لهستان اصابت کرده‌اند. اهمیت این موضوع از آن رو بود که اگر سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) به این نتیجه می‌رسید که روس‌ها به خاک یکی از اعضای این سازمان حمله کرده‌اند، بر اساس ماده پنجم منشور این سازمان می‌توانست به این حمله پاسخ دهد، پاسخی که البته بسیاری از کارشناسان همان اول کار آن را غیرمحتمل می‌دانستند.

اما چیزی حدود دوازده ساعت بعد این خبر کلا عوض شد! موشک‌های روسی تبدیل شدند به موشک‌های پدافندی اوکراین که اشتباها در تعقیب موشک‌های روسیه سر از خاک لهستان درآورده بودند و اتفاقا دو نفر را هم به قتل رسانده بودند. «جو بایدن»، رئیس‌جمهور آمریکا هم تاکید کرده است که همین روایت صحیح است. با این حال به‌نظر می‌رسد که «ولودیمیر زلنسکی» با او موافق نیست.

زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین که سابقا یک بازیگر با تخصص بازی در نمایش‌های کُمدی بوده، بعد از این اظهار نظرها تاکید کرد که تردیدی ندارد که موشک‌های اوکراینی به خاک لهستان اصابت نکرده‌اند و فرماندهان ارتش تحت امرش در این خصوص به او اطمینان داده‌اند. به این ترتیب به‌نظر می‌رسد که زلنسکی اصرار دارد موشک‌های اصابت کرده به خاک لهستان، کشور عضو ناتو، روسی باشند.

رئیس‌جمهور اوکراین که در مدت تصدی این سمت چیزی بین پانزده تا بیست درصد از خاک کشورش را از دست داده و این روزها در تامین برق شهرهای کشورش با توجه به حملات موشکی و پهپادی روس‌ها چندان موفق به‌نظر نمی‌رسد، شاید به ماده پنجم منشور ناتو چشم دوخته است. با این حال به‌نظر می‌رسد سران ناتو از زلنسکی زیرک‌ترند.

ناتو همان‌طور که سودای پیوستن اوکراین به این پیمان را تاکنون ناکام گذاشته، با اعلام اینکه موشک‌های مزبور اوکراینی بوده‌اند کابوس جنگ را از خود دور کرده است، چه این موشک‌ها اوکراینی بوده باشند و چه روسی. ناتو پیش‌تر نیز خواسته زلنسکی در خصوص ایجاد منطقه پروازممنوع بر فراز اوکراین را با بی‌اعتنایی رد کرده بود.

به‌باور برخی ناظران، ناتو ثابت کرده که دنبال درگیری مستقیم با روسیه نیست و حتی شاید به‌دنبال راهی برای پایان دادن به جنگ اوکراین هم باشد. گزارش اخیر روزنامه واشنگتن‌پست نشان می‌داد که دولت زلنسکی برای مذاکره با روس‌ها از جانب هم‌پیمانان خود تحت فشار است و اندکی بعد وال‌استریت ژورنال هم فاش کرد که واشنگتن از کُمدین سابق خواسته تا حاکمیت بر شبه‌جزیره کریمه را فراموش کند.

به‌نظر می‌رسد هزینه‌های سنگینی که اروپا برای پُر کردن ذخایر گازی خود پرداخته، در این تغییر رویکرد بی‌تاثیر نباشد.

به‌هرروی، چنین به‌نظر می‌رسد که تصمیم ناتو مبنی بر اینکه موشک‌های اصابت‌کرده به خاک لهستان روسی نبوده‌اند، با اظهارات ولودیمیر زلنسکی تغییر نخواهد کرد، حتی اگر او از این تصمیم خوشش نیاید، همان‌طور که از صدای پهپاد خوشش نمی‌آید.

اما یک سوال همچنان باقی است، آیا موشک‌های مزبور با هدف فعال کردن بند پنجم منشور ناتو به خاک لهستان اصابت نکرده‌اند؟ پاسخ به این سوال ساده نیست.