شکوفایی بیش از پیش، حاصل سومین موج خیزش مبادلات چین و آسیای مرکزی
«قاسم ژومارت توکایف»رئیس‌جمهور قزاقستان، «صدر جباروف» رئیس‌جمهور قرقیزستان، «امامعلی رحمان» رئیس‌جمهور تاجیکستان و «شوکت میرضیایف» رئیس‌جمهور ازبکستان از 16 تا 20 مه (26 تا 30 اردیبهشت) به چین سفر خواهند کرد. دو روز بعد، آنها به اتفاق «قربانقلی بردی محمداف»، رئیس جمهور ترکمنستان که ماه ژانویه سال جاری از چین دیدار کرد، در اولین اجلاس سران چین و آسیای مرکزی به میزبانی «شی جین پینگ»، رئیس جمهوری خلق چین، شرکت خواهند کرد.
نشست چین و آسیای مرکزی اولین رویداد بزرگ دیپلماتیک چین به عنوان میزبان در سال جاری است و همچنین اولین نشست با حضور سران شش کشور پس از زمان برقراری روابط دیپلماتیک بین چین و پنج کشور آسیای مرکزی محسوب می‌شود. این نشست طرحی جدید برای روابط چین و آسیای مرکزی ترسیم خواهد کرد و فصلی جدید از همکاری بین دو طرف را می‌گشاید.
چین و کشورهای آسیای مرکزی سابقه هزاران سال تبادلات تمدنی دارند که پس از تکمیل جاده ابریشم، مبادلات بین چین و کشورهای آسیای مرکزی سه موج خیزش را شکل داده است.
اولین خیزش در سلسله «هان» چین رخ داد. «ژانگ چیان»، فرستاده سلسله هان غربی، دو مأموریت در کشورهای آسیای مرکزی انجام داد که باعث ایجاد ارتباط رسمی مستقیم بین سلسله هان و کشورهای آسیای مرکزی و ترویج ادغام رسمی جاده ابریشم شد. در سلسله هان، پادشاه یک کشور سغدی که در کتاب تاریخ چین کشور«کانجو» آمده، از آسیای مرکزی در راس هئیتی به شهر چانگان (شی‌آن امروز) چین سفر کرد که سابقه‌ای برای نشست سران چین و کشورهای آسیای مرکزی ایجاد کرد. مبادلات مستقیم بین چین و آسیای مرکزی، منطقه آسیای مرکزی را به چهارراه مبادلات و تبادلات بین سلسله هان، امپراتوری کوشانی و امپراتوری پارت تبدیل کرد.
خیزش دوم در سلسله «تانگ» چین رخ داد. سلسله تانگ روابط دیپلماتیک عادی با کشورهای سغدی در آسیای مرکزی برقرار کرد و فرستادگان رسمی مرتباً دیدار می‌کردند. نقاشی‌های دیواری با عناصر سلسله تانگ در ویرانه‌های شهر باستانی سمرقند ازبکستان یافت شده که سفیران کشورهای مختلف را نشان می‌دهد که در زمان اوج سلسله تانگ و زندگی درباری محلی به سغد رفته‌اند. مبادلات بین چین و آسیای مرکزی و سایر کشورها در سلسله تانگ توسعه جاده ابریشم زمینی را به اوج خود رساند.
خیزش سوم در عصر زندگی ما رخ می‌دهد. سال 2022، حجم کل تجارت بین چین و پنج کشور آسیای مرکزی از 70 میلیارد دلار فراتر رفت که رکوردی بی‌سابقه در تاریخ به ثبت رساند. آسیای مرکزی جایی است که ابتکار «کمربند و جاده» برای اولین بار در آن مطرح شد و الگویی از عملی سازی این ابتکار به شمار می‌رود. طی 10 سال گذشته، ساخت مشترک «کمربند و جاده» روابط آسیای مرکزی-چین را به مرحله بالاتر توسعه ارتقا داده است. همکاری چین و کشورهای آسیای مرکزی در زمینه‌های انرژی، زیرساخت‌ها، کشاورزی، آبیاری و نیروی برق به طور فزاینده‌ای گسترده و عمیق شده به گونه‌ای که نه تنها تامین انرژی چین را تضمین می‌کند، بلکه زیرساخت‌های آسیای مرکزی را نیز بهبود می‌بخشد و مزایای ملموسی را برای مردم همه کشورها به ارمغان می‌آورد.
شکل گیری موج سوم مبادلات بین چین و آسیای مرکزی حاصل مبادلات هزاران ساله دو طرف است.
اولین نشست سران چین و آسیای مرکزی دو روزبعد در شی‌آن برگزار می‌شود. این نشست اجماع چین و کشورهای آسیای مرکزی را درباره ساخت مشترک باکیفیت «کمربند و جاده» بیشتر تحکیم می‌کند و به دو طرف در پیشرو بودن در ساخت مشترک کمربند و جاده کمک می‌نماید. این نشست نتیجه طبیعی ورود همکاری چین و آسیای مرکزی در مسیر سریع است و نقطه عطفی تاثیرگذار در تاریخ طولانی مبادلات بین دو طرف محسوب می‌شود.
در زمان‌های قدیم جاده ابریشم وجود داشت و امروز ابتکار یک کمربند و جاده وجود دارد. در تاریخ، چین و کشورهای آسیای مرکزی از طریق جاده ابریشم با یکدیگر ارتباط برقرار می‌کردند و از یکدیگر آموختند به گونه‌ای که داستان‌ها و افسانه‌های جالبی برای تاریخ تمدن بشری به جا گذاشته‌اند. درعصر جدید، دو طرف در چهارچوب ابتکار «کمربند و جاده» و سایر سازوکارهای همکاری، دست به دست هم داده و جامعه چین و آسیای مرکزی با سرنوشت مشترک را ایجاد خواهند کرد.
